ผู้หญิง อย่าหยุดดูแลตัวเอง
ที่มา : หนังสือคุณผู้หญิง อย่าชะล่าใจ! โดยศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
แฟ้มภาพ
สาวๆ ส่วนใหญ่มักให้ความสําคัญกับเรื่องความสวยความงามของการแต่งกายหรือผิวพรรณมาเป็นอันดับต้นๆ และมักมองข้ามการดูแลสุขภาพร่างกาย เช่น ประจําเดือน เต้านม อวัยวะเพศ หรือการมีเพศสัมพันธ์ เพราะสิ่งเหล่านี้ยังเป็นเรื่องน่าขวยเขินในสังคมไทยที่จะปรึกษาผู้อื่นหรือแม้แต่ทําใจไปพบแพทย์ ซึ่งถ้าหากคุณชะล่าใจแล้ว อาจจะทําให้ต้องเสียใจภายหลังได้ จึงควรลองเริ่มต้นด้วยการตรวจเช็คสุขภาพด้วยตัวคุณเองที่บ้านเริ่มต้นด้วย…
การดูแลสุขอนามัยของ “น้องสาว”
ทุกวันนี้คุณผู้หญิงทําความสะอาดอวัยวะเพศอย่างถูกวิธีหรือไม่
– ควรทําความสะอาดด้วยน้ำและสบู่ แล้วเช็ดให้แห้ง ไม่จําเป็นต้องใช้น้ำยาชําระเฉพาะที่ และไม่ควรสวนล้างช่องคลอด
– หลังปัสสาวะควรชําระด้วยน้ำสะอาด และหลังการถ่ายอุจจาระควรฉีดน้ำชําระและใช้กระดาษชําระเช็ดจากด้านหน้าไปด้านหลัง ป้องกันช่องคลอดติดเชื้อ
– เลือกใช้กางเกงในที่ทําด้วยผ้าฝ้าย จะช่วยลดปัญหาการอับชื้นได้ไม่ใช้กางเกงในปะปนกับผู้อื่น
– หมั่นสังเกตอวัยวะเพศว่ามีสิ่งผิดปกติหรือไม่ อาทิ ตกขาว ประจําเดือนมาผิดปกติ เป็นต้น
เช็คความเป็นไปของ “วันนั้นของเดือน”
เราควรตรวจเช็คอย่างสม่ำเสมอว่า ประจําเดือนมาปกติหรือไม่ โดยทั่วไปผู้หญิงส่วนใหญ่จะมีรอบเดือนทุกๆ 28 วัน แต่อาจจะมีระยะรอบตั้งแต่ 20-45 วันได้ ส่วนจํานวนประจําเดือนที่ถือว่ามาปกตินั้นอยู่ที่ 3-7 วัน การนับรอบเดือนจะเริ่มนับตั้งแต่วันแรกที่ประจําเดือนมา โดยเริ่มนับเป็นวันที่ 1 จนถึงวันแรกของประจําเดือนในเดือนถัดไป นับระยะห่างได้กี่วันก็แสดงว่าเรามีรอบเดือนตามนั้น ส่วนระยะรอบเดือนจะสม่ำเสมอหรือไม่ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น มดลูก รังไข่ ระบบฮอร์โมน รวมทั้งสภาพจิตใจ อารมณ์ และสถานการณ์ชีวิตของแต่ละคนโดยทั่วไปในระหว่างหรือใกล้ระยะเวลาที่มีประจําเดือน ผู้หญิงทั่วไปมักมีอาการปวดท้องน้อยร่วม แต่จะไม่รบกวนการดําเนินชีวิตประจําวัน หากมีอาการปวดประจําเดือนรุนแรงมากผิดปกติต้องระวังไว้
เคล็ดลับเตรียมรับมือช่วงมีประจําเดือน
– ออกกําาลังกายพอเหมาะ เช่น เดินเร็ว ปั่นจักรยาน จะช่วยป้องกันการปวดท้อง เพราะร่างกายได้ระบายความเครียดได้รับการกระตุ้นฮอร์โมนเอนดอร์ฟิน
– ทานอาหารประเภทธัญพืช ผักใบเขียว ผลไม้ เช่น ผักโขม ปวยเล้งเต้าหู้สด ถั่วต่างๆ กล้วย ที่มีธาตุแมกนีเซียมที่ช่วยคลายกล้ามเนื้อมดลูก หลีกเลี่ยงอาหารมันและอาหารสําเร็จรูป
– เลี่ยงเนื้อแดง นม และอาหารเค็ม จะช่วยลดอาการก่อนมีประจําเดือนและอาการปวดประจําเดือน
– ทานเนื้อปลาเพิ่มจะช่วยลดอาการปวดประจําเดือน มีการศึกษาพบว่า การได้รับโอเมก้า 3 จะลดอาการประจําเดือนมามาก ส่วนการได้รับวิตามินบี 1 จะช่วยลดอาการปวดประจําเดือนได้
โดยทั่วไปในระหว่างหรือใกล้ระยะเวลาที่มีประจําเดือน ผู้หญิงทั่วไปมักมีอาการปวดท้องน้อยร่วม แต่จะไม่รบกวนการดําเนินชีวิตประจําวัน หากมีอาการปวดประจําเดือนรุนแรงมากผิดปกติต้องระวังไว้
อาการผิดปกติเกี่ยวกับประจําเดือนที่ไม่ควรมองข้าม
ไม่ควรชะล่าใจกับอาการผิดปกติเหล่านี้ เช่น อาการปวดท้องรุนแรง เลือดออกผิดปกติ หรือตกขาวผิดปกติ ประจําเดือนมามาก หรือกะปริบกะปรอย เพราะอาจเป็นอาการของโรคต่างๆ ดังนี้
ภาวะเยื่อบุผนังโพรงมดลูกเจริญผิดที่
ใครที่มีอาการปวดท้องน้อยเรื้อรังควรไปตรวจเช็ค เพราะอาจมีภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่เป็นโรคฮิตของผู้หญิงที่ยังไม่มีบุตรในช่วงอายุ 25-44 ปี แต่ผู้หญิงมีบุตรก็สามารถเป็นโรคนี้ได้เช่นกัน
ลักษณะอาการ
1. มีอาการปวดก่อนและระหว่างมีประจําเดือน
2. ปวดท้องน้อยแปลบๆ ขณะมีเพศสัมพันธ์
3. ปวดปัสสาวะบ่อย ท้องเดินบ่อย หรือถ่ายลําบาก และอาการจะรุนแรงช่วงใกล้มี หรือกําลังมีประจําเดือน แต่เมื่อหมดประจําเดือนอาการก็จะหายไป
4. มีเลือดออกทางช่องคลอดผิดปกติ นอกเหนือจากการมีประจําเดือนไม่สม่ำเสมอ และออกเป็นระยะเวลานานกว่าปกติ
เนื้องอกมดลูก
เป็นเนื้องอกชนิดไม่ร้ายแรง สาเหตุการเกิดยังไม่รู้แน่ชัด ส่วนอาการของโรคขึ้นอยู่กับขนาดและตําแหน่งของเนื้องอก ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นก็คือการมีบุตรยาก
ลักษณะอาการ
1.ประจําเดือนมามากผิดปกติ
2.มีเลือดออกทางช่องคลอดระหว่างรอบเดือน
3.มีอาการปวดท้องน้อยแบบเฉียบพลันหรือเรื้อรัง
มะเร็งปากมดลูก
พบมากในผู้หญิงช่วงอายุ 30-50 ปี สาเหตุเกิดจากการติดเชื้อไวรัสเอชวีพีและมีปัจจัยส่งเสริมที่ทําให้เกิด อาทิ
– มีคู่นอนหลาย
– คนร่วมเพศตั้งแต่อายุยังน้อย
– มีบุตรยากหรือมีบุตรตั้งแต่อายุยังน้อย
– เคยมีประวัติการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ เช่น กามโรคหรือเริม ฯลฯ
– ทานยาคุมกําเนิดเป็นเวลานาน
– ไม่เคยมารับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก
ลักษณะอาการ
1. มีตกขาวผิดปกติ เช่น มีตกขาวบ่อยๆ หรือออกมามากกว่าปกติ หรือมีสีผิดปกติ เช่น สีเหลือง สีเขียว หรือมีเลือดปน และตกขาวมีกลิ่นเหม็น
2. ประจําเดือนมาไม่ปกติ มีเลือดออกกะปริบกะปรอย หรือมีเลือดออกมาก
3. มีเลือดออกขณะร่วมเพศหรือหลังร่วมเพศ
4. มีเลือดออกทางช่องคลอดขณะที่อยู่ในวัยหมดประจําเดือน
5. มีอาการอ่อนเพลีย ซีด เบื่ออาหาร น้ำหนักตัวลด
