เพื่อคุณครู “รู้ให้ทันบริษัทบุหรี่”
ดึงศิษย์วัยโจ๋ห่างไกลยาสูบ
สดๆ ร้อนๆ กับการอบรมเพื่อรู้ทันการตลาดของบริษัทบุหรี่ โดยมูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ ร่วมกับเครือข่ายเฝ้าระวังอุตสาหกรรมยาสูบ สนับสนุนโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.) ณ หม่อมไฉไลรีสอร์ท จ.นครปฐม คุณครูกว่า 60 ชีวิต จาก 4 ภูมิภาค ก็พร้อมใจกันมาเข้าร่วมกิจกรรมเพื่อรู้ให้ทันกลยุทธ์การตลาดของบริษัทบุหรี่ เพื่อนำสิ่งนี้ไปปรับใช้ในการป้องกันลูกศิษย์จากอำนาจการตลาดของบริษัทบุหรี่
ทำไมครูต้องรู้ทัน
เกี่ยวกับเรื่องนี้ ผศ.ดร.ลักขณา เติมศิริกุลชัย คณะสาธารณสุขศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล ได้บอกเล่าให้คุณครูได้เข้าใจในหลายประเด็น โดยเฉพาะเน้นย้ำว่า การปิดโรงงานยาสูบไม่ใช่การแก้ปัญหาการเสพติดบุหรี่อย่างที่หลายคนคิด เพราะแม้ว่าจะไม่มีโรงงานยาสูบของรัฐบาลไทย แต่ปัจจุบันบุหรี่ที่เยาวชนนิยมสูบก็เป็นบุหรี่ต่างประเทศ โดยเฉพาะบุหรี่เถื่อนที่มีขายเกลื่อนในย่านวัยรุ่น ผนวกกับข้อเท็จจริงที่ปฏิเสธไม่ได้ ระบุว่า บริษัทบุหรี่รายใหญ่ของโลกต่างก็พุ่งเป้าหมายการตลาดมาที่เยาวชนอายุ 15-19 ปี และใช้เงินในการโฆษณาบุหรี่วันละ 16 ล้านดอลลาร์ หรือ 480 ล้านบาท เพื่อขายสิ่งเสพติดนิโคตินจึงอยากฝากคุณครูให้ร่วมเป็นส่วนหนึ่งของภาคีในการปกป้องเยาวชนจากธุรกิจที่ไร้จริยธรรมนี้ ด้วยการรู้เท่าทันการโฆษณาและการตลาดของบริษัทบุหรี่
รู้จักการสื่อสารการตลาด
อาจารย์ดนัย หวังบุญชัย คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ทำให้คุณครูทั้งหลายได้เข้าใจว่า สาเหตุสำคัญที่เยาวชนไทยและเยาวชนทั่วโลกเสพติดบุหรี่เป็นเพราะบริษัทบุกหรี่ใช้กลยุทธ์การสื่อสารการตลาดแบบครบวงจร และเป็นการตลาดแบบเนียนๆ ให้ผู้บริโภคไม่รู้ตัวผ่านช่องทางการสื่อสารทุกช่องทาง โดยเฉพาะไวรัลมาร์เก็ตติ้ง(viral maketing)การตลาดที่ทำให้เกิดการบอกต่อ(words of mouth) ทำให้เกิดการระบาดของข่าวสารอย่างรวดเร็ว ดดยมีแนวทางที่จะพยายามปฏิบัติในสิ่งที่เป็นช่องโหว่ของกฎหมาย ไม่คำนึงถึงจริยธรรม โดยใช้การสื่อสารการตลาดที่เน้นการใช้อารมณ์มากกว่าเหตุผล และมุ่งไปที่กลุ่มเป้าหมายที่มีแนวโน้มตัดสินอะไรด้วยอารมณ์มากกว่าเหตุผล และสร้างคุณค่าให้เกิดขึ้นกับสินค้าด้วยการเน้นที่รูป รส กลิ่น เสียง จึงอยากให้คุณครูผู้อยู่ใกล้ชิดเยาวชนได้รู้เท่าทันเรื่องของการสื่อสารการตลาด และนำสิ่งเหล่านี้ไปสอนลูกศิษย์ให้เข้าใจว่าอะไรคือหรืออะไรคือลวง
ดร.ไพรัตน์ อ้นอินทร์ นักวิชาการสาธารณสุข จากสำนักงานควบคุมโรคที่ 9 บอกกล่าวถึงกลยุทธ์การตลาดของบริษัทบุหรี่ที่เกิดขึ้นในบ้านเรา และทั่วโลกเพื่อให้คุณครูได้เข้าใจรูปแบบที่หลากหลายของการตลาดบุหรี่ ตัวอย่างเช่น การใช้สื่อบุคคลอย่างพริตตี้สาวสวยเพื่อให้สนใจในสินค้าบุหรี่ การจัดทำตู้บุหรี่เพื่อเลี่ยงกฎหมายด้วยการออกแบบให้ด้านหนึ่งใสอีกด้านหนึ่งทึบ เพื่อแอบโชว์บุหรี่ได้ ผลิตบุหรี่เถื่อนที่มีหลากรส ออกแบบซองหลากสีสัน เพื่อล่อลวงวัยรุ่นให้อยากลอง และมีราคาถูกลง เพื่อให้นโยบายขึ้นภาษีบุหรี่ไม่ได้ผล การจัดกิจกรรมเพื่อสังคม เพื่อสร้างภาพลักษณ์องค์กรให้ดูดี เนื่องจากสถานะปัจจุบันเป็นที่รู้ดีว่าบริษัทเหล่านี้อยู่ในฐานะผู้ค้าความตาย ไม่เป็นที่ยอมรับของสังคมและอื่นๆ อีกมากมาย ล้วนเป็นเทคนิคที่ล้ำลึก ซึ่งหากไม่บอกกล่าวกัน คนธรรมดาอย่างเราๆ ท่านๆ คงจะไม่รู้ทัน
เรียนรู้การจัดเรตติ้งภาพยนตร์
อ.อิทธิพล ปรีติประสงค์ สถาบันแห่งชาติเพื่อการพัฒนาเด็กและครอบครัวมหาวิทยาลัยมหิดล รับอาสาพาคุณครูเข้าสู่กิจกรรมการจัดเรตติ้งภาพยนตร์ เพราะครูคือผู้ที่อยู่ใกล้ชิดกับเยาวชนเปรียบเสมือนพ่อแม่คนที่สองของเด็กๆ หากคุณครูได้เข้าใจว่าการจัดเรตติ้งมีความสำคัญ และเป็นเครื่องมือหนึ่งในการป้องกันเยาวชนจากสื่อภาพยนตร์ที่มีฉากต่างๆ ที่ส่งผลกับความคิดและพฤติกรรมของเยาวชนผู้รับสารนั้น ซึ่งบรรดาคุณครูก็ได้ร่วมกันให้เรตติ้งกับภาพยนตร์ที่นำมาจัดฉายเป็นตัวอย่าง เพื่อให้คุณครูได้เข้าใจว่า ภาพยนตร์เป็นสื่อชนิดหนึ่งที่ให้เสรีภาพกับคนทำค่อนข้างสูง ดังนั้นเป็นความยากลำบากที่จะให้มีการหยุดสร้างหนังที่มีฉากสูบบุหรี่โดยทันที และเสียงจากผู้ชมหรือคุณครูผู้ห่วงใยศิษย์ จะเป็นอีกกระบอกเสียงที่สะท้อนไปถึงผู้ที่เกี่ยวข้อง ได้เห็นความสำคัญของการจัดเรตติ้ง ที่เป็นตัวช่วยป้องกันเยาวชนจากการติดบุหรี่อีกทางหนึ่ง
โรงเรียนคือร่างกาย หัวใจคือคุณครู นำสู่เยาวชน(โรงเรียน)ปลอดบุหรี่
ปิดท้ายการอบรม อ.พิศาล อุตสาหพงษ์ นักพูดและนักอบรมชื่อดัง ได้นำคุณครูเข้าสู่ความรู้สึกของการเป็น “หัวใจ” ของโรงเรียน เพื่อปกป้องเยาวชนหรือลูกศิษย์ของคุณครูให้พ้นภัยจากบุหรี่เพราะงานนี้เป็นงานหนัก และเป็นงานหลักที่คุณครูทุกท่านต่างเห็นพ้องต้องกันว่า การทำให้โรงเรียนปลอดบุหรี่ และปลอดพ้นจากการยื่นมือสนับสนุนของบริษัทบุหรี่ รวมถึงการรวมพลังกันเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารของการรู้เท่าทันกลยุทธ์การตลาดของบริษัทบุหรี่ให้กับลูกศิษย์ คือ การป้องกันเยาวชนให้ปลอดพ้นจากบุหรี่อย่างแท้จริงด้วยความรัก ด้วยหัวใจหวังดีของคุณครูทุกท่าน
ที่มา: วารสาร smart ฉบับเดือนพ.ย.2553
update : 11-12-53
อัพเดทเนื้อหาโดย นพรัตน์ นริสรานนท์
