“ ฟันน้ำนม “ นั้นสำคัญไฉน

ก่อนรอคอยฟันแท้

 

            มักพบว่าคุณพ่อคุณแม่และผู้ปกครองหลายท่านยังมีความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนอยู่ในเรื่องของฟันน้ำนมและการขึ้นของฟันแท้ในช่องปาก โดยหลายท่านมักจะเชื่อว่าฟันน้ำนมไม่สำคัญ ถ้าหากลูกมีฟันน้ำนมผุแล้วต้องถอนฟันออกไปก็ไม่เป็นไร เพราะหากไม่มีฟันน้ำนมแล้วเดี๋ยวฟันแท้ก็จะขึ้นมาแทนที่ในไม่ช้า แต่ในความเป็นจริงจะไม่เป็นเช่นนั้นเสมอไป เพราะหากเด็กมีการสูญเสียฟันน้ำนมไปก่อนกำหนด ในขณะที่หน่อฟันแท้ที่จะขึ้นมาแทนที่ยังมีการสร้างฟันไม่เสร็จ ฟันแท้ที่คุณพ่อคุณแม่รอคอยก็จะยังไม่ขึ้นสู่ช่องปากของลูก

 

           

             ขอยกตัวอย่างเช่น ถ้าลูกต้องเสียฟันกรามน้ำนมไปตั้งแต่ยังเล็กช่วง 3 ขวบ เด็กจะต้องฟันหลอไม่มีฟันเคี้ยวอาหารและรอคอยฟันแท้ซี่ที่จะขึ้นมาแทนที่นานถึง 8 ปีกันเลยทีเดียว ถึงจุดนี้คงต้องขอขยายความเพิ่มเติมเพื่อให้คุณพ่อคุณแม่เข้าใจยิ่งขึ้นโดยจะขอเล่าถึงฟันในขากรรไกรของคนเรา ดังนี้ 

           

             ฟัน (ถ้าไม่นับรวมฟันปลอม) มี 2 ชุดเท่านั้น  ฟันน้ำนมเป็นฟันชุดแรกที่ขึ้นสู่ช่องปาก โดยจะเริ่มพบฟันน้ำนมซี่แรกขึ้นช่วงเด็กอายุประมาณ 6 เดือน ซึ่งซี่แรกที่ขึ้นจะเป็นฟันหน้าล่าง ตามด้วยฟันหน้าบน ฟันกรามและฟันเขี้ยวจนมีจำนวนครบ 20 ซี่ในช่วงที่เด็กอายุประมาณ 2 ขวบครึ่ง ส่วนฟันแท้จัดเป็นฟันชุดที่สองที่จะขึ้นต่อมาเพื่อแทนที่ในตำแหน่งเดิมของฟันน้ำนม 20 ซี่ และมีเพิ่มอีก 12 ซี่ที่จะขึ้นในตำแหน่งด้านหลังของขากรรไกร ทั้งนี้ฟันแท้จะขึ้นสู่ช่องปากเมื่อมีการสร้างฟันที่พร้อมสมบูรณ์และถึงอายุตามวัยปฏิทินในการขึ้นของฟันแต่ละซี่ เช่น ฟันกรามแท้ที่ขึ้นมาแทนในตำแหน่งของฟันกรามน้ำนมมีช่วงของการขึ้นเมื่อเด็กมีอายุประมาณ 10-12 ปี เป็นต้น

 

            เด็กใช้ฟันน้ำนมในการกัดและบดเคี้ยวอาหารก่อนจะกลืนลงสู่กระเพาะ เพื่อนำอาหารไปใช้ในการเจริญเติบโตและพัฒนาการของสมองและร่างกายที่สมบูรณ์ต่อไป ดังนั้นจึงปฏิเสธไม่ได้ว่าฟันน้ำนมเป็นประตูด่านแรกของการย่อยอาหารที่สำคัญเป็นอย่างยิ่ง เพราะหากเด็กมีฟันผุ อักเสบบวมเป็นหนอง ปวดฟัน หรือต้องถูกถอนฟันไปก่อนกำหนด ทำให้ไม่สามารถบดเคี้ยวอาหารได้จะเกิดผลเสียต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของร่างกายตามมา อีกทั้งฟันน้ำนมยังมีบทบาทในการใช้พูดออกเสียงพยัญชนะ ทำให้เด็กออกเสียงได้ชัดเจน เกิดผลต่อภาพลักษณ์และบุคลิกภาพที่ดีและมีรอยยิ้มที่สวยงาม เสริมความมั่นใจ ไม่มีอุปสรรคในการเข้าสังคม เด็กบางคนไม่อยากไปโรงเรียนเพราะโดนเพื่อนล้อเมื่อมีฟันหน้าหลอหรือฟันผุดำไม่สวยงาม

 

            นอกจากนี้ฟันน้ำนมยังมีหน้าที่สำคัญยิ่งอีกประการคือเป็นเครื่องมือกันช่องว่างในขากรรไกรตามธรรมชาติสำหรับหน่อฟันแท้ที่จะขึ้นมาแทนที่ในอนาคตเมื่อฟันน้ำนมซี่นั้นหลุดไป หากมีการเสียฟันน้ำนมไปเร็วกว่าปกติจะเกิดปัญหาของการสูญเสียช่องว่างในขากรรไกรตามมา ซึ่งจะเกิดผลเสียทำให้ฟันแท้ขึ้นไม่ได้เนื่องจากขนาดช่องว่างที่เหลืออยู่ไม่พอ อาจพบว่าฟันแท้มีการขึ้นผิดตำแหน่งเกิดฟันซ้อนเกหรือฟันคุดซึ่งทำให้เป็นปัญหาที่รุนแรงและซับซ้อนยิ่งขึ้นและต้องตามมาด้วยการรักษาที่ยุ่งยากและค่าใช้จ่ายในการรักษาที่สูงขึ้นอีกด้วย                   

           

            หลักการสำคัญ คือการป้องกันฟันผุง่ายกว่าการรักษา อีกทั้งยังไม่ต้องเสียเวลาและค่าใช้จ่าย คุณพ่อคุณแม่และผู้ปกครองเป็นผู้ที่มีบทบาทสำคัญที่สุดในการสร้างและส่งเสริมให้เด็กมีสุขภาพฟันที่ดี โดยเริ่มจากการดูแลฟันของบุตรหลานตั้งแต่ฟันน้ำนมซี่แรกที่ขึ้นสู่ช่องปากเพื่อให้เด็กมีสุขภาพฟันที่ดีตั้งแต่ชุดฟันน้ำนมจนเปลี่ยนสู่ชุดฟันแท้ โดยการฝึกเด็กเพื่อให้เกิดความเคยชินกับการทำความสะอาดฟัน สันเหงือก กระพุ้งแก้ม ลิ้น และอวัยวะในปากโดยรอบ และการเลือกอาหารตลอดจนอาหารว่างที่มีประโยชน์ไม่ก่อให้เกิดฟันผุ

 

            อีกทั้งการพาบุตรหลานไปพบทันตแพทย์เพื่อรับการตรวจฟันและแนะนำการดูแลสุขภาพช่องปากอย่างช้าภายในขวบปีแรก และรับการรักษาเมื่อเกิดฟันผุตั้งแต่ระยะเริ่มต้นก่อนจะลุกลาม รวมถึงการหมั่นตรวจเช็คฟันประจำสม่ำเสมอทุก 6 เดือน เพื่อให้เด็กมีสุขภาพฟันน้ำนมที่ดีและเติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพฟันแท้ที่ดีในอนาคต ถึงจุดนี้ทุกท่านคงจะทราบแล้วว่าสุขภาพฟันที่ดีของลูกอยู่ในมือของคุณพ่อคุณแม่ทุกท่านนั่นเอง

 

 

 

 

 

ที่มา : ทพญ.วัลลภิษฐ์  วิสุทธิศักดิ์ คณะทันตแพทยศาสตร์

          มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ (ประสานมิตร)  

 

 

 

Update : 21-10-53

อัพเดทเนื้อหาโดย : สุนันทา สุขสุมิตร