Page 223 - แผนการดำเนินงาน สสส. ประจำปี 2561
P. 223
ชุมชน สาธารณสุขอ�าเภอ นายอ�าเภอ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สถาบันการศึกษาและภาคส่วนต่างๆ
ภายในอ�าเภอ โดยมีโครงสร้าง “คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตและระบบสุขภาพอ�าเภอ” (District
Health Board) เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในการพัฒนาคุณภาพชีวิตและสุขภาพของประชาชน
ตามหลักการ “พื้นที่เป็นฐาน ประชาชนเป็นศูนย์กลาง” มุ่งเน้นให้ความส�าคัญกับการสร้างเสริมสุขภาพ
ให้ประชาชนมีการดูแลสุขภาพของตนเองอย่างจริงจัง ควบคู่ไปกับการพัฒนาระบบสุขภาพชุมชนให้เข้มแข็ง
และมีภาคส่วนอื่นๆ ร่วมเสริมหนุนการสร้างเสริมสุขภาพอย่างเป็นองค์รวม เพื่อท�าให้ประชาชนและชุมชน
สามารถพึ่งพาตนเองได้ และไม่ทอดทิ้งกัน
การบริหารระบบสุขภาพระดับอ�าเภอนั้นก็เป็นส่วนหนึ่งของการบริหารจัดการระบบบริการสุขภาพ
ภายใต้กลไก “เขตบริการสุขภาพ” (Regional Health) ซึ่งมีบทบาทมากขึ้นตั้งแต่ปี ๒๕๕๖ โดยกระทรวง
สาธารณสุขได้ก�าหนดการบริหารจัดการในระดับเขตพื้นที่เพื่อจัดบริการ “ร่วม” ซึ่งมีเครื่องมือหลักคือ
“แผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ” (Service Plan) มีเป้าประสงค์ คือ ประชาชนจะเข้าถึงบริการที่ได้มาตรฐาน
โดยเครือข่ายบริการเชื่อมโยงที่ไร้รอยต่อสามารถบริการเบ็ดเสร็จภายในเครือข่ายบริการ มีหลักการส�าคัญ
เพื่อกระจายอ�านาจการบริหารจัดการจากส่วนกลางสู่ภูมิภาค ลดความเหลื่อมล�้าในการจัดสรรทรัพยากร
เพิ่มประสิทธิภาพการเข้าถึงบริการในทุกระดับ และสร้างการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน และในปี ๒๕๕๙
ได้มีระเบียบส�านักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการจัดตั้ง “เขตสุขภาพเพื่อประชาชน” ซึ่งมีเป้าหมายส�าคัญเพื่อ
บูรณาการการท�างานของทุกภาคส่วนในระดับพื้นที่ ซึ่งจัดแบ่งพื้นที่ระดับกลุ่มจังหวัดออกเป็น ๑๓ เขต โดยมี
คณะกรรมการเขตสุขภาพเพื่อประชาชน (กขป.) รับผิดชอบด�าเนินการก�าหนดเป้าหมาย ทิศทาง และ
ยุทธศาสตร์ในการด�าเนินการและพัฒนาเกี่ยวกับระบบสุขภาพในเขตพื้นที่ ให้สอดคล้องกับความจ�าเป็น
ด้านสุขภาพ และประสานให้เกิดการขับเคลื่อนการด�าเนินงาน โดยมีองค์ประกอบจาก ๓ ภาคส่วน คือ ผู้แทน
หน่วยงานภาครัฐ ผู้ทรงคุณวุฒิและวิชาชีพ ภาคเอกชนและภาคประชาสังคม
ด้วยความซับซ้อนของปัญหาสุขภาพระบบบริการสุขภาพในปัจจุบันไม่สามารถให้บริการแบบตั้งรับโดย
การรักษาพยาบาลเป็นหลัก ภาคสาธารณสุขจะต้องหันมาท�างานด้านการสร้างเสริมสุขภาพให้มากขึ้น โดยจะ
ต้องมีพันธะในการสนับสนุนให้บุคคลและชุมชนมีสุขภาพที่ดีขึ้น ในลักษณะที่ไวต่อปัญหาและสอดคล้องกับ แผนการดำาเนินงานประจำาปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑
๑๓๗
วัฒนธรรมชุมชน นอกจากนี้ ยังต้องเปิดกว้างในการร่วมมือกับภาคอื่นๆ เช่น สังคม เศรษฐกิจ การเมือง
สิ่งแวดล้อม บุคลากรสาธารณสุขจึงมีบทบาทส�าคัญในการท�าหน้าที่กระตุ้น สนับสนุน เสริมพลังให้บุคคล
ครอบครัว ชุมชนสามารถดูแลสุขภาพและจัดการสิ่งแวดล้อมให้เอื้อต่อการมีสุขภาวะ
บุคลากรสุขภาพเป็นก�าลังส�าคัญที่อยู่ใกล้ชิดประชาชน และเป็นผู้ขับเคลื่อนระบบสาธารณสุข
ซึ่งยุทธศาสตร์ชาติระยะ ๒๐ ปี ด้านสาธารณสุข (ที่มีเป้าหมายให้ประชาชนมีสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข 221
ระบบสุขภาพยั่งยืน) ได้เน้นย�้าความส�าคัญของบุคลากรสุขภาพ ซึ่งจ�าเป็นต้องพัฒนาบุคลากรสุขภาพให้มี
ความพร้อมทั้งด้านวิชาการ มีความรู้เท่าทันสถานการณ์ใหม่ๆ และมีพลังใจในการปฏิบัติงานบริการสุขภาพ
ในด้านส่งเสริม ป้องกัน รักษา ฟื้นฟู และคุ้มครองผู้บริโภค นอกจากนั้น การวางแผนก�าลังคน การกระจาย และ
สมรรถนะของบุคลากรสุขภาพต้องมีการค�านึงถึงควบคู่กับการพัฒนาระบบการเรียนการการสอน หลักสูตร
และการพัฒนาอาจารย์ให้สอดคล้องกับบริบทของพื้นที่ ใช้โรงพยาบาลชุมชนเป็นฐาน มุ่งเน้นการสร้างเสริม
สุขภาพและการป้องกันโรค ซึ่งอาศัยระบบการท�างาน ที่มีส่วนรวมและมีการบูรณาการในระหว่างวิชาชีพ
๑๓๗ ศ.นพ.สุรเกียรติ อาชานานุภาพ, ๒๕๔๑ วิวัฒนาการการส่งเสริมสุขภาพระดับนานาชาติ
