สสส.สร้างการมีส่วนร่วม หนุนภาคประชาสังคมให้เข้มแข็ง
ที่มา : หนังสือพิมพ์แนวหน้า
ภาพประกอบจากแฟ้มภาพ
"ภาคประชาสังคม (Civil Society Organization – CSO)"ที่มีการรวมกลุ่มกันทำประโยชน์เพื่อสังคมหมายถึง บุคคล กลุ่ม หรือองค์กรที่ไม่ใช่ของรัฐ หรืออาจจะมีร่วมกันกับภาครัฐ ร่วมด้วยช่วยกันเพื่อให้เกิดการทำงานมีประสิทธิภาพมากขึ้น ปัจจุบันมีแนวโน้มว่าจะมีกลุ่มคน หรือองค์กรต่างๆ เพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ นับเป็น นิมิตหมายที่มองเห็นว่า ประชาสังคมไทยกำลังจะเกิดความเข้มแข็ง มากขึ้น
คุณกาญจนา ภัทรโชค รองอธิบดีกรมองค์การระหว่างประเทศ กล่าวถึงบทบาทของภาคประชาสังคม ผ่านเวทีเสวนา เรื่อง "ประชาสังคมเข้มแข็ง สู่ประชาธิปไตยที่สมบูรณ์" ว่า การที่ ภาคสังคมมีบทบาทต่อการขับเคลื่อนสังคมเป็นเพราะประเด็นหรือเรื่องราวที่ทำอยู่ในปัจจุบันเป็นเรื่องที่เชื่อมโยงกันจะอาศัยภาครัฐ แก้ปัญหาฝ่ายเดียวก็ลำบาก จำเป็นต้องมีหลายฝ่ายทำงานร่วมกัน ซึ่งล้วนแต่มีเป้าหมายเดียวกันคือการพัฒนาอย่างยั่งยืนทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม แต่การพัฒนาเหล่านี้ต้องไม่ก่อ ให้เกิดความเหลื่อมล้ำในสังคม ซึ่งสหประชาชาติได้กำหนดว่า หากจะแก้ปัญหาสังคมควรแก้ที่ปัญหาความยากจน สำหรับประเทศไทย มีการแก้ปัญหาความยากจนเป็นจำนวนมากแต่กลับมีความเหลื่อมล้ำ ที่เพิ่มสูงขึ้น ซึ่งภาคประชาสังคมจะช่วยแก้ปัญหาเหล่านี้ได้ เพราะทำงานใกล้ชิดกับชุมชน และเจอประเด็นปัญหาที่เกิดขึ้นใน ทุกๆ เรื่อง ตั้งแต่เรื่องแรงงาน สิ่งแวดล้อม และที่ดินทำกิน
ปัจจัยสำคัญอีกอย่างที่จะทำให้งานภาคประชาสังคมขยายตัวมากขึ้นคือ สื่อโซเชียลมีเดีย ที่จะทำให้บทบาทของภาคประชาสังคมออกสู่การรับรู้ของสังคมอันเป็นการ นำเสนอเรื่องราวต่างๆผ่านโซเชียลมีเดียให้มีการกระจายอย่างรวดเร็ว และไร้ขีดจำกัด อีกทั้ง ยังมีส่วนทำให้งานของภาคประชาสังคม มีความคล่องตัวในการดำเนินงานสามารถเข้าถึงชุมชนได้อย่าง รวดเร็ว
สำหรับในส่วนของการทำงานร่วมกันระหว่างภาคประชาสังคม กับภาครัฐยังต้องมีความมุ่งหมายที่เป็นไปในทิศทางเดียวกัน ต้องอย่าให้เกิดปัญหาในเรื่องขาดความไว้วางใจแก่กัน โดยเฉพาะ ประเด็นสิ่งแวดล้อม การมีเวทีให้ผู้แทนจากภาครัฐและภาคประชาสังคม ได้แลกเปลี่ยนกันจึงเป็นวิธีทำให้ทั้งสองฝ่ายได้เรียนรู้กัน นอกจากนั้น ภาคประชาสังคมยังต้องมีการพัฒนาตนเองและได้รับการสนับสนุนเพื่อให้การทำงานมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เช่น ควรเป็นองค์กรที่นำเสนอเชิงนโยบายเพื่อขับเคลื่อนร่วมกัน และควรได้รับการ สนับสนุนด้านองค์ความรู้ ทั้งภาษา การสื่อสาร การใช้โซเชียลมีเดีย การพูดในที่สาธารณะ ทักษะการฟัง เป็นต้น
คุณชินชัย ชี้เจริญ ที่ปรึกษาวิชาการ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ แนะถึงการส่งเสริม ความเข้มแข็งและการทำงานของภาคประชาสังคมในประเทศไทยว่า การส่งเสริมการทำงานของภาคประชาสังคมให้เข้มแข็งควรได้รับการหนุนเสริมที่เป็นระบบ ซึ่งภาคประชาสังคมยังทำงานร่วมกับ หลายภาคส่วน จึงควรมีการทำงานที่ชัดเจน คือ 1.การหนุนเสริมต้องมีความชัดเจนในการกำหนดของเขตการทำงาน เพราะแต่ละส่วนมีกฎหมายรองรับที่ต่างกันการเชื่อมโยงกำหนดขอบข่ายจึงเป็น สิ่งสำคัญ 2.บทบาทความรับผิดชอบของภาครัฐ ซึ่งภาคประชาสังคม จะต้องมีการกำหนดความรับผิดชอบพื้นฐานภาคของรัฐให้ทำงานได้อย่างเต็มที่ แต่หากรัฐไม่สามารถสนับสนุนด้านงบประมาณได้ อย่างเต็มที่ก็ต้องอำนวยความสะดวกและสนับสนุนให้ภาคประชาสังคม ทำงานอย่างเต็มที่ และ 3.การพัฒนาที่มีเป้าหมายร่วมกันระหว่างภาครัฐและภาคประชาสังคมจะต้องมีการกำหนดแผนงานให้ สอดคล้องกันเพื่อนำไปสู่ความสำเร็จของเป้าหมายร่วมกัน
นางสาวนันทวัน หาญดี แกนนำเครือข่ายเกษตรกรรมทางเลือก จ.ฉะเชิงเทรา เล่าถึงการทำงานของภาคประชาสังคมในพื้นที่ให้ฟังว่า จากเดิมภาคตะวันออกมีองค์กรภาคประชาสังคมน้อยมาก การทำงานที่เกิดขึ้นเป็นการพัฒนาแบบประชาชนไม่มีส่วนร่วม ฉะนั้นแนวทางการทำงานทำให้การรับมือปัญหาค่อนข้าง อ่อนแอ การนำเสนอปัญหาสู่สาธารณะยังมีข้อจำกัด ขาดแคลน งบประมาณในการดำเนินงาน คนรุ่นใหม่ที่จะเข้ามาเรียนรู้การทำงาน ภาคประชาสังคมยังมีน้อย โดยคนในพื้นที่มองภาคประชาสังคม เป็นตัวแทนของประชาชนที่เดือดร้อน แต่ขณะเดียวกันภาครัฐหรือสังคมทั่วไปกลับมองว่าเป็นกลุ่มที่ขัดขวางการพัฒนา ดังนั้นการทำงานร่วมกันจะต้องมีความไว้วางใจและทัศนคติที่ดีต่อกัน มองเห็นความสำคัญของภาคประชาสังคมอย่างแท้จริงและมองว่า เป็นการพัฒนาความเข้มแข็งประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วม เพราะการที่ประชาชนสะท้อนปัญหาที่เกิดขึ้น พร้อมเสนอแนวทางการแก้ปัญหาหรือทิศทางการพัฒนาที่เหมาะสมต่อแนวทางการพัฒนาที่ยั่งยืนในพื้นที่ของตนเอง เพียงเพื่อต้องการให้เกิดการแก้ปัญหาให้ตรงจุด เพื่อแก้ปัญหาและกำหนดทิศทางการพัฒนาที่ยั่งยืน
ปัจจุบันสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริม สุขภาพ (สสส.) เป็นอีกหนึ่งหน่วยงานที่สนับสนุนและส่งเสริมการทำงานของภาคประชาสังคมเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของ ประชาชนให้ดีขึ้น ทั้งด้านกาย ใจ ปัญญา และสังคม ผ่านโครงการ ต่างๆ เช่น การสนับสนุนความเข้มแข็งและการมีสุขภาวะที่ดี ในชุมชน ของสำนักส่งเสริมสุขภาวะชุมชน จึงนับได้ว่า สสส. เป็นตัวจักรสำคัญอย่างมากในเวลานี้ที่จะเป็นที่พึ่งในการนำพา ให้ภาคประชาสังคมก้าวหน้าไปอย่างเป็นระบบ และเป็นหน่วยงาน ที่เข้าใจสามารถลงไปร่วมสนับสนุนภาคประชาสังคมได้อย่าง ไร้รอยตะเข็บของความขัดแย้ง
