จุฬาพบสัญญาณใหม่เตือน ‘ไตเสื่อม’
ลดเสี่ยงผู้ป่วยเบาหวาน สู่ไตวายเรื้อรัง
แพทย์จุฬา – รามาฯ ชู “เซลล์บุท่อไต” ดัชนีคัดกรองไตอักเสบระยะแรก ประสิทธิภาพดีกว่าเทคนิคเดิมที่ตรวจหาโปรตีนไข่ขาวในปัสสาวะ เผยพบความผิดปกติได้เร็ว ขณะที่เนื้อไตส่วนใหญ่ยังมีสภาพดี ส่งผลให้การรักษาฟื้นฟูทำได้สำเร็จ ลดความเสี่ยงผู้ป่วยเบาหวานดำเนินโรคสู่ภาวะไตวายเรื้อรัง
พญ.นริสา ฟูตระกูล ศาสตราจารย์ด้านโรคไต คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมกับ รศ.พรรณี บุตรเทพ หน่วยโลหิตวิทยา ศูนย์วิจัยการแพทย์สิริกิติ์ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี ศึกษาพบ “เซลล์บุท่อไต” ดัชนีตรวจคัดกรองภาวะไตอักเสบระยะแรกในผู้ป่วยเบาหวาน โดยรับทุนวิจัยและรางวัลวิจัยดีเยี่ยมประจำปี 2551 สาขาวิทยาศาสตร์การแพทย์ จากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.)
การตรวจสมรรถภาพการทำงานของ “เซลล์บุท่อไต” ให้ผลลัพธ์สอดคล้องกับวิธีการตัดชิ้นเนื้อไตออกมาตรวจในห้องแล็บ แต่ค่าใช้จ่ายถูกกว่าประมาณ 200 บาท รู้ผลภายใน 2 ชั่วโมง จากเทคนิคการตรวจเดิม 7,000 บาทและต้องรอผลการวินิจฉัยร่วมสัปดาห์ จึงเปิดโอกาสให้ผู้ป่วยเบาหวานซึ่งมีความเสี่ยงสู่ต่อภาวะไตวาย เข้าถึงบริการตรวจสุขภาพไตมากขึ้น
เมื่อเทียบกับการตรวจคัดกรองภาวะไตเสื่อมจากปัสสาวะ ซึ่งดูการปนเปื้อนโปรตีนหรือไข่ขาว และระดับครีอตินีนในเลือด พบว่าความผิดปกติของไตถึงขั้นที่มีการรั่วของโปรตีนไข่ขาวนั้น จะปรากฏเมื่อเนื้อไตเสื่อมไปแล้ว 30 – 50% ทำให้ผลการรักษาไม่ดี แม้จะชะลอการเสื่อมของไตได้ แต่ไม่สามารถฟื้นฟูเนื้อไตที่เสียแล้ว
“การขาดดัชนีคัดกรองโรคไตตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ส่งผลให้อุบัติการณ์ของผู้ป่วยเบาหวาน ที่เป็นโรคไตวายเรื้อรังเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ประเทศต้องเสียเงินในการดูแลผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย ซึ่งต้องฟอกเลือด ล้างไต หรือเปลี่ยนไต ปีละกว่า 3 หมื่นล้านบาท ขณะที่ความผิดปกติของเซลล์บุท่อไตจากภาวะไตเสื่อมนั้น จะปรากฏอาการเร็ว อีกทั้งเนื้อไตส่วนใหญ่ยังอยู่ในสภาพดี จึงช่วยให้การฟื้นฟูไตทำได้ผลกว่า” ศาสตราจารย์จากภาควิชาสรีรวิทยา กล่าว
นอกจากนี้ ทีมแพทย์ยังศึกษากลไกการซ่อมแซมโรคหลอดเลือดระยะแรก และระยะหลังของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังว่า มีข้อแตกต่างกันอย่างไร โดยนำดัชนีที่พัฒนาขึ้นไปทดสอบใช้ในผู้ป่วยเบาหวานระยะเริ่มต้น พบว่าสามารถตรวจวัดระดับครีอตินีนในเลือดและภาวะโปรตีนหรือไข่ขาวที่รั่วมาในปัสสาวะได้ หากระดับครีอตินีนในเลือดเป็นปกติและยังไม่พบโปรตีนไข่ขาว ถือว่ายังไม่มีภาวะแทรกซ้อนของไตในผู้ป่วยเบาหวาน
ทั้งนี้ การตรวจสุขภาพไตควรเริ่มคัดกรองตั้งแต่อายุ 25-30 ปีขึ้นไป เพราะปัจจุบันประเทศไทยมีผู้ป่วยเบาหวานที่อายุน้อยลงเรื่อยๆ โดยกลุ่มผู้ป่วยเบาหวานมีความเสี่ยงสูงที่จะดำเนินสู่ผู้ป่วยโรคไตแทรกซ้อน ส่งผลให้ผู้ป่วยโรคไตภาวะเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ไม่แสดงอาการเพิ่มสูงขึ้นในอนาคต
“การตรวจสุขภาพประจำปี ซึ่งครอบคลุมถึงสุขภาพตับ ไตตลอดจนภาวะน้ำตาลในเลือด จะช่วยให้ผู้รับบริการรู้สถานะของอวัยวะในร่างกายของตนเอง และสามารถติดตามโรคได้เมื่อพบความผิดปกติ จะช่วยลดต้นทุนการรักษา และหายขาดจากโรคได้แต่เนิ่นๆ” พญ.นริสา กล่าว
ที่มา: หนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ
update 06-05-52
