“การดื่มเหล้า” ปัจจัยสนับสนุนค่านิยมสังคมแบบชายเป็นใหญ่
ทัศนคติ ค่านิยม ในวงเหล้าเหล่านี้ เป็นการเสริมให้ทัศนคติแบบชายเป็นใหญ่ ให้มีความเข้มข้นขึ้น ผู้ชายส่วนใหญ่จึงวนเวียนอยู่กับสังคมเพื่อน ความกล้าหาญ กล้าแสดงออกถึงความยิ่งใหญ่เมื่ออยู่ในวงเหล้า เพื่อให้ได้รับการยอมรับจากเพื่อนวานเป็นคนเก่ง กล้าหาญ ถ้าใครไม่ดื่มเหล้าก็จะถูกดูถูกว่าเป็นคนอ่อนแอเหมือนผู้หญิง ไม่มีศักดิ์ศรี ซึ่งเป็นที่ผู้ชายกลัวมาก ดังนั้น ปัญหาการดื่มเหล้าของชายไทยจึงมีสาเหตุสำคัญมาจากการชักชวนของเพื่อน เพื่อการยอมรับและศักดิ์ศรีของระบบชายเป็นใหญ่ และนำมาสู่ปัญหาความรุนแรงในครอบครัว และความรุนแรงทางเพศ
แรงจูงใจที่ดื่มเหล้า
1. สังคมเพื่อนผู้ชายที่เข้ารวมกลุ่มสังคมส่วนใหญ่พูดเป็นเสียงเดียวกันว่า “เพื่อน” เป็นแรงจูงใจสำคัญทำให้ดื่มเหล้าเป็นครั้งแรก และครั้งต่อๆ มา จนติดเหล้า การดื่มเหล้าในสังคมเพื่อนเป็นการแสดงถึงความเป็นพรรคพวกเดียวกัน เป็นการสร้างสัมพันธภาพ
“แต่ก่อนไปที่ไหนมีเพื่อนเยอะ มีเพื่อนแล้วก็ต้องมีเหล้า ดื่มครั้งแรกเพราะเพื่อน”
“กินเหล้าเพราะอยากมีเพื่อนคุย ติดเพื่อน ทำให้เข้ากับกลุ่มเพื่อนได้”
“เป็นคนต่างจังหวัด เข้ามาทำงานไม่มีเพื่อน จึงคิดดื่มเหล้าเพื่อเข้าสังคม”
“หากไม่ดื่มก็จะเข้ากับพรรคพวกเพื่อนฝูงไม่ได้ ไปด้วยกันไม่ได้”
“ชวนเพื่อนดื่ม ตอนแรกๆ ก็อึกอัดดื่มยาก ตอนแรกเพื่อนชวน ตอนหลังชวนเพื่อน”
2. อยากรู้ อยากลอง
“ผู้ใหญ่ใช้ให้ไปซื้อเหล้า แล้วคะยั้นคะยอให้ลองดื่มเป็นรางวัล จากนั้นก็ลองเรื่อยมาจนติด ไม่เคยคิดว่าการลองของตัวเองจะทำให้ติดเหล้า ติดเบียร์”
“คึกคะนองกับเพื่อน เห็นเพื่อนดื่มก็ทดลองดื่มบ้าง”
3. สังสรรค์ในงานต่างๆเป็นค่านิยมว่างานเลี้ยงต่างๆ งานบุญ งานศพ ต้องมีเหล้าเพื่อเป็นหน้าเป็นตาของเจ้าภาพ
“เพื่อนชวนไปกินเหล้างานต่างๆ แล้วกินต่อมาเรื่อยๆ จนกลายเป็นชวนเพื่อนแทน แล้วก็ซื้อกินเอง”
“ไปสังสรรค์ประสาวัยรุ่น ที่บ้านพ่อเพื่อนมีเหล้าเขาก็รินให้ เทนิดเทหน่อยก็ดื่มเรื่อยมา”
4. ความเครียดจากปัญหาต่างๆเช่น ปัญหาครอบครัว ปัญหาเศรษฐกิจ ไม่มีเงินค่าเทอมให้ลูก ปัญหาจากการทำงาน
“ดื่มเหล้าเมื่อตอนอายุ 16 อยากดื่มเองเพราะเครียดครอบครัวมีปัญหา เราไม่อยากรับฟัง ก็เลยไปดื่มเหล้าข้างนอก”
“ปกติไม่ดื่ม จะดื่มเฉพาะตอนเจอเพื่อน มาดื่มมากที่สุด ตอนเป็นหม้าย แม่ของลูกเสียไป ต้องใช้ชีวิตเป็นทั้งพ่อทั้งแม่ เลยทำให้เครียด”
“ไปกับเพื่อน ไม่อยากอยู่บ้าน พ่อแม่ทะเลาะกัน”
5. เชื่อว่าเหล้าให้ความสนุกสนานผู้ชายหลายคนบอกว่าต้องดื่มให้เมา “ไม่เมา ไม่สะใจ ไม่สนุก”
“เหล้าทำให้สนุก ดื่มแล้วเฮฮา รู้สึกสนุกแบบบ้าๆ บอๆ”
6. ทำให้ดูเท่
“สาวมองผู้ชายที่กินเหล้าว่าเท่ ดูภูมิฐาน หากกินเหล้าสี ยิ่งทำให้ดูมีศักดิ์ศรีมากขึ้น”
7. ใช้เหล้ากระตุ้นความกล้า หรืออยากแสดงออก
“เหล้ากระตุ้นให้มีความกล้า มีความเข้มแข็ง จีบสาวหากไม่ดื่มเหล้าไม่กล้าพูดเลย อยู่ห่างกันเป็น 10 เมตรก็ใจสั่นแล้ว พอดื่มเหล้าแล้วทำให้กล้าพูดคุยด้วย”
“กินเหล้าแล้วหน้าด้าน จะหัวซุกหัวซุนไปที่ไหนไปได้หมดตามประสาคนเมา ถ้าไม่เมาไม่ค่อยมีความกล้า”
“เวลาเมาใจกล้า หน้าด้าน ไม่กลัว ไม่อายใครเลย”
8. ต้องการการยอมรับ
“ได้รับการชมเชยจากเพื่อนๆ ว่ากินเหล้าเก่ง ตัวเองเก่ง คอแข็ง คอทองแดง”
“ดื่มมา 20 กว่าปี มากที่สุด 2 กลมต่อวัน ดื่มเหล้าทุกวัน เพื่อนเรียกว่า ‘คอคีมล็อก’แฟนบอกให้เลิก ผมก็ไม่เลิก ลงทุนไปเยอะแล้ว ดื่มแล้วทำให้นอนหลับ ไม่มีผลกระทบอะไร แต่ไม่กล้าไปตรวจสุขภาพ”
“เห็นคนที่ดื่มเก่ง รู้สึกว่าเป็นฮีโร่”
“อยากได้รับการยอมรับว่าเป็นผู้ใหญ่แล้ว”
9. เลียนแบบคนในครอบครัว และรุ่นพี่
“ตอนเด็กๆ เวลาเงินเดือนพ่อออก พ่อจะไปรับเงินที่อำเภอ แล้วแวะร้านเหล้าประจำ เราก็เล่นอยู่แถวนั้น เห็นเป็นกิจวัตร”
“การคบรุ่นพี่ที่ดื่มเหล้ามีส่วนมากทำให้ดื่มเหล้า”
10. ที่บ้านเป็นร้านขายเหล้า
“ที่บ้านต้มเหล้ากินเอง ขายเอง”
“ที่บ้านขายเหล้า ก็นั่งดื่มกับลูกค้าจนติด”
11. ทำให้ร่างกายกระชุ่มกระชวย
“ทำงานมาเหนื่อยๆ ก็เป๊กเพื่อให้หายเหนื่อย ร่างกายหายอ่อนเพลีย ตอนเย็นต้องเป๊กให้กระชุ่มกระชวย”
12. เพื่อแสดงความเป็นชาย
ค่านิยมว่าลุกผู้ชายต้องดื่มเหล้า เป็นอีกเหตุผลสำคัญที่ทำให้ผู้ชายดื่มเหล้า หากใครไม่ดื่มก็จะดูถูกดูแคลน
“ผู้ชายถ้าไม่ดื่มเหล้า จะถูกมองว่าเป็นกะเทย เป็นผู้ชายไม่เต็มร้อย ไปนุ่งกระโปรงซะ ก็เลยทำให้ต้องกินเหล้า”
“พ่อบอกว่าต้องกินเหล้าเคล้านารี ไม่งั้นไม่ใช่ผู้ชาย นั่งอยู่บ้าน ทำกับข้าวซักเสื้อผ้าเป็นหน้าที่ของแม่บ้าน เรามีหน้าที่หาเงินเข้าบ้าน หลังจากนั้นก็กินเหล้าจนติดเลย”
“เป็นศักดิ์ศรีของผู้ชายครับ ห่วงศักดิ์ศรี อยากจะเป็นผู้ชายก็ต้องดื่มเหล้า”
13. เหตุผลอื่นๆเช่น ไม่ต้องรับภาระที่บ้าน จึงมีเวลาไปดื่มเหล้า, ดื่มยาดองเพื่อให้กินข้าวได้ พอนานเข้าก็ติดแล้วเปลี่ยนมาเป็นเหล้า แล้วดื่มเพิ่มปริมาณขึ้นเรื่อยๆ, ดื่มเพื่อให้นอนหลับ, เมื่อรู้สึกครึ้มอกครึ้มใจ สบายใจก็ดื่ม
เมื่อพ่อบ้านดื่มเหล้า
ความรู้สึกของภรรยาเมื่อสามีดื่มเหล้า
ภรรยาที่เข้ากลุ่มพูดคุยเกือบทุกคนระบุว่า การดื่มเหล้าของสามีส่งผลกระทบด้านจิตใจอย่างมาก “เสียความรู้สึกมากกว่าเสียด้านเศรษฐกิจ” แม้ในรายที่สามีดื่มเหล้าแล้วไม่ได้ทำร้ายทุบตี หรือทะเลาะวิวาท แต่ภรรยาส่วนใหญ่ก็ยังรู้สึกเครียดเพราะเป็นห่วงสุขภาพของสามี
“สามีนิสัยเสีย แม้จะดื่มเหล้าก็ไม่พูดเอะอะโวยวาย มีแต่เราที่เสียงดัง ก็ไม่อยากให้เขาดื่ม อยากให้เขาดูแลสุขภาพตัวเอง ถึงไม่เลิก ลดบ้างก็ยังดี”
การอ้างว่าดื่มเหล้าเพื่อเข้าสังคม ทำให้ภรรยารู้สึกว่า ไม่มีเหตุผลที่จะโต้แย้งไม่ให้สามีดื่มเหล้าได้
“สามีดื่มเหล้าแล้วไม่มีผลกระทบเพราะไม่ดื่มมาก เฉพาะงานสังคม เคยบอกให้เขาหยุด ไม่รู้ว่าจะเตือนอย่างไรเพราะว่าเขาดื่มไม่เยอะ”
ความรู้สึกของลูกเมื่อพ่อดื่มเหล้า
เด็กและเยาวชนที่มีพ่อดื่มเหล้าบอกเป็นเสียงเดียวกันว่า “ไม่ชอบและเสียใจที่พ่อดื่มเหล้า” “รู้สึกวิตกกังวล เครียด” หลายคนร้องไห้ขณะเล่าเรื่องพ่อดื่มเหล้า
“รำคาญ ไม่ชอบพ่อกินเหล้าแล้วโวยวาย ไม่มีเหตุผล แสดงอำนาจ คิดว่าตัวเองเก่ง ชอบด่าว่า ทำลายข้าวของ”
“ไม่อยากอยู่ใกล้ๆ เวลาพ่อกินเหล้า ชอบหาเรื่องทะเลาะกับแม่ และคนในครอบครัว ชอบตีแม่ ทำให้คนในบ้านอยู่กันอย่างไม่มีความสุข”
“พ่อเมาชอบดุด่าผมกับชาวบ้าน พ่อเมาน่ากลัวมาก ชอบหยิบมีดจะฟันแม่ พ่อกินเหล้าทำให้ครอบครัวไม่มีเงินใช้ แล้วยังขโมยของในบ้านไปขายอีก ทุกครั้งที่พ่อกินเหล้าแล้วทะเลาะกับแม่ ‘รู้สึกเกลียดพ่อมากๆ’”
“อาย ไม่กล้าเดินด้วย โดยเฉพาะเวลาไปห้างสรรพสินค้า เพราะพ่อดื่มเหล้ามากจนผอม ร่างกายดูไม่ได้”
“ไม่อยากเข้าใกล้เวลาพ่อเมา ตัวมีกลิ่นเหม็น เพราะไม่อาบน้ำ แถมยังอาเจียนสกปรกอีก”
“พ่อผมดื่มวันละ 2 กลมครับ เวลาเมา เมาแบบไม่รู้เรื่อง ต้องไปตามเอาตัวกลับบ้าน ก็มีทะเลาะกันบ้าง โดนพ่อด่าบ่อยมากเวลาพ่อเมา”
“เวลาพ่อกินเหล้าเมา มีทะเลาะกับแม่บ้าง ส่วนหนูไม่เคยทะเลาะกับพ่อ มีบ้างที่ถูกดุถ้าทำอะไรไม่ถูกใจ เช่น หยิบของให้ผิด รู้สึกเสียใจ น้อยใจ เป็นบางครั้ง”
“โกรธพ่อ อยากให้พ่อเลิกเหล้า ก็บอกพ่อหลายครั้งแล้วแต่ก็ยังเหมือนเดิม”
“เสียใจเวลาพ่อดื่มเหล้า เมื่อก่อนนี้ดื่มทุกเย็น หนึ่งทุ่มถึงเที่ยงคืน บางคืนเมากลับมาก็หาเรื่องแม่ ทำลายข้าวของ”
ที่มา : หนังสือชีวิตใหม่…ผู้ชายเลิกเหล้า ครอบครัวเป็นสุข โดย มูลนิธิเพื่อนหญิง
