Page 172 - แผนการดำเนินงาน สสส. ประจำปี 2561
P. 172
๔. ผลักดันให้งานต้นแบบพื้นที่สุขภาวะที่เอื้อต่อการมีกิจกรรมทางกาย ให้เกิดการขยายผล
โดยหน่วยงานยุทธศาสตร์หลัก อาทิ กรุงเทพมหานคร กระทรวงมหาดไทย ส�านักงานทรัพย์สิน
ส่วนพระมหากษัตริย์ การเคหะแห่งชาติ การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย เป็นต้น
๕. บูรณาการกับแผนเชิงพื้นที่ (Settings) หลัก คือ โรงเรียน สถานประกอบการ/องค์กร และ
พื้นที่สาธารณะ/ชุมชน เพื่อให้เกิดนโยบายการเพิ่มกิจกรรมทางกาย และสามารถติดตาม
170 ผลการเปลี่ยนแปลงด้านพฤติกรรมและปัจจัยแวดล้อม ซึ่งจะน�าไปสู่การขยายผลที่ต่อเนื่อง
๖. สนับสนุนให้เกิดการสานพลังกลไกการขับเคลื่อนงานระหว่างหน่วยงาน/องค์กรที่เกี่ยวข้อง
เพื่อการสนับสนุนงานในมิติที่ส�าคัญ ได้แก่ วิชาการ กิจกรรม การรณรงค์ และการสื่อสาร
เพื่อการผลักดันสู่นโยบาย
๗. ยกระดับกิจกรรมทางกายเป็นยุทธศาสตร์ระดับชาติ และเป็นเป้าหมายร่วมในนโยบายที่เกี่ยวข้อง
กับสุขภาพ โดยมีหน่วยงานภาคนโยบายที่เกี่ยวข้องทั้งทางตรงและทางอ้อมร่วมเป็นเจ้าภาพ
ขับเคลื่อนในลักษณะของพหุภาคี เพื่อเป็นการขับเคลื่อนงานกิจกรรมทางกายระหว่างหน่วยงาน
ด้านสาธารณสุขและหน่วยงานอื่น ทั้งในและนอกประเทศ
คำานิยามเชิงปฏิบัติการที่ใช้ในแผนส่งเสริมกิจกรรมทางกาย
แผนการดำาเนินงานประจำาปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑
กิจกรรมทางกาย (Physical Activity) หมายถึง การเคลื่อนไหวของร่างกายโดยกล้ามเนื้อโครงร่าง
(Skeletal Muscles) ที่ท�าให้เกิดการเผาผลาญพลังงานที่ส่งผลต่อสุขภาพ (ตามนิยามขององค์การอนามัย
โลก) แบ่งได้เป็น ๓ ระดับตามการใช้แรงกาย ได้แก่ ระดับต�่า ระดับปานกลาง และระดับหนัก (Mild–Moderate-
Vigorous) ซึ่งรวมอยู่ในรูปแบบกิจกรรม ๓ ประเภท ได้แก่ (๑) กิจกรรมทางกายที่เกี่ยวข้องกับการ
ท�างาน (๒) กิจกรรมทางกายที่เกี่ยวข้องกับการเดินทาง และ (๓) กิจกรรมทางกายที่เกี่ยวข้องกับการ
นันทนาการและกีฬา (Work-Transport-Recreation) โดยแผนฯ ใช้เกณฑ์ชี้วัดตามมาตรฐาน
ขององค์การอนามัยโลกคือ The Global Physical Activity Questionnaire (GPAQ) เป็นเกณฑ์
ติดตามผลและวัดการเปลี่ยนแปลง ซึ่งจะเป็นการวัดทั้ง ๓ รูปแบบกิจกรรม รวมถึงการใช้อุปกรณ์การวัด
ที่เป็นวิทยาศาสตร์ ได้แก่ อุปกรณ์วัดระดับกิจกรรมทางกาย และ Application ในการเก็บข้อมูลกลุ่มตัวอย่าง
พฤติกรรมเนือยนิ่ง (Sedentary Behavior) หมายถึง กลุ่มของพฤติกรรมในขณะตื่น ที่มีการใช้
พลังงานต�่าในระดับ ๑.๕ METs (Metabolic Equivalent Task) มักเกิดขึ้นระหว่างการนั่ง หรือเอนนอน
เช่น การนั่งหน้าจอโทรทัศน์หรือคอมพิวเตอร์นานเกินไป การนั่งท�างานนานเกินไป ในระดับสากลใช้เกณฑ์
การมีพฤติกรรมเนือยนิ่งติดต่อกันเกิน ๒ ชั่วโมง ถือว่ามีความเสี่ยงต่อสุขภาพ และเมื่อสะสมทั้งวันแล้ว
ไม่ควรเกินกว่า ๑๒ ชั่วโมงต่อวัน
ปัจจัยแวดล้อม/พื้นที่สุขภาวะ (Built Environment/Healthy Space) หมายถึง เงื่อนไขทาง
กายภาพที่เป็นสิ่งแวดล้อมสรรค์สร้าง ทั้งในบริเวณเปิดโล่งและในอาคาร ซึ่งเกี่ยวข้องกับ การผังเมือง ระบบ
ขนส่งสาธารณะ การใช้ประโยชน์พื้นที่ทั้งในพื้นที่สาธารณะ พื้นที่เอกชน รวมไปถึงสถานที่ทางธรรมชาติ
ที่ได้รับการออกแบบ หรือการจัดการเพื่อสนับสนุนการสร้างโอกาสการมีกิจกรรมทางกายอย่างเท่าเทียม
