10 สัญญาณเตือนภาวะสมองเสื่อม
ที่มา : สำนักสารนิเทศ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข
แฟ้มภาพ
ภาวะสมองเสื่อมไม่สามารถรักษาให้หายขาด แต่สามารถชะลอความเสื่อมได้ แพทย์แนะ 10 สัญญาณเตือน บ่งบอกความเสี่ยงภาวะสมองเสื่อม
นายแพทย์ปานเนตร ปางพุฒิพงศ์ รองอธิบดีกรมการแพทย์ เปิดเผยภายหลังเป็นประธานเปิดงานมหกรรมเรื่องสมองเสื่อม ว่า ปัจจุบันประชากรผู้สูงอายุในประเทศไทยมีจำนวนเพิ่มมากขึ้น จากการศึกษาทางระบาดวิทยาพบว่าผู้ที่มีอายุตั้งแต่อายุ 65 ปีขึ้นไปในจำนวน 100 คน มีโอกาสเป็นโรคสมองเสื่อม 5 คน และอายุมากขึ้นอัตราการเกิดโรคจะเพิ่มขึ้น ถ้าคนอายุยืนถึง 80 ปี จะพบ โรคสมองเสื่อมได้ถึงร้อยละ 20 หรือ 1 ใน 5 คน ภาวะสมองเสื่อมเป็นภาวะที่การทำงานของสมองในด้านความจำ ความคิด การใช้เหตุผล การใช้ภาษา และการรับรู้สิ่งแวดล้อมผิดปกติไปจากเดิม ทำให้เกิดปัญหาทางความคิด การตัดสินใจ พฤติกรรม และอารมณ์ผิดปกติ ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตหรือการทำกิจวัตรประจำวัน ทำให้ผู้ป่วยหลายคนช่วยเหลือตัวเองไม่ได้จำเป็นต้องมีผู้ดูแลอย่างใกล้ชิด
สาเหตุของโรคสมองเสื่อมเกิดจากหลายปัจจัยที่สำคัญ เช่น การเสื่อมของเซลล์สมอง ขาดวิตามินบี 1 หรือบี 12 ติดเชื้อในสมอง การแปรปรวนของระบบเมตาโบลิกในร่างกาย เนื้องอกในสมอง เป็นต้น ซึ่งโรคสมองเสื่อมที่พบมากที่สุดคือ
อัลไซเมอร์ และโรคหลอดเลือดสมอง
นายแพทย์ประพันธ์ พงศ์คณิตานนท์ ผู้อำนวยการสถาบันเวชศาสตร์สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุกรมการแพทย์ กล่าวเพิ่มเติมว่า 10 สัญญาณเตือนบ่งบอกความเสี่ยงภาวะสมองเสื่อม ได้แก่ 1.สูญเสียความจำระยะสั้น หลงลืมจนมีผลกระทบต่อการประกอบกิจวัตรประจำวัน 2.ทำกิจกรรมที่เคยทำประจำไม่ได้ เช่น ลืมเครื่องปรุงอาหารที่เคยทำประจำหรือว่าลืมว่าต้องใส่อะไรก่อนหลัง 3.มีปัญหาในการใช้ภาษา ใช้คำผิด พูดไม่รู้เรื่อง 4.สับสนเรื่องเวลา สถานที่และทิศทาง มักหลงทางกลับบ้านไม่ถูก 5.ดุลยพินิจบกพร่อง วิจารณญาณไม่ดี เช่น ตัดสินใจและแยกความแตกต่างเรื่องระยะทาง สีสัญญาณไฟจราจรไม่ได้ จนอาจเป็นปัญหาด้านการขับรถ 6.สติปัญญาด้อยลง คิดหรือทำเรื่องซับซ้อนไม่ได้ 7.วางของผิดที่ผิดทาง เช่น เอารีโมทโทรทัศน์ไปไว้ในตู้เย็น 8.อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่ายและรวดเร็ว เดี๋ยวร้องไห้ เดี๋ยวโกรธแล้วก็นิ่ง 9.บุคลิกภาพและพฤติกรรมเปลี่ยนไป เช่น แต่งตัวผิดกาลเทศะใส่เสื้อหนาวทั้งที่อากาศร้อนจัด 10.ขาดความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ เป็นคนเฉื่อยๆ ไม่กระตือรือร้น เช่น นั่งเหม่อลอยเป็นชั่วโมง
วิธีการป้องกันภาวะสมองเสื่อมเพื่อช่วยชะลอความเสี่ยงของโรคด้วยการปฏิบัติ ดังนี้ 1. ไม่สูบบุหรี่ 2.ไม่ดื่มแอลกอฮอล์ 3.หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน 4.กินอาหารที่มีประโยชน์5. ออกกำลังกายสัปดาห์ละ 3 – 5 ครั้ง 6. นอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอ 7. ควบคุมน้ำหนัก 8. พบปะพูดคุยกับผู้อื่นบ่อยๆ 9. ตรวจสุขภาพประจำปี 10. ฝึกการทำงานของสมอง เช่น อ่านหนังสือ เล่นเกม เป็นต้น
ภาวะสมองเสื่อมไม่สามารถรักษาให้หายขาด แต่สามารถชะลอความเสื่อมได้ นอกจากนี้หากสงสัยว่าผู้สูงอายุอาจมีภาวะสมองเสื่อมควรรีบพาไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม โดยญาติหรือคนใกล้ชิดจะเป็นผู้ที่มีความสำคัญอย่างมากในการให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์และมีความน่าเชื่อถือมากที่สุดในการวินิจฉัยภาวะสมองเสื่อม