“ต่อมน้ำเหลืองโต” อย่ามองข้าม เช็กสัญญาณเตือน ก่อนลุกลามเป็นปัญหาสุขภาพร้ายแรง

ที่มา : อ.พญ.โยษิตา หมื่นแก้ว ภาควิชาโสต ศอ นาสิกวิทยา คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

                    “ต่อมน้ำเหลือง” เป็นอวัยวะขนาดเล็กในระบบน้ำเหลือง ลักษณะเป็นก้อนรูปไข่กระจายทั่วร่างกาย ทำหน้าที่กรองและดักจับสิ่งแปลกปลอม รวมถึงเชื้อโรค ก่อนสร้างภูมิคุ้มกันปกป้องร่างกาย หากต่อมน้ำเหลืองเกิดภาวะบวมโต มักเป็นสัญญาณบ่งบอกการติดเชื้อหรือความผิดปกติของภูมิคุ้มกัน

                    ต่อมน้ำเหลืองโต หมายถึง ภาวะที่ต่อมน้ำเหลืองมีขนาดใหญ่กว่าปกติ อันเกิดจากร่างกายกำลังต่อสู้กับการติดเชื้อ การอักเสบ หรือความเครียดทางร่างกาย ซึ่งทำให้ระบบน้ำเหลืองทำงานหนักขึ้นเพื่อกำจัดเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอม

                    ผู้ที่มีภาวะต่อมน้ำเหลืองโต มักพบอาการต่อไปนี้

• กดแล้วเจ็บบริเวณต่อมน้ำเหลือง
• คลำได้ก้อนบวมโต
• ผิวหนังบริเวณนั้นบวม แดง
• อาจมีไข้หรืออาการคล้ายหวัดร่วมด้วย

                    ควรพบแพทย์ทันที หากมีลักษณะต่อไปนี้

• ก้อนโตเกิน 1.5-2 เซนติเมตร
• โตเร็วและไม่ยุบภายใน 1 เดือน
• เจ็บคอ กลืนลำบาก หรือหายใจติดขัด
• น้ำหนักลดเร็วโดยไม่ทราบสาเหตุ
• มีไข้หลายวันหรือเหงื่อออกมากตอนกลางคืน

                    สาเหตุที่พบบ่อย

• การติดเชื้อไวรัส เช่น หัด, HIV
• การติดเชื้อแบคทีเรียบริเวณหู โพรงจมูก ฟัน ผิวหนัง หรือทอนซิล
• การติดเชื้อวัณโรค
• ความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน
• โรคมะเร็งที่แพร่กระจายมาที่ต่อมน้ำเหลือง เช่น มะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งไทรอยด์

                    หากต่อมน้ำเหลืองโตจากการติดเชื้อและไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อน เช่น

• เกิดโพรงหนอง ต้องรักษาด้วยการระบายหนองและใช้ยาปฏิชีวนะ
• กดทับอวัยวะรอบข้าง อาจกระทบต่อเส้นประสาทและการทำงานของอวัยวะสำคัญ
• ติดเชื้อในกระแสเลือด ซึ่งอาจรุนแรงจนทำให้อวัยวะล้มเหลวและเสียชีวิต
• ภาวะที่ควรหลีกเลี่ยงมากที่สุดคือ มะเร็งต่อมน้ำเหลือง ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต

                    อย่ามองข้ามภาวะต่อมน้ำเหลืองโต โดยเฉพาะหากมีอาการนาน ไม่ยุบเอง หรือมีสัญญาณผิดปกติอื่นร่วมด้วย เนื่องจากอาจเป็นสัญญาณเริ่มต้นของโรคร้ายแรง