เรื่องโดย  ฐิติพร โยทาพันธ์ Team Content www.thaihealth.or.th

ข้อมูลจาก งานลงพื้นที่โครงการ “โคราชเมืองน่าอยู่ : คนเข้มแข็ง ท้องถิ่นแข็งแรง” เพื่อร่วมรับฟังการดำเนินงานสร้างเสริมสุขภาพของ สสส. และภาคีเครือข่ายระดับพื้นที่ จังหวัดนครราชสีมา

ภาพโดย ชยวี ลิ้มถาวรรักษ์ Team Content www.thaihealth.or.th และแฟ้มภาพ

จังหวัดนครราชสีมา หรือที่เรียกกันติดปากว่า “เมืองโคราช” ประตูสู่แดนดินถิ่นภาคอีสาน พื้นที่ที่เต็มไปด้วยวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่นและวิถีชีวิตชุมชนที่หลากหลาย งดงาม และน่าสนใจ ประกอบกับเป็นจังหวัดที่มีพื้นที่ขนาดใหญ่และมีประชากรจำนวนมาก ความพิเศษของเมืองโคราชไม่ได้มีเพียงวัฒนธรรมประเพณีที่ดีงามเท่านั้น แต่ยังเป็นจังหวัดต้นแบบในด้านการสร้างเสริมสุขภาวะชุมชนให้เข้มแข็งและพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืนและรอบด้านอีกด้วย

นครราชสีมาหรือโคราช 1 ใน 20 จังหวัดต้นแบบชุมชนเข้มแข็งของประเทศไทย จากการลงพื้นที่เยี่ยมชมโครงการ “โคราชเมืองน่าอยู่ : คนเข้มแข็ง ท้องถิ่นแข็งแรง” เพื่อร่วมรับฟังการดำเนินงานสร้างเสริมสุขภาพของ สสส. และภาคีเครือข่ายระดับพื้นที่นั้น ทำให้เห็นถึงพลังของชุมชนในการสร้างเครือข่ายสุขภาพ สร้างการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรม สังคม และสิ่งแวดล้อมให้เกิดเป็นเมืองแห่งสุขภาวะ โดยเมืองโคราชมีการดำเนินงานสร้างเสริมสุขภาพอย่างต่อเนื่องกว่า 1,000 โครงการ มีเครือข่ายทางสุขภาพกว่า 350 องค์กรในระดับพื้นที่ ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม โดยเฉพาะการขับเคลื่อนงานตำบลสุขภาวะ ทำให้เกิดนวัตกรรมสร้างเสริมสุขภาพ เพื่อรับมือและแก้ไขปัญหาชุมชนได้ครอบคลุมทุกด้าน

ดร.สุปรีดา อดุลยานนท์ ผู้จัดการกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ สสส. กล่าวถึงการลงพื้นที่เยี่ยมชมโครงการ “โคราชเมืองน่าอยู่ : คนเข้มแข็ง ท้องถิ่นแข็งแรง” ในครั้งนี้ว่า สสส. มีบทบาทหน้าที่ในการสนับสนุนให้ทุกคนบนแผ่นดินไทยมีสุขภาวะที่ดีครบทุกด้าน มียุทธศาสตร์การทำงานเชื่อมโยงทุกภาคส่วน ทั้งภาควิชาการ ภาคสังคม และภาคนโยบาย ร่วมกันผลักดันให้เกิดวิถีชีวิต สังคม สิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาวะที่ดี จังหวัดนครราชสีมาเป็น 1 ใน 20 จังหวัดต้นแบบของการสร้างเสริมสุขภาวะที่ครอบคลุมทุกประเด็น ทั้งระบบการดูแลเด็กปฐมวัย การรับมือกับสถานการณ์โควิด-19 การควบคุมปัจจัยเสี่ยงหลักทางสุขภาพ การส่งเสริมสุขภาวะทางเพศในกลุ่มเด็กและเยาวชน พัฒนาสภาพแวดล้อมและระบบบริการสุขภาพที่รองรับผู้สูงอายุ รวมทั้งมีเครือข่ายสุขภาพชุมชนที่เข้มแข็ง

 

“โคราชเป็น 1 ใน 20 จังหวัดนำร่องที่ สสส. ใช้เป็นต้นแบบในการทำงานส่งเสริมให้เกิดเป็น “ตำบลสุขภาวะ” ซึ่งเป็นเป้าหมายสำคัญของการขับเคลื่อนงานสร้างเสริมสุขภาพในระดับพื้นที่ มีรูปแบบและแนวทางการทำงานอย่างมีส่วนร่วมกับชุมชน การทำให้โคราชเป็นเมืองน่าอยู่ หัวใจสำคัญคือ การสนับสนุนให้ชุมชน พื้นที่ เข้ามามีส่วนร่วมในการเป็นเจ้าของข้อมูลและจัดการสุขภาพของตัวเองได้ การทำงานร่วมกับโคราช สสส. ได้เข้ามาเชื่อมโยงกับหลายภาคส่วนทั้งภาครัฐและเอกชน ในการทำงานให้ความรู้และให้เครื่องมือในการป้องกันปัญหาด้านสุขภาวะที่ครอบคลุม เพื่อให้เกิดเป็นชุมชมเข็มแข็ง จัดการปัญหาและพึ่งพาตนเองได้” ดร.สุปรีดา กล่าว

ด้าน นางสาวปราณี กาญจนพิมาย นักจัดการงานทั่วไปชำนาญงาน อบต.มะเกลือใหม่ อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา 1 ในตำบลต้นแบบสุขภาวะ ได้ร่วมแชร์แนวคิดการทำงานให้ฟังว่า “อบต. มะเกลือใหม่ ใช้ระบบข้อมูลตำบล (TCNAP) และข้อมูลการวิจัยชุมชน (RECAP) มาเป็นตัวหลักในการแก้ไขปัญหาทั้ง 5 ด้าน คือ ด้านสังคม เศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม สุขภาพ และการเมืองการปกครอง

“ต้องขอขอบคุณ สสส. ที่ส่งเสริมเรื่องของสุขภาวะชุมชน ทำให้ได้เรียนรู้การทำระบบข้อมูลตำบล (TCNAP) และ ข้อมูลการวิจัยชุมชน (RECAP) ซึ่งเป็นเครื่องมือสำคัญที่จะนำไปสู่การสร้างตำบลสุขภาวะ มีข้อมูลไปใช้ในการช่วยเหลือคนในชุมชนได้ง่ายขึ้น การเก็บข้อมูลทำให้เรารู้ว่าตรงไหนที่เราต้องไปหนุนเสริมและพัฒนา ทั้งกลุ่มเด็กและเยาวชน และกลุ่มผู้สูงอายุ การนำข้อมูลที่สำรวจได้มาใช้ ทำให้เราทราบถึงปัญหาในแต่ละด้านที่ชุมชนมี ก็จะลงพื้นที่ในการจัดการและแก้ไขปัญหาให้ครอบคลุมทุกส่วน โดยทำงานอย่างมีส่วนร่วมกับคนในชุมชน ให้ชุมชนได้เข้ามาเรียนรู้พัฒนา รวมถึงแก้ไขปัญหาในแต่ละด้านไปด้วยกัน เพื่อขับเคลื่อนให้คนในชุมชนมีสุขภาวะที่ครบทุกด้าน” ปราณี กล่าว

สำหรับตำบลมะเกลือใหม่นั้นมีการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาวะในชุมชนที่ครอบคลุมทั้ง 10 ประเด็น ได้แก่

1. การพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ

2. การดูแลเด็กปฐมวัย

3. การป้องกันความรุนแรงในครอบครัวและการส่งเสริมครอบครัวอบอุ่น

4. การจัดการขยะ

5. การจัดการการดูแลสุขภาพในชุมชน

6. การจัดการอาหารชุมชน

7. การส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชน

8. การควบคุมการบริโภคยาสูบและการแก้ไขปัญหายาเสพติด

9. การป้องกันอุบัติเหตุจราจรและการควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

10. การควบคุมโรคติดต่อ

เพราะการมีสุขภาวะที่ดีคือรากฐานของชุมชนที่เข้มแข็ง นับได้ว่า อบต.มะเกลือใหม่เป็นตำบลต้นแบบสุขภาวะ และประสบความสำเร็จในการพึ่งพาตนเอง เป็นอีกหนึ่งพื้นที่ที่นำองค์ความรู้ คู่มือการดำเนินงานพัฒนาสุขภาวะชุมชนที่ สสส. และภาคีเครือข่ายได้ร่วมกันจัดทำขึ้นเป็นแนวทาง มาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุดในการดูแลสุขภาพของคนทั้งตำบลได้เป็นอย่างดี ไม่เพียงแค่ตำบลมะเกลือใหม่เท่านั้น เมืองโคราชยังมีพื้นที่อีกหลายแห่งที่ประสบความสำเร็จในการขับเคลื่อนให้เกิดตำบลสุขภาวะ เช่น ตำบลหนองกระทุ่ม อำเภอสีดา ตำบลหินดาด อำเภอห้วยแถลง และตำบลโนนประดู่ อำเภอสีดา นั่นเป็นการตอกย้ำให้เห็นว่า “โคราชเป็นเมืองน่าอยู่ ด้วยพลังท้องถิ่นเข้มเเข็ง” ที่สร้างรากฐานชุมชนสุขภาวะอย่างยั่งยืนโดยชุมชน เพื่อชุมชนอย่างแท้จริง