เขียนโดย ชมนภัส วังอินทร์ team content www.thaihealth.or.th

ข้อมูลบางส่วนจาก : แผนงานสร้างเสริมวัฒนธรรมการอ่าน สสส .

ภาพประกอบโดย : นัฐพร ชุ่มลือ Team Content www.thaihealth.or.th / แฟ้มภาพ

การอ่านหนังสือให้เด็กฟัง เป็นการอ่านที่มีประสิทธิภาพ เด็กจะค่อย ๆ เรียนรู้ เลียนแบบ และสะสมความรู้เสริมสร้างพัฒนาการไปทีละเล็กละน้อย และยึดเป็นแนวทางการปฏิบัติเมื่อถึงวัยที่เติบโตขึ้น

            ความสำคัญของการอ่านมีผลต่อการพัฒนา “ทรัพยากรณ์มนุษย์” โดยเด็กที่กำลังจะเติบโตเป็นกำลังของชาตินั้น อยู่บนความคาดหวังของผู้ปกครอง นั่นหมายถึงการเป็นคนดีของสังคม และสามารถอ่านออกเขียนได้  ซึ่ง สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)ให้ความสำคัญในเรื่องของการอ่าน เพราะการอ่านนั้นเป็นการปูพื้นฐานการเป็นพลเมืองที่ดี เพิ่มขีดความสามารถให้คนไทย ซึ่งเป็นข้อสำคัญของการกำหนดทิศทางของอนาคตได้

            ทำไมต้องอ่านหนังสือ ?

            ตั้งแต่ช่วงเด็กปฐมวัย จะมีอัตราการเจริญเติบโตของสมองสูงสุด หากเด็กได้รับการกระตุ้นให้ก้านสมองแตกยอด จะเกิดการพัฒนาอย่างเหมาะสมตามวัย เสริมสร้างสมรรถนะที่เกิดขึ้นเองทั้งทางธรรมชาติ และการเรียนรู้ผ่านการฟัง และการอ่าน จะเป็นตัวช่วยที่ดีในการพัฒนาสมองมนุษย์

            การอ่านไม่ใช่แค่การรอให้เด็กโตพอที่จะอ่านหนังสือได้เท่านั้น แท้จริงแล้วการอ่าน พ่อแม่สามารถอ่านหนังสือให้ลูกฟังได้ตั้งแต่อยู่ในครรภ์ ซึ่งช่วยเสริมสร้าง ทั้ง 7 พัฒนาการ ดังนี้

1. ด้านภาษา เด็กจะสะสมคลังคำไว้ในสมอง เพื่อให้เลือกใช้ได้อย่างเหมาะสม

2. ด้านการคิดและสติปัญญา หนังสือภาพทำให้จำเรื่องราวต่าง ๆ ได้ง่ายขึ้น และช่วยจัดระบบความคิด

3. ด้านอารมณ์ เด็กเรียนรู้ว่าชอบหรือไม่ชอบอะไร ทำให้ฝึกควบคุมอารมณ์ ปฎิบัติตนตามกฎิกา

4. ด้านสังคม เสริมทักษะการแก้ปัญหาที่เห็นคุณค่าความแตกต่างระหว่างบุคคล เคารพการอยู่ร่วมกัน

5. ด้านจริยธรรม หนังสือภาพแสดงตัวอย่างที่เป็นรูปธรรม ทำให้เด็กไม่แสดงพฤติกรรมก้าวร้าว ไม่ทำร้ายตนเองและผู้อื่น รู้ว่าอะไรถูกผิด

6. ด้านจินตนาการและการสร้างสรรค์ ภาพและคำจากหนังสือช่วยสร้างจินตนาการและต่อยอดความคิดสร้างสรรค์

7. ด้านการเคลื่อนไหวและสุขภาวะทางกาย หนังสือภาพช่วยออกแบบการเคลื่อนไหว สร้างการรับรู้ให้เด็กทำตามอย่างสนุกสนาน

          ทั้งนี้ พ่อแม่สามารถสร้างลูกให้เป็นนักอ่านได้ โดยเริ่มจากการพูดคุยกับลูกตั้งแต่อยู่ในครรภ์ ด้วยน้ำเสียงที่อ่อนโยน และส่งความอบอุ่นผ่านการสัมผัสของแม่ และอ่านหนังสือให้ลูกฟังทุกวัน อย่างน้อยวันละ 1 เล่ม อาจเป็นเรื่องซ้ำ ๆ หรือเรื่องสั้น ๆ ที่สร้างความสุข และมีคำที่ไพเราะ เท่านี้ลูกน้อยจะได้รับพัฒนาการที่ดีตั้งแต่อยู่ในครรภ์

แนวปฏิบัติของพ่อแม่ ที่ช่วยเป็นแบบอย่างให้ลูก มีดังนี้

1. เลือกหนังสือที่มีเนื้อหาสร้างสรรค์ เหมาะกับวัยของเด็ก

2. อุ้ม กอด นั่งตัก แล้วค่อย ๆ อ่านหนังสือให้ลูกฟัง

3. อ่านหนังสือให้เด็ก ใส่ใจกับทุกคำถามของเด็ก

4. ชวนลูกอ่านหนังสือ เล่านิทาน พูดคุยกัน

5. สร้างสรรค์กิจกรรมหลังการอ่าน เพื่อกระตุ้นให้มีการเรียนรู้ ได้ยินสำเนียงที่อ่อนโยนของพ่อแม่

6. สร้างวินัยในการอ่าน สร้างความเคยชิน แต่ไม่ควรยัดเยียดจนเกิดความอึดอัด 

7. ติดตามเรื่องราวข่าวสารการอบรมให้ความรู้ เรื่องการใช้หนังสือเพื่อการพัฒนาของเด็ก

            การอ่านนอกจากจะเสริมสร้างพัฒนาการของลูกแล้ว ยังช่วยให้การใช้ชีวิตประจำวันง่ายขึ้น ส่งต่อไปถึงในอนาคตของเด็ก สร้างอาชีพ สร้างรายได้ มีประสบการณ์ชีวิต และทันยุคสมัย ทำให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น