“3 ตลาดสด” ของดีวิถีชุมชน

“ตลาด”  ยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมเสมอ ทั้งตลาดน้ำ ตลาดโบราณต่างๆ เพราะสามารถเดินทางไปท่องเที่ยวได้ทุกเมื่อ ไม่ว่าจะอยู่ในช่วงเทศกาลใด ซึ่งในปัจจุบันได้มีตลาดเกิดขึ้นเป็นจำนวนมาก หากใครยังเลือกไม่ถูกว่าจะไปสถานที่ไหนดี

วันนี้ทีมเว็บไซต์ สสส. ชวนทุกคนมาทำความรู้จักกับ "ตลาดชุมชน 3 แห่ง" ที่มีเอกลักษณ์และของดีในแต่ละชุมชน โดยผ่านการมีส่วนร่วมจากพ่อค้าแม่ค้าในพื้นที่อย่างแท้จริง และได้รวบรวมข้อมูลมาจากหนังสือ “เข้มแข็งจากข้างใน แห่งหนใดก็ยั่งยืน” โดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ไม่รอช้า มาเริ่มต้นทำความรู้จักกับตลาดแห่งแรกกันเลยค่ะ

“กาดแม่ทา” ซื้อของป่า ผักพื้นเมือง

ตลาดบ้านทาดอยแก้ว หรือ ที่คนรู้จักกันในชื่อ “กาดบ้านทา” ตั้งอยู่ที่หมู่ 12 บ้านทาดอยแก้ว ต.ทาสบเส้า จ.ลำพูน เป็นตลาดที่ขึ้นชื่อเรื่องผลิตภัณฑ์จากป่าชุมชน และของป่าที่หาซื้อได้ยาก เช่น หมูป่า เห็ดป่า หน่อไม้ป่า ผักพื้นเมือง รวมถึงพืชพันธุ์ทางการเกษตรต่างๆ ที่ชาวบ้านปลูกเอง และนำมาขาย  เป็นต้น   โดยตลาดจะเปิดขายทุกวัน และของป่าจะแตกต่างกันไปตามฤดูกาล

ซึ่งแต่เดิมทีนั้น ชาวบ้านในละแวกพื้นที่จะเข้าป่าเพื่อหาของป่านำกลับไปรับประทาน โดยขากลับจะเดินเลาะริมทางถนนเส้นทางสาย เชียงใหม่-ลำปาง เมื่อมีคนขับรถผ่านก็ได้มีการแวะจอดรถถาม เพื่อขอซื้อของป่าเหล่านั้น พอเริ่มบ่อยมากขึ้น จึงมีการปูเสื่อและตั้งโต๊ะนั่งขายกัน โดยระยะแรกมีเพียงพ่อค้าแม่ค้าอยู่ไม่กี่คน แต่ยิ่งนานวันก็มีชาวบ้านเพิ่มมากขึ้น จนต้องมีการขยายพื้นที่ และปรับปรุงอยู่เรื่อยมา จนทำให้เกิดการมีส่วนร่วมในกลุ่มผู้จำหน่ายสินค้า กลายเป็นตลาดเกษตรดอยแก้วในปัจจุบัน 

ทั้งนี้ ชาวบ้านทาดอยแก้ว ได้เน้นหลักการพึ่งพากัน และมีการสร้างข้อตกลงร่วมกัน มีคณะกรรมการตลาดซึ่งมาจากการคัดเลือกของพ่อค้าแม่ค้าและประชาชน ทำหน้าที่คอยดูแลและบริหารการจัดการตลาด การจัดการขยะ การจัดระเบียบแผงค้าขาย เพื่อให้ตลาดแห่งนี้มีความยั่งยืนและเป็นที่พึ่งของชุมชนได้ หากใครสนใจอยากซื้อหรือชมของป่าแปลกๆ และหายาก “กาดแม่ทา” แห่งนี้ไม่ทำให้ผิดหวังแน่

“บ้านตั้งข้าว” ตลาดสีเขียวปลอดสารพิษ

"ตลาดสดบ้านตั้งข้าว" หมู่ที่ 2 เทศบาลตำบลเวียงเทิง อ.เทิง จ.เชียงราย เกิดจากการรวมตัวของกลุ่มผู้รักสุขภาพในชุมชน ซึ่งชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ 'เกษตรกรรมแบบปลอดสารพิษ' จากการปลูกผักไว้รับประทาน และเมื่อเหลือจากการบริโภคจึงได้รวมผลผลิตมาจำหน่าย โดยตลาดสดบ้านตั้งข้าว จะมีพืชผักตามฤดูกาลมาวางจำหน่าย เช่น ผักกาด  กะหล่ำปลี มะเขือ และคื่นฉ่าย ซึ่งผู้ซื้อจะได้ผักปลอดสารพิษจากแปลงที่มีความสด ใหม่ ติดมือกลับไปที่บ้านแน่นอน

อีกทั้ง ตลาดแห่งนี้ยังส่งเสริมให้ผู้ซื้อและผู้ขาย ลดการใช้ถุงพลาสติกและกล่องโฟม โดยเปลี่ยนมาใช้ถุงผ้าหรือตะกร้ามาใส่ของแทน รวมถึงยังมีจุดทิ้งขยะที่เป็นระเบียบ มีลานจอดรถที่เห็นเส้นจราจรชัดเจน มีการอบรมให้ความรู้สุขลักษณะตามหลักสุขาภิบาลให้พ่อค้าแม่ค้า ถือได้ว่า “ตลาดบ้านตั้งข้าว” นอกจากจะเอาใจคนรักสุขภาพแล้ว ยังขึ้นชื่อว่าเป็นตลาดที่มีความเป็นระเบียบ สะอาด อากาศถ่ายเท ปลอดโปร่ง และไม่เป็นปัญหากับผู้สัญจรไปมาอีกด้วย

“ตลาดวังหงส์” ตลาดนัดเพื่อชุมชน

สำหรับผู้ที่สนใจอยากจะจับจ่ายสินค้าพื้นเมือง พร้อมไปกับการสนับสนุนรายได้ของคนในชุมชน ต้องมาที่ ”ตลาดชุมชนวังหงส์” เทศบาลตำบลวังหงส์ อ.เมือง จ.แพร่ โดยจุดเด่นของตลาดวังหงษ์ เน้นอาหารเด็ดที่ทำมาจากวัตถุดิบในชุมชน เช่น น้ำพริกแมงมัน แกงหน่อไม้ แกงแค แกงฮังเล รวมถึงสินค้าพื้นเมือง อย่างผ้าไหมทอมือ เป็นต้น โดยชุมชนวังหงษ์มีการดำเนินชีวิตด้วยการยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียง พ่อค้าแม่ค้าส่วนใหญ่จะเป็นผู้สูงวัย ผู้ยากไร้ คนพิการ หากใครได้มาจับจ่ายซื้อของที่ตลาดแห่งนี้ ก็ถือเป็นการส่งเสริมสร้างรายได้ให้กับพี่น้องในตำบลวังหงส์ได้อีกด้วย

นอกจากนี้ ชุมชนยังมีการรณรงค์สนับสนุนให้เป็นตลาดปลอดถุงพลาสติก เพื่อลดปริมาณขยะในพื้นที่ ปัจจุบันตลาดนัดชุมชนวังหงษ์ จัดเดือนละ 1 ครั้ง ในทุกสิ้นเดือน โดยไม่มีการเก็บเงินจากพ่อค้าแม่ค้าเลย เรียกได้ว่าเป็นตลาดนัดเพื่อชุมชนอย่างแท้จริง

หากใครได้เดินทางไปสถานที่ใกล้ๆตลาดที่กล่าวมา ลองแวะเวียนเข้าไปอุดหนุนพ่อค้าแม่ค้า นอกจากจะได้ซื้อของที่มั่นใจว่าปลอดภัยต่อตัวเราแล้ว ยังเป็นการช่วยส่งเสริมชุมชนท้องถิ่น แถมยังได้สัมผัสบรรยากาศกับตลาดสดในวิถีชุมชน ซึ่งหาไม่ได้ง่ายๆ ในเมืองกรุงอีกด้วยค่ะ

เรื่องโดย : เสาวลักษณ์ พิสิษฐ์ไพบูลย์ Team Content www.thaihealth.or.th

ภาพประกอบจากแฟ้มภาพ และเฟสบุ๊ค กาดแม่ทา