สงกรานต์ปลอดภัย เล่นน้ำปลอดเหล้า
ขึ้นชื่อว่าเทศกาลสงกรานต์เมื่อใด การเตรียมนับตัวเลขคนเจ็บ-คนตายที่เป็นข่าวครึกโครมในทุกปีไม่เคยเลือนหาย ภาพข่าวการจัดงานสงกรานต์ในแต่ละพื้นที่ ที่มีทั้งคงความงดงามประเพณีที่ดีของไทยและการเปลี่ยนแปลงไปตามยุคตามสมัยกับภาพของวัยรุ่นนุ่งน้อยห่มน้อย ยืนเต้น กินเหล้า เคล้าเสียงเพลงไปพร้อมๆ กับการสาดน้ำที่รุนแรง กลายเป็นภาพชินตาที่เราไม่อยากให้จดจำ
เครือข่ายองค์กรงดเหล้า ภายใต้การสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ หรือ สสส.เล็งเห็นความจำเป็นและรีบด่วนในการปกป้อง ดูแลประเพณีที่งดงามสืบทอดยาวนานของไทย เพราะเชื่อเหลือเกินว่าเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นต้นเหตุสำคัญในการเป็นสาเหตุของความสูญเสียชีวิตและทรัพย์สิน จึงร่วมกันประกาศเจตนารมณ์ระดมพลังขับเคลื่อนนโยบายประเพณีสงกรานต์ปลอดภัย 2555 “สงกรานต์ปลอดภัย พื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้า”
ศ.นพ.อุดมศิลป์ ศรีแสงนาม ที่ปรึกษา สสส. และประธานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า กล่าวว่า ข้อมูลจากศูนย์วิจัยปัญหาสุรา (ศวส.) ปี 2553 ระบุว่าเครื่องดื่มแอลกอฮอล์นับเป็นสาเหตุการเสียชีวิตของคนทั่วโลกปีละ 2.5 ล้านคน และคนไทยปีละ 26,000 คน เป็นตัวเลขที่สูงมากเมื่อเทียบกับสาเหตุการเสียชีวิตอื่นๆ ขณะที่คนไทยดื่มเหล้าอยู่ในอันดับ 5 ของโลก ซึ่งเป็นสถิติที่ไม่น่าภาคภูมิใจอย่างยิ่ง รวมทั้งอุบัติเหตุบนท้องถนนกว่า 80% มีสาเหตุจากการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ประกอบกับธุรกิจเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ได้พยายามคิดค้นกลยุทธ์ทางการตลาดในรูปแบบต่างๆ เพื่อดึงนักดื่มหน้าใหม่อย่างเด็กและเยาวชนเข้าร่วม นับเป็นเรื่องที่น่ามีความห่วงใยอย่างมาก ดังนั้นสุราจึงเป็นศัตรูสำคัญในการทำลายสุขภาพ โดยเฉพาะช่วงเทศกาลสงกรานต์ที่มีผู้เดินทางกลับภูมิลำเนาและมีการเฉลิมฉลองจึงเป็นช่วงที่ต้องให้ความสำคัญ ทางเครือข่ายองค์กรงดเหล้าได้ร่วมขับเคลื่อนในการควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในหลายพื้นที่ ในช่วงที่ผ่านมาจากการสำรวจความพอใจของประชาชนพบว่าเกือบ 90% อยากเห็นพื้นที่เล่นน้ำปลอดภัยปราศจากเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และปีนี้หลายจังหวัดได้มีการขยายพื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้าจาก 60 พื้นที่ 44 จังหวัด เพิ่มเป็น 70 พื้นที่ 50 จังหวัด โดยมีถนนเล่นน้ำตระกูลข้าว 20 แห่ง เช่น ถนนข้าวเหนียว จ.ขอนแก่น ที่ถือเป็นต้นแบบพื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้า มีการทำคลื่นมนุษย์ไร้แอลกอฮอล์ที่ยาวที่สุดของโลก มีผู้เข้าร่วมมากถึง 50,208 คน โดยไม่พบการทะเลาะวิวาทในพื้นที่
“เราได้พิสูจน์แล้วว่าถนนข้าวเหนียวที่มีการทำคลื่นมนุษย์ที่ยาวที่สุดในโลก มีผู้เข้าร่วมงานมากถึง 5 หมื่นกว่าคน ก็สามารถเล่นน้ำได้อย่างสนุก โดยไม่จำเป็นต้องมีเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และในปีนี้รัฐบาลก็มีความจริงจังกับการกำหนดนโยบายควบคุม สำนักงานตำรวจแห่งชาติก็มีความจริงจังต่อการบังคับใช้กฎหมาย รวมทั้งหน่วยงานเจ้าภาพในพื้นที่ก็ให้ความสำคัญ ซึ่งถือเป็นความพยายามที่น่าชื่นชม” ศ.นพ.อุดมศิลป์กล่าว
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา แผนงานทุนอุปถัมภ์เพื่อทดแทนธุรกิจแอลกอฮอล์ ด้านประเพณีวัฒนธรรมและการส่งเสริมนโยบายสาธารณะ สสส.และเครือข่ายองค์กรงดเหล้า ได้ร่วมกับภาคีเครือข่ายต่างๆ ขับเคลื่อนปฏิบัติการสงกรานต์ปลอดภัย โดย นายวิษณุ ศรีทะวงศ์ ผู้จัดการกลุ่มงานทุนอุปถัมภ์เพื่อทดแทนธุรกิจแอลกอฮอล์ ด้านประเพณีวัฒนธรรมและการส่งเสริมนโยบายสาธารณะ กล่าวว่า จากผลการดำเนินงานที่ผ่านมาพบว่า พื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้าสามารถลดจำนวนสถิติอุบัติเหตุ ไม่มีคนเจ็บคนตาย การทะเลาะวิวาทเนื่องจากเมาสุราลดลง โดยเฉพาะพื้นที่ถนนข้าวสุก จังหวัดอ่างทอง มีรายงานว่าในปีที่แล้วสามารถลดอุบัติเหตุที่เกิดจากเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ได้ถึง 100% จึงชัดเจนว่าแม้ไม่มีเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ก็สามารถเล่นสงกรานต์ให้สนุกได้ และยังเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยว ตลอดจนได้รับความไว้วางใจจากผู้เข้าร่วมงานที่จะเล่นน้ำในพื้นที่ที่ปราศจากเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ อีกทั้งยังคงประเพณีวัฒนธรรมที่ดีงามของคนไทยอีกด้วย ส่วนพื้นที่อย่างสีลม ทางเครือข่ายฯ ก็ได้ประสานร่วมกับสำนักงานเขตสีลม กทม.ในการควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เบื้องต้นทาง กทม.คงขอความร่วมมือไปยังผู้ประกอบการในพื้นที่ให้เห็นความสำคัญของพิษภัยสุรา แต่ต้องยอมรับว่าพื้นที่ของสีลมก็เป็นพื้นที่ใหญ่ซึ่งก็คงต้องเป็นลักษณะของการขอความร่วมมือและรณรงค์ ซึ่งก็คงยังไม่สามารถประกาศได้ชัดเจนว่าพื้นที่สีลมจะเป็นพื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้า
สำหรับน้องๆ เยาวชนที่เป็นเครือข่ายฯ ก็จะพยายามช่วยกันดูแลพื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้าในหลายลักษณะ อาทิ หากพบผู้นำเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เข้าในพื้นที่ห้าม ก็จะมีการขอแลกเครื่องดื่มเหล่านั้นเป็นสิ่งของอื่นแทน เช่น แลกกับซองกันน้ำ น้ำดื่ม รวมทั้งยังมีเยาวชนที่จะคอยเก็บข้อมูลหากพบมีการทำผิดกฎหมายในพื้นที่ใดก็จะแจ้งเข้ามายังเครือข่ายฯ เพื่อมีการปรับเปลี่ยนหรือกำชับในพื้นที่อย่างจริงจังในวันต่อไป เป็นต้น
นอกจากนี้เพื่อลดความสูญเสียและปกป้องเด็กและเยาวชน วัฒนธรรมประเพณีอันดีงามของสังคมไทยให้คงอยู่ จึงได้มีการประกาศเจตนารมณ์ในการระดมพลังขับเคลื่อนนโยบายประเพณีสงกรานต์ปลอดภัย 2555 “สงกรานต์ปลอดภัย พื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้า” ร่วมกันระหว่างกระทรวงมหาดไทย ภาคีเครือข่ายองค์กรงดเหล้า สสส.ภาคีเครือข่ายภาคประชาสังคมแต่ละจังหวัดทั่วประเทศ รวมถึงหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ดังนี้
1.ร่วมกันประกาศเป็นนโยบายในการจัดงานประเพณีสงกรานต์ปลอดภัย พื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้า เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงและสร้างเสริมสุขภาพที่ดีให้ประชาชน 2.ไม่สนับสนุนหรือร่วมมือกับบริษัทเหล้าเบียร์บุหรี่ ทำกิจกรรมเพื่อส่งเสริมการขายหรือทำกิจกรรมประชาสัมพันธ์ ทำ CSR บาปในพื้นที่จัดงานประเพณีสงกรานต์ 3.ร่วมกันบังคับใช้กฎหมายอย่างจริงจัง โดยเฉพาะ พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พ.ศ.2551 และ พ.ร.บ.สุรา พ.ศ.2493 อย่างจริงจังและขยายผลต่อในสังคม และ 4.มุ่งมั่นที่ฟื้นฟูประเพณีวัฒนธรรมที่ดีงาม ซึ่งขณะนี้กลายเป็นสงกรานต์เถื่อนถ่อยโป๊เปลือยไปแล้ว โดยจะร่วมกันค้นหาคุณค่าความหมายที่แท้จริงของประเพณีงานสงกรานต์ และส่งต่อค่านิยมอันดีงามแก่เด็กเยาวชนอนาคตสำคัญของชาติ
เชื่อได้ว่าผู้คนจำนวนมากคงอยากเล่นน้ำสงกรานต์ปีนี้และปีต่อๆ ไปอย่างสนุก แบบไม่ต้องกังวลว่าในพื้นที่จะมีเรื่องให้ต้องวิ่งหนี และตัวเลขคนเจ็บ-ตายที่มีประกาศในทุกปีโดยเฉพาะช่วงเทศกาลก็หวังว่าจะลดลงจนเป็นศูนย์
สงกรานต์นี้ขอให้ทุกคนเล่นน้ำอย่างปลอดภัย มีความสนุก และคงค่าความงดงามประเพณีที่ดีของไทยต่อไป
เรื่องโดย : สุนันทา สุขสุมิตร Team content www.thaihealth.or.th
