คิดให้เป็น สุขให้ได้ พ้นภัยจากหนทางมืด

คนดังเปิดประสบการณ์เฉียด คิดฆ่าตัวตาย จิตแพทย์แนะเฝ้าระวังผู้มีอาการเครียดและดูแลใกล้ชิด ระบุการเผชิญหน้าปัญหาชีวิต ทั้งโรคร้าย หนี้สิน เสียคนรักเสี่ยงซึมเศร้าคิดฆ่าตัวเอง

เมื่อเร็วๆ นี้ กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับ เซ็นทรัลเวิลด์ ได้จัดงานเสวนา หนึ่งแรงท้อ สู่ล้านกำลังใจ เนื่องในวันป้องกันการฆ่าตัวตายโลก โดยมี พ.ญ.อภิสมัย ศรีรังสรรค์ หรือที่รู้จักกันดีในนามหมอเบิร์ด จิตแพทย์โรงพยาบาลศรีธัญญา ในฐานะผู้ที่ทำงานร่วมกับผู้ป่วยที่มีปัญหาทางสุขภาพจิต รวมถึงปัญหาการฆ่าตัวตาย เล่าให้ฟังว่า อัตราการฆ่าตัวตายในประเทศไทยมีประมาณ 6.5ต่อประชากรแสนคน หรือประมาณ 4,000 คนต่อปี ซึ่งถือเป็นตัวเลขที่ไม่น้อยเลย ทั้งนี้ในกลุ่มเด็ก เยาวชนและกลุ่มผู้สูงอายุ เป็นกลุ่มที่มีความน่าห่วงใยที่สุด โดยจากรายงานที่เคยพบเด็กที่คิดฆ่าตัวตายอายุน้อยที่สุดคือ 4ขวบ สาเหตุที่ทำให้คนคิดฆ่าตัวตายนั้นมีหลายเหตุปัจจัยประกอบกัน โดยส่วนใหญ่จะเป็นการเผชิญปัญหาชีวิต อาทิ ป่วยเป็นโรคร้าย เป็นหนี้สิน สูญเสียบุคคลที่รัก ประกอบกับมีอาการป่วยเป็นโรคซึมเศร้า และการใช้สารเสพติดและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ร่วมด้วย เป็นต้น

“คนคิดฆ่าตัวตายนั้นมีหลายเหตุประกอบกัน อย่างกลุ่มที่มีอาการป่วยเป็นโรคซึมเศร้า ซึ่งโรคซึมเศร้านั้นหากรู้ตั้งแต่เนิ่นๆ สามารถรักษาให้หายได้ภายใน 2 อาทิตย์ แต่ส่วนใหญ่ญาติผู้ป่วยหรือบุคคลใกล้ชิดมักจะไม่ทันสังเกตอาการ โดยในประเทศไทยนั้นมีผู้ป่วยเป็นโรคซึมเศร้าอยู่ประมาณ 4% หรือ 2.4 ล้านคนต่อปี เราสามารถสังเกตอาการของผู้ป่วยโรคซึมเศร้าได้ซึ่งไม่จำเป็นว่าจะต้องมีการแสดงอาการร้องไห้เพียงอย่างเดียว แต่จะออกมาในรูปแบบอารมณ์ที่เกรี้ยวกราด ขาดความสนใจรอบข้าง อ่อนเพลียง่าย สมาธิสั้น หลงลืมง่ายและมีความรู้สึกผิดตำหนิตนเอง”หมอเบิร์ดกล่าว

หมอเบิร์ดยังบอกอีกว่า หลายครั้งเรามักจะถามหาคำพูดที่เหมาะสมและดีพอที่จะช่วยเหลือผู้ที่คิดจะฆ่าตัวตาย แต่จริงๆ แล้วผู้ที่จะเข้าไปพูดคุยกับคนเหล่านี้ขอให้มีเพียงสิ่งเดียวคือ ทัศนคติที่ดี และรับฟังปัญหา โดยไม่ควรไปเสริมทัพว่าสิ่งนั้นดีหรือไม่ดี เช่น ผู้ป่วยมีปัญหากับแม่ เราก็ต้องรับฟังก่อนว่ามีปัญหาอะไร แม่ไม่ดีอย่างไร ไม่ใช่บอกชี้นำไปว่าแม่ไม่ดีแบบนั้นจริงๆ แบบนี้เป็นต้น

ด้านคุณอี้ นายแทนคุณ จิตต์อิสระ ประธานโครงการเผยแผ่พุทธธรรมเพื่อเยาวชน 1 ครอบครัว 1 ลูกกตัญญู ซึ่งทำงานอยู่กับเด็กและเยาวชนเป็นส่วนใหญ่สะท้อนให้ฟังถึงประสบการณ์ที่ผ่านมาว่า เคยพบเด็กหญิงคนหนึ่งที่คิดฆ่าตัวตาย ซึ่งสร้างคำถามกลับไปว่า เด็กคนนั้นไม่รักตัวเองหรืออย่างไร ปรากฏว่าเด็กคนนั้นตอบว่า “เค้ารักตัวเองเกินกว่าที่จะทำให้ตัวเองเจ็บ” คุณอี้บอกว่าเป็นการตอบคำถามที่สร้างความประหลาดใจอย่างมาก ซึ่งถือเป็นการสะท้อนให้คิดกลับตามมาว่า ความรักและความรู้ มันต้องไปพร้อมๆ กันหรือไม่ หรือเด็กบางคนมีปัญหากับพ่อแม่ เพราะพ่อแม่หลายคนมักจะกำหนดให้ลูกเป็นอย่างที่พ่อแม่วาดฝัน ทั้งๆ ที่ความฝันของพ่อแม่และลูกต่างกัน ดังนั้นตนคิดว่าเราต้องมียุทธศาสตร์พัฒนาวิธีคิดให้เป็น ใน 3 เรื่อง คือ 1.รู้สึกตัว 2.รู้จักตัวเอง และ 3.มีความเข้าใจวัตถุประสงค์ร่วมกันของสังคม

นอกจากนี้ในงานยังมีพิธีกรสาวมากความสามารถอย่างไก่ มีสุข แจ้งมีสุข ที่เคยมีประสบการณ์เป็นผู้ที่คิดฆ่าตัวตาย คงสร้างความประหลาดใจให้กับใครหลายคนไม่น้อยว่า เธอจะมีการคิดแบบนั้นได้อย่างไร

ไก่ มีสุข เล่าให้ฟังว่า ในสมัยเด็กๆ ที่คุณพ่อของเธอต้องไปทำงานในต่างจังหวัดและมีโอกาสกลับมาเยี่ยมบ้านเพียงวันหยุด ทำให้เธอซึ่งในวัยเด็กนั้นมักจะมีความคิดที่ต่อต้านกับแม่ มักจะมีไม่ค่อยลงรอยกันเท่าไหร่ และเมื่อพ่อไม่อยู่บ้าน ก็ยิ่งเป็นเชื้อไฟที่ลุกโหมได้ง่ายขึ้นกับการมีภาวะโกรดเกรี้ยวที่จะโต้เถียงกับแม่อยู่เป็นประจำ

“ตอนนั้นไก่ก็ไม่รู้ว่าไก่คิดอะไรอยู่นะ แต่เวลาทะเลาะกับแม่จะแรงมาก จะเดินลงเท้าเสียงดังๆ ปิดประตูล็อคห้องเลยคือไก่เป็นคนชอบเถียงและคิดว่าแม่ไม่รักเรา แบบเข้าห้องไปคิดจะฆ่าตัวตาย พอพ่อรู้พ่อก็เริ่มมาคุยและทำความเข้าใจกับเราหลายอย่างมากขึ้น ไก่ก็รอดไปตรงจุดนั้น และไม่คิดที่จะทำเรื่องแบบนี้อีกต่อไป”ไก่มีสุข กล่าว

สุดท้าย คุณไก่ ฝากไว้ว่า ชีวิตเท่ากับปัญหา ไม่อยากให้ทุกคนคิดว่าปัญหาเป็นสิ่งที่ต้องแบก อย่ามองว่าปัญหาของเราใหญ่ที่สุดในโลก แก่นของปัญหาอยู่ที่ธรรมะ และวิธีการคิดเท่านั้น

มุมมองในความคิดของแต่ละคนคือความต่าง หากคิดให้เป็น คิดให้มีสุข สร้างกายและใจให้แข็งแกร่ง เป็นสิ่งสำคัญ ซึ่งสิ่งสำคัญคือสถาบันครอบครัว สถาบันหลักที่จะหล่อหลอมให้คนเป็นคน ประกอบกับเราเองต้องรู้จักเห็นคุณค่าของชีวิต รวมทั้งการนำหลักธรรมและข้อคิดในทุกศาสนามาปรับใช้กับชีวิต คงเป็นทางออกที่ดีให้กับทุกคนที่เผชิญกับปัญหา

เรื่องโดย : สุนันทา สุขสุมิตร Team content www.thaihealth.or.th

ขอบคุณภาพประกอบจากเซ็นทรัลเวิลด์