พ่อเลิกเหล้า ครอบครัวเป็นสุข
ลดความรุนแรง สร้างสังคมสุขภาวะ
จากวัฒนธรรมการดื่มที่สังคมไทยถูกทำให้เชื่อเช่นนี้ ประกอบกับสังคมไทยมีทัศนคติค่านิยมแบบชายเป็นใหญ่ที่มีความเข้มข้นอยู่แล้วเมื่อเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เข้ามาเป็นเสมือนเครื่องมือในการร่วมกลุ่มของสังคมผู้ชาย
ผู้ชายส่วนใหญ่ต้องวงเวียนอยู่ในสังคมเพื่อน โดยมีเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นเหมือนตัวเชื่อมความสัมพันธ์เพื่อแสดงออกถถึงความกล้าหาญ แสดงถึงความเป็นลูกผู้ชาย หรือถ้าใครไม่ดื่มเหล้าก็ถูกเปรียบเทียบว่าเป็นคนอ่อนแอเหมือนผู้หญิง ไม่มีศักดิ์ศรี ต้องการการยอมรับในกลุ่มเพื่อน ทัศนคติเช่นนี้ทำให้ผู้ชายส่วนใหญ่ต้องพิสูจน์ความเป็นชายในวงเหล้าตั้งแต่วัยรุ่นจนถึงวัยผู้ใหญ่ซึ่งสาเหตุการดื่มเหล้าของผู้ชายพบว่ามาจากการชักชวนของกลุ่มเพื่อนนั่นเอง
จากการทำงานของมูลนิธิเพื่อนหญิง ในการแก้ปัญหาความรุนแรงต่อผู้หญิงและเด็ก จากสถิติการรับเรื่องราวร้องทุกข์ในปี พ.ศ. 2551 พบว่า ผู้หญิงที่ประสบปัญหาความรุนแรงโทรศัพย์มาขอคำปรึกษาจำนวน 1,000 กว่าราย ประสบปัญหาความรุนแรงในครอบครัวประมาณ 70% ถูกใช้ความรุนแรงทางเพศจำนวน 15% ประสบปัญหาการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์จำนวน 15% ซึ่งสาเหตุของการเกิดปัญหาความรุนแรงในครอบครัว พบว่า มาจากการหึงหวงของผู้กระทำโดยคิดว่าภรรยาเป็นสมบัติของตัวเอง โดยมีเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นตัวกระตุ้นทำให้เกิดปัญหาความรุนแรงมากยิ่งขึ้น
นอกจากนี้จากสถิติการเก็บข่าวในหนังสือพิมพ์จำนวน 5 ฉบับ มีข่าวความรุนแรงในครอบครัวจำนวน 426 ข่าว สามารถแยกเป็นข่าวในปัญหาต่างๆ เช่น การฆ่าตัวตายจำนวน 103 ข่าว การฆ่ากันจำนวน 181 ข่าว การทำร้ายกันจำนวน 39 ข่าว และการละเมิดทางเพศบุคคลในครอบครัวจำนวน 20 ข่าว สาเหตุที่มีการฆ่ากันและทำร้ายมาจากปัญหาสาเหตุทางเศรษฐกิจ หนี้สิน และความหึงหวงประมาณ 50% นอกจากนั้นจะเป็นสาเหตุมาจากการดื่มแอลกอฮอล์ประมาณ 40%
ด้วยทัศนคติ ความเชื่อแบบชายเป็นใหญ่ เช่น สามีเห็นภรรยาเสมือนเป็นสมบัติของตนเองสามารถกระทำการใดก็ได้ และการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นปัจจัยกระตุ้นที่ทำให้เกิดปัญหาความรุนแรงในครอบครัวและความรุนแรงทางเพศ นำมาสู่การเกิดปัญหาในสังคมอย่างต่อเนื่องกับครอบครัว ผู้หญิง เด็กและเยาวชนที่อยู่ในครอบครัวที่มีพ่อ หรือสามีใช้ความรุนแรงในครอบครัว พบว่าเด็กส่วนใหญ่มีปัญหาขาดความอบอุ่น ขาดความเข้าใจ นำมาสู่ปัญหาการมีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควรทำให้เป็นอุปสรรคในการศึกษา เช่น ต้องออกจากการศึกษากลางคัน รวมทั้งเด็กบางคนกลายเป็นคนก้าวร้าวจากการเห็นพฤติกรรมของพ่อที่ใช้ความรุนแรง และอาจนำไปสู่ผู้กระทำความรุนแรงในครอบครัวของตนเองต่อไป
จากสถานการณ์ปัญหาความรุนแรงในครอบครัวที่เกิดขึ้น ทำให้มูลนิธิเพื่อนหญิง โดยการสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการเสริมสร้างสุขภาพ (สสส.) ได้จัดทำ “โครงการลด ละ เลิกเหล้า : ลดความรุนแรงต่อผู้หญิงและเด็ก” ขึ้น โดยการจัดตั้ง “ศูนย์ประสานการช่วยเหลือผู้หญิงและเด็ก” ในชุมชน เพื่อให้คำปรึกษาทั้งผู้หญิงและผู้ชายที่ประสบปัญหาจากความรุนแรงจากการดื่มแอลกอฮอล์ ซึ่งมีชุมชนนำร่องจำนวน 10 จังหวัด โดยมีวิธีการดำเนินการดังต่อไปนี้
1. การแก้ปัญหาระดับบุคคล มีวิธีการแนะนำและช่วยเหลือให้ผู้ชายลด ละ เลิกเหล้าต่างกันตามบริบทของแต่ละชุมชน เช่น การลงเยี่ยมบ้านเพื่อให้กำลังใจ เห็นคุณค่าของตนเอง ตระหนักถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นในครอบครัวในมิติต่างๆ รวมถึงแกนนำที่สามารถเลิกเหล้าได้แนะนำประสบการณ์ของตนเองในการปฏิเสธการดื่มเหล้าเมื่อเพื่อนชักชวนดื่มเหล้า เช่น การกินข้าวให้อิ่ม การเข้านอนแต่หัวค่ำ เป็นต้น
2. การทำกิจกรรมระดับกลุ่ม โดยใช้เครือข่ายเพื่อนชวนเพื่อน ผู้ชายที่สามารถเลิกเหล้าได้ กลายเป็นแกนนำต้นแบบที่เป็นอาสาสมัครในชุมชนตนเอง และนำประสบการณ์การเลิกเหล้าของตนเองไปแนะนำผู้ชายที่ต้องการลด ละ เลิกเหล้าผ่านกิจกรรมกลุ่มเพื่อนช่วยเพื่อน ซึ่งเป็นกิจกรรมที่พูดคุย แลกเปลี่ยนประสบการณ์ การให้กำลังใจรวมถึงการหาวิธีการเทคนิคในการลด ละ เลิกเหล้า จนทำให้ผู้ชายหลายคนที่เข้ากลุ่มเพื่อนช่วยเพื่อนสามารถนำประสบการณ์ เทคนิคกำลังใจจากกลุ่มเพื่อน นำไปปรับใช้ให้เหมาะสมกับตนเองในการลด ละ เลิกเหล้าจนสามารถเลิกเหล้าได้ในที่สุด
3. ระดับชุมชน แกนนำผู้ชายเลิกเหล้าในแต่ละชุมชนได้มีการรวมตัวกันเป็นเครือข่ายผู้ชายเลิกเหล้า โดยการประสานกับเครือข่ายในชุมชน เช่น กลุ่มผู้หญิงที่ผ่านพ้นปัญหา กลุ่มเยาวชน กลุ่มผู้สูงอายุร่วมรณรงค์ในชุมชน เพื่อสร้างความตระหนักในปัญหาผลกระทบการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เช่น การรณรงค์งานเลี้ยงไม่มีเหล้า กิจกรรมค่ายครอบครัว วัดปลอดเหล้า เป็นต้น
จากการดำเนินกิจกรรมกับกลุ่มผู้ชายด้วยการลด ละ เลิก เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ จนกลายเป็นบุคคลต้นแบบของชุมชน รวมถึงการทำงานควบคู่กับการปรับทัศนคติแนวคิดแบบชายเป็นใหญ่ด้วยการอบรมบทบาทหญิงชาย (Gender) ที่เน้นให้เข้าใจถึงความไม่เท่าเทียมกันระหว่างหญิงชาย ที่ส่งผลทำให้เกิดปัญหาความรุนแรงในครอบครัว
ผู้ชายมีอำนาจเหนือกว่า นำมาสู่การปรับเปลี่ยนทัศนคติของผู้ชายที่เห็นความเท่าเทียมกันระหว่างหญิงชาย โดยการให้เกียรติภรรยาและลูก ลดศักดิ์ศรีของตนเองลง ทำให้มีการพูดคุย สื่อสารกันมากขึ้นในครอบครัว รวมทั้งมีการปรับพฤติกรรมของตนเองมารับผิดชอบครอบครัวมากขึ้น เช่น การดูแลลูก การทำงานบ้าน ภรรยามีส่วนร่วมในการตัดสินใจในครอบครัวมากขึ้น ดังนั้น เมื่อสามีเลิกเหล้าได้ จึงมีส่วนสำคัญที่ทำให้ครอบครัวกลับมามีความสุข
ที่มา: หนังสือพิมพ์มติชน
Update 05-08-52
อัพเดทเนื้อหาโดย : กันทิมา ลีจันทึก
อ่านเนื้อหาทั้งหมดในคอลัมน์คลิกที่นี่
