เรื่อง(เหล้า)เล่าวัยรุ่น เทรนด์ใหม่ Gen Z ไม่ดริ๊งกันแล้ว!!
เรื่องโดย ภินันท์ชญา สมคำ Team Content www.thaihealth.or.th
ข้อมูลจาก งานเสวนา Active Youth Recap เรื่อง(เหล้า)เล่าวัยรุ่น
ภาพโดย ภินันท์ชญา สมคำ Team Content www.thaihealth.or.th และแฟ้มภาพ
“…ในช่วงเข้าพรรษาของทุกปี ผู้ใหญ่หลายคนมุ่งมั่นตั้งใจเลือกที่จะ ทบทวนชีวิต บ้างถือศีล บ้างงดเนื้อสัตว์ และอีกจำนวนไม่น้อยเลือกที่จะ “งดเหล้า” หยุดเพื่อเริ่มต้นใหม่ หยุดเพื่อละจากสิ่งไม่ดี และหยุดเพื่อตั้งใจฟังเสียงของตัวเองให้ชัดขึ้น ซึ่งหลายคนอาจไม่เคยรู้ว่า มีเยาวชนอีกกลุ่มหนึ่งกำลังเลือกทางที่ “ไม่ดื่ม” ในช่วงเวลาเงียบสงบของเข้าพรรษานี้เอง พวกเขาได้ลุกขึ้นมา “เล่า” เรื่องราวของตนเอง เพื่อให้สังคมได้ฟัง…”
“เวทีเล่าเรื่องของคนรุ่นใหม่” ภายใต้กิจกรรม “Recap เรื่อง (เหล้า) เล่าวัยรุ่น” พูดถึงชีวิตจริง ความเปลี่ยนแปลง และพลังของการตัดสินใจที่ไม่ง่ายนักในการ “ไม่ดื่มแอลกอฮอล์” เมื่อ 4 สิงหาคม 2568 ณ รร.แมนดาริน สามย่าน เป็นการสารต่อจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลง โดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมภาคีเครือข่ายเยาวชนลดปัจจัยเสี่ยง และ มูลนิธิเด็ก เยาวชน และครอบครัว ยกทีมมาครบ
คุณรุ่งอรุณ ลิ้มฬหะภัณ ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงหลัก สสส. กล่าวเกริ่นด้วยความปลื้มใจว่า “อัตราการดื่มของเยาวชนไทยวัย 15–24 ปี กำลังลดลงอย่างมีนัยสำคัญ จาก 34.7% ในปี 2564 เหลือเพียง 24.8% ในปี 2567” ซึ่งนี่ไม่ใช่แค่ตัวเลขบนกระดาษ แต่เป็นผลของความตั้งใจและความหวังที่เกิดขึ้นจริง เบื้องหลังตัวเลขเหล่านี้ คือเด็ก ๆ และเยาวชนที่กล้าตั้งคำถามต่อค่านิยมเก่า ๆ และกล้าเลือกทางเดินที่ต่างออกไปจากสิ่งที่สังคมเคยบอกว่า “ไม่ดื่ม = ไม่เท่” เพราะเขารู้ว่าอนาคตดี ๆ ไม่ได้อยู่ในแก้วเหล้า
จากผลสำรวจความคิดเห็นของเครือข่ายเยาวชนลดปัจจัยเสี่ยงในช่วงเข้าพรรษา พบว่า กว่า 72.3% ของเยาวชนอยากมี “กิจกรรมทางเลือกที่ไม่เกี่ยวกับแอลกอฮอล์” ไม่ว่าจะเป็นวาดรูป เล่นดนตรี ทำงานคราฟต์ เล่นกีฬา หรือทำคอนเทนต์บนโซเชียล และ เกือบ 51% ของเยาวชนเชื่อว่า “เหล้าไม่ได้ช่วยให้ชีวิตดีขึ้น”
พวกเขารู้ว่า การไม่ดื่มไม่ใช่เรื่องน่าอาย ในทางตรงกันข้าม มันคือการแสดงออกถึง “ความกล้า” และ “ความเข้าใจตัวเอง”
ตามมาด้วยเสียงจากเยาวชนที่ขึ้นเล่าถึงอดีตที่ล้มเหลว เจ็บปวด สูญเสียบนเวที หลายคนเล่าด้วยเสียงแห่งความรู้สึกจากหัวใจและน้ำตาคลอ “ผมเคยดื่ม เพราะอยากเข้ากลุ่ม”-“ผมเลิกดื่ม เพราะพ่อเสียเพราะแอลกอฮอล์” – “ผมไม่ดื่ม เพราะไม่อยากเป็นเหมือนคุณตา” แต่วันนี้เขาเลือกจะพูดออกมา เพราะเรู้ว่าการพูดความจริงอาจเปลี่ยนอนาคตของใครอีกหลายคนได้
นายบดินทร์ชัย บุญปก แกนนำนักกิจกรรมจากมหาวิทยาลัยรามคำแหง เขาเติบโตมาในสภาพแวดล้อมที่การดื่มเป็นเรื่องปกติ การมีแก้วเหล้าในวงสนทนาเหมือนเป็น “ใบเบิกทาง” ที่ช่วยให้เขาได้กลมกลืนกับเพื่อนฝูง การตัดสินใจเลิกดื่มของเขาไม่ได้เกิดขึ้นเพราะใครสั่ง แต่เกิดขึ้นจากการมองเห็นผลกระทบที่ค่อย ๆ สะสม ทั้งต่อสุขภาพ ต่อความสัมพันธ์ในครอบครัว และต่อเป้าหมายในชีวิต เขาอยากให้เรื่องของเขาเป็นกำลังใจให้คนอื่นเช่นกัน เพราะการเริ่มใหม่ไม่เคยสายเกินไป “การเลิกดื่มไม่ง่าย แต่ถ้าทำได้ ก็เหมือนให้โอกาสตัวเองอีกครั้งหนึ่ง” — บดินทร์ชัย
ในอีกมุมหนึ่งจาก อาร์วิน ซอยสุเรน ประธานสภาเด็กและเยาวชนจังหวัดเลย แม้เขาไม่ได้มีอดีตที่ต้องดิ้นรนกับการเลิกดื่มเหมือนคนอื่น แต่เขา “เลือกไม่ดื่มตั้งแต่แรก” และนั่นคือการเลือกที่เขาภูมิใจที่สุด
อาร์วินบอกว่า ในสังคมที่แอลกอฮอล์ถูกทำให้ดู ‘เท่’ หรือ ‘เข้าถึงง่าย’ เด็กหลายคนถูกกดดันโดยไม่รู้ตัว การที่เขาเลือกไม่ดื่มจึงไม่ใช่เรื่องง่ายเลยในช่วงแรก เพราะต้องต่อสู้กับการชวน การล้อ และการทำให้รู้สึกว่า ‘ไม่เหมือนคนอื่น’ แต่เขายืนหยัดด้วยความเชื่อมั่นว่า การเป็นตัวเอง คือสิ่งที่เท่ที่สุด “ผมไม่ดื่ม เพราะอยากควบคุมชีวิตตัวเอง” — อาร์วิน
ทั้งบดินทร์ชัยและอาร์วิน คือสองภาพสะท้อนของเยาวชนที่ต่างจุดเริ่มต้น แต่มีจุดหมายเดียวกัน คือการมีชีวิตที่ดี ปลอดภัย และมีอนาคตที่สร้างได้ด้วยมือของตัวเอง
รศ.ดร.นพ.อุดมศักดิ์ แซ่โง้ว จากมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ อธิบายว่า ในประเทศรายได้สูง เช่น อังกฤษ ยุโรป อเมริกา อัตราการดื่มของเยาวชนลดลงอย่างเห็นได้ชัด เพราะพ่อแม่มักอยู่กับลูกนานขึ้น เข้าใจลูกมากขึ้น และให้ความอบอุ่นจนเพียงพอ เด็กที่ได้รับความรัก จะรู้ว่าเขามีค่า
นางสุภาภรณ์ ชมชัย ผู้เชี่ยวชาญด้านเยาวชนและกระบวนการยุติธรรม สะท้อนความจริงจากประสบการณ์ทำงานร่วมกับเด็กและเยาวชนในกระบวนการยุติธรรมหลายสิบปี ในคดีรุนแรงของเด็กและเยาวชน มักมี ‘เหล้า’ เป็นฉากหน้าเสมอ” ซึ่งแท้จริงแล้วปัญหาเยาวชนไม่ได้เป็นเพียงเรื่องส่วนตัวของเด็กแต่ละคน แต่คือผลสะท้อนของสังคมที่ไม่ใส่ใจและหลับตาต่อความเสี่ยงรอบตัว
แอลกอฮอล์เป็นปัจจัยหลักที่ส่งผลให้เกิดพฤติกรรมเสี่ยงในวัยรุ่น ไม่ว่าจะเป็นการทะเลาะวิวาท การขับรถประมาท การลักทรัพย์ หรือแม้กระทั่งคดีอาชญากรรมรุนแรงหลายกรณี ซึ่งแอลกอฮอล์เปรียบเสมือนชนวนที่จุดไฟเงียบ ๆ อยู่เบื้องหลังเหตุการณ์เหล่านี้มิใช่น้อย “เด็กหลายคนดื่มแล้วเกิดความหึกเหิม ขาดสติและตัดสินใจผิดพลาดในเสี้ยววินาที โดยไม่ทันคิดว่าสิ่ง ที่ทำจะส่งผลเปลี่ยนชีวิตเสมอ”
แม้ว่ากิจกรรม “Recap เรื่อง(เหล้า)เล่าวัยรุ่น” อาจไม่ได้แก้ปัญหาแอลกอฮอล์ในสังคมไทยทั้งหมด แต่มันคือ “จุดเริ่มต้นที่สำคัญ” ในการสร้างพื้นที่ปลอดภัยให้เยาวชน ได้พูด ได้เลือก และได้เติบโตอย่างที่เขาภูมิใจ
สสส. ชวนทุกคนร่วมสร้างสังคมปลอดภัย โดยเริ่มจาก “ไม่ยื่นแก้วแรก” ให้เยาวชน พร้อมเปิดพื้นที่ให้พวกเขาเลือกทางเดินชีวิตอย่างมั่นใจ เพื่ออนาคตที่สดใสและสุขภาวะที่ดี
เด็กรุ่นใหม่ เลิกเหล้ากันแล้ว แล้วคุณหล่ะเข้าพรรษานี้พร้อมลด ละ เลิก ไปกับพวกเขาหรือยัง ?
