MIDL สร้างพลเมืองเน้นคิด-เรียนรู้-เข้าใจร่วมกัน

ที่มา : หนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ


ภาพประกอบจากเว็บไซต์กรุงเทพธุรกิจ


MIDL สร้างพลเมืองเน้นคิด-เรียนรู้-เข้าใจร่วมกัน thaihealth


สถาบันสื่อเด็กและเยาวชน (สสย.) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เครือข่าย Thai Civic Education และสำนักงานคณะกรรมการการศึกษา ขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) จัด "เวทีเสวนาเครือข่ายการศึกษา และMIDLเพื่อสร้างพลเมือง" ในหัวข้อ "การศึกษาสร้างพลเมือง : พลเมืองสร้างสังคมที่เป็นธรรม" เพื่ออบรมครู อาจารย์ นักเรียน และองค์กรภาคประชาสังคม โดยมีเป้าหมายจะสร้างโอกาสและความเป็นไปได้ใหม่ๆ ในการมีส่วนร่วมอย่างเข้มแข็งในฐานะพลเมืองในประเด็นสาธารณะ


สร้างพลเมือง 3 แบบผ่านกระบวนการคิด


ผศ.อรรถพล อนันตวรสกุล ผู้อำนวยการ ศูนย์ประสานงานเครือข่ายการศึกษาเพื่อสร้างพลเมืองประชาธิปไตย กล่าวว่า เรื่องพลเมืองการรู้เท่าทันสื่อ อดีตอาจจะดูลอยๆ แต่ในปัจจุบันมีการศึกษา เรียนรู้ และลงสู่การปฏิบัติจริงๆ มีการสร้างเครือข่ายระหว่างครู Thai Civic Education ได้ขับเคลื่อนการทำงานอย่างจริงจังของThai Civic Education เป็นระยะเวลากว่า 3 ปี ภายใต้ การทำงานร่วมกันระหว่าง สสย. คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สถาบันสันติศึกษาและสิทธิมนุษยชน มหาวิทยาลัยมหิดล ที่เป็นการนำเอาทรัพยากรความรู้ทั้งด้าน การรู้เท่าทันสื่อ สารสนเทศ และดิจิทัล สิ่งแวดล้อม และประเด็นสิทธิมนุษยชนเข้ามาบูรณาการและหลอมเข้ากับการสร้างพลเมือง โดยยึดฐานคิดพลเมือง 3 แบบ คือ พลเมืองรับผิดชอบ พลเมืองมีส่วนร่วม และพลเมืองที่มุ่งเน้นความเป็นธรรม ร่วมกันวิเคราะห์เป้าหมายการเคลื่อนงานไปที่ครู ด้วยมองว่าครูสามารถสร้างเด็กและเยาวชนให้เกิดความเป็นพลเมืองตั้งแต่ในระดับห้องเรียน จากนั้นจึงมองถึงระบบการผลิตครูและอาจารย์มหาวิทยาลัย จึงมีเป้าหมายร่วมไปที่อาจารย์มหาวิทยาลัย จากหลากหลายสาขาวิชาที่เกี่ยวข้องกับการพลเมือง


"กระบวนการทำงาน เน้นการสร้างกระบวนการคิด การเรียนรู้ และทำความเข้าใจกระบวนการเรียนรู้ร่วมกัน ไม่ได้เน้นการให้ชุดเทคนิคการสอนหรือตัวเนื้อความรู้โดยตรง และเน้นวิธีการนำพาผู้เรียนทั้งในระดับโรงเรียนและมหาวิทยาลัยไปสู่เป้าหมายของการเป็นพลเมืองประชาธิปไตย มีการขับเคลื่อนงานระดับโรงเรียนในรูปแบบ DCE School ในภูมิภาคต่างๆ มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับนักวิชาการจากออสเตรเลีย ถอดบทเรียน การเรียนรู้ในรูปแบบหนังสือ มีต้นทุนการทำงานร่วมกับมูลนิธิฟรีดริค เอแบร์ท ศึกษางานการศึกษาเพื่อสร้างพลเมืองประชาธิปไตยในห้องเรียนที่ประเทศเยอรมนี ซึ่งปัจจุบันครูในเครือข่ายมีการเคลื่อนงานทั้งในระดับห้องเรียนและในระดับสาธารณะ ทำงานร่วมกับภาคสังคม เปิดหน้างานสื่อสารการศึกษาเพื่อสร้างพลเมืองในเวทีต่างๆ" ผศ.อรรถพล กล่าว


'Active Learning 'ไม่ใช่เน้นแต่กิจกรรม


ผศ.อรรถพล กล่าวต่อว่า มีความเข้าใจผิดว่า Active Learning หรือกระบวนการเรียนรู้ที่ผู้เรียนได้ลงมือกระทำว่า ต้องเป็นการเล่นเกม ลุกขึ้นมาทำกิจกรรมตลอดเวลา แต่จริงๆ active learning คือ การสะท้อนความคิด อีกทั้งห้องเรียนที่สนุก เสียงดัง ไม่ได้การันตีว่าเด็กจะเกิดการเรียนรู้ ครูต้องรู้จักสร้างความสมดุลให้ดี ไม่จำเป็นต้องบังคับให้ครูทุกคนสอนแบบเดียวกัน แต่ครูต้องรู้จักบูรณาการ สอนให้เด็กเกิดการเรียนรู้ ทุกคนต้องทำงานบนฐานปรัชญาปฎิรูปนิยม เน้นการพูดคุยกันในกิจกรรม แลกเปลี่ยนกระบวนการที่จะทำให้เด็กทุกคนเกิดการเรียนรู้จากลักษณะแตกต่างกันออกไปของเด็ก ครูต้องไม่ทิ้งใครในห้องเรียน เพราะสิ่งที่จะเป็นตัวการันตีว่าการสอนของครูมีประสิทธิภาพ หรือไม่ ดูที่การตัวเด็ก


MIDL สร้างพลเมืองเน้นคิด-เรียนรู้-เข้าใจร่วมกัน thaihealth


รู้เท่าทันสื่อ-ไม่ปิดกั้นเด็ก


น.ส.เข็มพร วิรุณราพันธ์ ผู้จัดการสถาบันสื่อเด็กและเยาวชน (สสย.) กล่าวว่า การรู้เท่าทันสื่อสารสนเทศและสื่อดิจิทัล หรือที่เรียกว่า Media Information and Digital Literacy (MIDL) เป็นกระบวนการสร้างสรรค์สังคมเพื่อให้พลเมืองมีทักษะ ในการตั้งคำถาม วิพากษ์วิจารณ์ สื่อสารอย่างสร้างสรรค์ ซึ่งทักษะการรู้เท่าทันสื่อ ถูกบรรจุไว้ในหลักสูตร และทักษะศตวรรษที่ 21 ที่ทั่วโลกได้ให้ความสำคัญ เพราะกระบวนการรู้เท่าทันสื่อ เริ่มตั้งแต่กระบวนการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร สามารถทำให้คนสามารถมีส่วนร่วม มีสิทธิ เกิดการคิดวิเคราะห์ ใช้สื่อเพื่อสื่อสาร สร้างการเปลี่ยนแปลง ดังนั้น ถ้าเด็กและเยาวชนเข้าใจเรื่องการรู้เท่าทันสื่อ จะเป็นพลังมหาศาลในการสร้างการเปลี่ยนแปลงได้


"ต้องยอมรับว่าการเข้ามาของสื่อหลอมรวมมาพร้อมกับการรังแกในโลกออนไลน์และอื่นๆ ซึ่งถือเป็นโอกาสที่จะทำให้ครูได้เรียนรู้การเท่าทันสื่อจากปรากฏการณ์ต่างๆ ที่มากับสื่อ นอกจากนี้ในแพลตฟอร์มออนไลน์ ยังช่วยให้สามารถฝึกทักษะความเป็นพลเมือง ผ่านการเคารพกันทั้งในด้านการแสดงความคิดเห็น ในโลกออนไลน์ เช่นเดียวกันกับการสร้างพลเมืองในสังคมประชาธิปไตย" น.ส.เข็มพร กล่าว


ปัจจุบัน ในส่วนของโรงเรียน มีการเคลื่อนผ่าน MIDL School ทั้ง 17 โรง เกิดช่องทางการพัฒนาชุดการเรียนรู้ใหม่ๆ รวมถึงได้มีการขยายไปสู่ผู้ที่ทำงานภาคสังคม เช่น กลุ่มอีสานตุ้มโฮม การทำงานร่วมกับกลุ่มคนชายขอบ และมีการเชื่อมงานร่วมกับระดับสากล โดยการจัดสัปดาห์รู้เท่าทันสื่อ (MIDL Week ) ซึ่งในปี 2018 มาในหัวข้อ MIDL for Inclusive Cities ที่เน้นเรื่องการออกแบบเมืองสำหรับทุกคน


อนาคตจำเป็นต้องรู้ลึก-รู้เฉพาะจำเป็น


ดร.เฉลิมชัย พันธ์เลิศ ผู้อำนวยการ สถาบันสังคมศึกษา สำนักงานคณะกรรมการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) กล่าวว่า ตามแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี มีเป้าหมายชัดเจนเพื่อการพัฒนาประเทศประชาชนมั่นคง ประชาชนมีความสุข เศรษฐกิจพัฒนาต่อเนื่อง สังคมเป็นธรรม และฐานทรัพยากรธรรมชาติยั่งยืน ซึ่งการทำงานของ Thai Civic Education ไม่ได้แตะเฉพาะยุทธศาสตร์ด้านที่ 3 ด้านการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์เพียงอย่างเดียว แต่อยู่ในทุกยุทธศาสตร์ อย่างด้านการเมือง การศึกษาถูกเข้าไปมีบทบาทสำคัญในการสร้างพลเมืองทั้งการพัฒนาระบบการศึกษาตลอดจนหลักสูตรเสริมสร้างวัฒนธรรมประชาธิปไตย และการจัดให้มีการให้ความรู้ด้านการเมืองการปกครองที่เน้นการศึกษาเพื่อสร้างพลเมืองประชาธิปไตย


"มีการพัฒนากรอบสมรรถนะการเรียนรู้ ซึ่งแต่เดิมเน้นการพัฒนาผู้เรียนให้ครบทั้งด้านความรู้ ทักษะ และ คุณลักษณะ แต่ในการพัฒนากรอบสมรรถนะเน้นการนำความรู้ ทักษะ และเจตคติไปประยุกต์ใช้ ในสถานการณ์ใหม่ๆ  พอย้อนกลับมาดูงานของ Thai Civic Education เราติดตั้งความรู้ ทักษะ และ คุณลักษณะบางอย่างให้กับครู เมื่อครูนำ สิ่งที่ได้ไปประยุกต์ใช้เรื่อยๆ ก็จะทำให้เกิด สมรรถนะ ซึ่งจะเห็นว่าเอาเข้าจริงแล้ว เราไม่จำเป็นต้องมีความรู้จำนวนมาก แต่เน้นความรู้ที่จำเป็นและรู้ลึก" ดร.เฉลิมชัย กล่าวทิ้งท้าย


"ครูต้องสร้างพลเมืองที่มีความรับผิดชอบ พลเมืองที่มีส่วนร่วม และพลเมืองที่มุ่งเน้นความเป็นธรรม" อรรถพล อนันตวรสกุล

Shares:
QR Code :
QR Code