คนจับนม

ที่มา : หนังสือ วิถีชุมชน สร้างเศรษฐกิจฐานราก : ส่งเสริมอาชีพ โดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เครือข่ายร่วมสร้างชุมชนท้องถิ่นน่าอยู่ และประชารัฐ

ภาพประกอบจากแฟ้มภาพ

เรื่องราวของคนจับนม เทศบาลเมืองวังน้ำเย็น อำเภอวังน้ำเย็น จังหวัดสระแก้ว

ตำบลวังน้ำเย็นเป็นพื้นที่เกษตรกรรม ชาวบ้านปลูกพืชไร่ทำนาข้าว แต่กลับประสบปัญหาราคาผลผลิตไม่เป็นไปตามที่ตั้งใจ ซึ่งส่วนใหญ่ก็มาจากปัญหาการกดราคาของพ่อค้าคนกลาง เสนาะ เทียนทอง  ซึ่งเคยเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จึงได้น้อมนำโครงการพระราชดำริ ส่งเสริมเกษตรกรเลี้ยงวัวนมจากนิวซีแลนด์มาประยุกต์ใช้กับพื้นที่ด้วยมีสภาพภูมิประเทศที่เหมาะสม

หลังจากการทดลองเลี้ยงโคนมประสบความสำเร็จ จึงได้จัดตั้งสหกรณ์โคนมวังน้ำเย็นในปี 2530 ซึ่งสหกรณ์ได้เติบโตอย่างเป็นขั้นเป็นตอน ด้วยความเอาจริงเอาจังของชาวบ้านที่ต้องการลืมตาอ้าปากตลอดจนภาครัฐที่ยื่นมือเข้ามาให้ความช่วยเหลือ

บุญเลิศ สุนนท์ เป็นประธานกลุ่ม 4 ผู้เลี้ยงโคนมของสหกรณ์โคนมวังน้ำเย็น ย้อนความให้ฟังว่า เริ่มต้นเกษตรกรที่เข้าร่วมได้รับแจกวัวแม่พันธุ์ที่ตั้งท้องแล้ว 5 ตัว เพื่อทดลองเลี้ยง “ผมเริ่มเลี้ยงตั้งแต่ปี 2533 เริ่มเลี้ยงที่บ้าน ซึ่งอยู่ในชุมชน แต่การเลี้ยงสัตว์ย่อมมีกลิ่น เลยต้องเขยิบออกมา จนวันนี้มีผู้เลี้ยงโคนมในวังน้ำเย็นมากกว่า 1,000 ราย” บุญเลิศเล่า

การเลี้ยงวัวนั้นต้องมีพื้นที่เพื่อให้วัวได้กินหญ้า ได้เดิน โดยเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมสามารถรีดนมได้ทุกวัน ซึ่งเท่ากับว่าอาชีพนี้ไม่มีวันหยุด แต่นั้นก็เป็นสิ่งที่เกษตรกรพอใจ ด้วยมีรายได้เข้าครอบครัว

อย่างประธานกลุ่ม 4 นั้น ในช่วงเช้าตั้งแต่ 06.00-07.00 น. จะรีดนมวัวได้ 100 กิโลกรัม ช่วง 14.00-16.00 น. จะรีดได้อีก 80 กิโลกรัม โดยทุกวันจะมีรถจากสหกรณ์โคนมวังน้ำเย็นมารับผลผลิต ซึ่งจะคัดเกรดตั้งแต่ 1-6 โดยเกรด 1 ถือว่าดีมาก ได้ราคากิโลกรัมละ 17 บาท เกรดรองลงมาก็มีราคาต่ำลงมา ซึ่งต้องไปตรวจสอบกันที่ตัววัว หรือลักษณะการเลี้ยงดูวัวว่าผิดพลาดไปหรือไม่

บุญเลิศ เสริมว่า หน้าที่ของประธานกลุ่มคือดูแลสมาชิก เป็นตัวแทนไปประชุมรวมกับสหกรณ์โคนมวังน้ำเย็น จากนั้นก็กลับมาประชุมกลุ่มเพื่อถ่ายทอดเนื้อหาใจความหลัก “ส่วนใหญ่ก็เป็นเรื่องการเลี้ยงดู เรื่องโรคติดต่อที่กำลังเข้ามาหรือบ้านใดอยากขายตัววัวก็ต้องแจ้งสหกรณ์ เพราะสหกรณ์เป็นเจ้าของเชื้อวัว วัวแต่ละตัวมีประวัติ อย่างกลุ่มเราตอนนี้มีสมาชิกกว่า 70 คน” ประธานกลุ่ม 4 เล่า

ที่นี่ยังมีสวัสดิการให้กับสมาชิก ได้แก่ เงินปันผลจากการขายน้ำนมดิบ ร้อยละ 3-6 ต่อปี ประกันชีวิตสำหรับสมาชิกและคู่สมรสแหล่งเงินให้กู้ยืม และแหล่งให้ความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงโคนม ขณะที่สหกรณ์โคนมวังน้ำเย็นยังได้จัดสรรนมกล่องแจกประชาชนในงานเทศกาลต่างๆ ของชุมชน เช่น งานวันเด็กแห่งชาติ และมีงบประมาณให้กลุ่มสมาชิกสร้างสรรค์กิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อชุมชน ปีละ 100,000 บาท

สหกรณ์โคนมนับว่าเป็นสหกรณ์โคนมที่ใหญ่เป็นลำดับที่ 2 ของประเทศ มีความมั่นคง สร้างรายได้ให้กับสมาชิก ทำให้คนในวังน้ำเย็นมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ซึ่งถือเป็นรากฐานที่เข้มแข็งของทั้งชุมชน