เทศบาลตำบลเมืองแก ต้นแบบท้องถิ่นสร้างสุขภาวะชุมชน

สสส.หนุน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พัฒนางานด้านสร้างเสริมสุขภาพชุมชน ชูต้นแบบ ต.เมืองแก จ.สุรินทร์ โดยเน้น 4 นโยบายหลัก คือ เกษตรอินทรีย์ งานบุญปลอดเหล้า ไข้เลือดออก และเรื่องขยะ เสริมสุขภาวะท้องถิ่น

ภารกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) มักจะเป็นเรื่องโครงสร้างพื้นฐาน สาธารณูปโภค ส่วนงานด้านสุขภาวะท้องถิ่น ถือว่ายังมีอุปสรรคในหลายด้าน ด้วยเหตุนี้เอง ทำให้ อปท.ไม่มีการดำเนินภารกิจด้านสุขภาพเท่าที่ควร คือไม่สามารถทำให้ประชาชนให้ความสำคัญด้านสุขภาพ ขณะเดียวกันผู้บริหารท้องถิ่นเองก็ขาดความรู้ ความเข้าใจในระบบงานด้านการสร้างเสริมสุขภาพ และบุคลากรงานด้านสุขภาพมีจำนวนน้อย

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) มีเป้าหมายสู่การทำงานระดับ อปท.มากขึ้น ดังนั้นสำนักงานโครงการเปิดรับทั่วไปและนวัตกรรม ตระหนักถึงการสร้างเสริมกระบวนทัศน์และทักษะในการบริหารงานสร้างเสริมสุขภาพ เพื่อให้เกิดความยั่งยืนในการดำเนินโครงการด้านสุขภาพในระดับท้องถิ่น จึงสนับสนุนให้เกิดโครงการพัฒนาทักษะด้านการบริหารงานสร้างเสริมสุขภาพให้แก่บุคลากรในองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ขึ้นในปี 2551-2552 และเทศบาลตำบลเมืองแก อ.ท่าตูม จ.สุรินทร์ เป็น 1 ใน 9 ตำบลนำร่องที่เข้าร่วมโครงการดังกล่าว

นายสุรศักดิ์ สิงห์หาร ปลัดเทศบาลตำบลเมืองแก เล่าว่า ในปี 53 ได้เข้าไปเป็นพี่เลี้ยงให้กับ อบต. และเป็นพื้นที่ต้นแบบให้กับท้องถิ่นอื่นมาดูงาน ระหว่างการทำงานในปี 53 ได้วิเคราะห์บทเรียนที่ผ่านมา และในปี 54 อาจารย์สุรพล เหลี่ยมสูงเนิน หัวหน้าโครงการขยายผลการพัฒนาทักษะด้านการบริหารงานสร้างเสริมสุขภาพให้แก่บุคลากรของ อบต. โดยมีความมั่นใจในพื้นที่ของเทศบาลตำบลเมืองแกมากขึ้น จึงได้ทำทีมสุขภาพกับพื้นที่อีก10 ทีม โดยเอาหลักวิชาการดังกล่าวมาขับเคลื่อนงานจากเทศบาล กับชุมชน และ อบต.

นายสุรศักดิ์ กล่าวต่อว่า แต่ก่อนท้องถิ่นจะทำแต่เรื่องโครงสร้างพื้นฐานให้จบ แต่ปัญหาสุขภาพไม่ได้จบในทีเดียว ซึ่งต้องทำตลอด โดยได้ดึง อบต. 17 แห่ง มาเสริมสร้างองค์ความรู้ด้านสุขภาวะร่วมกับเทศบาล เพื่อให้แต่ละ อบต.นำไปขยายผลและสร้างเครือข่ายในการพัฒนา เช่น เรื่องเหล้า เยาวชน ขยะ สุขภาพของพี่น้อง ยุงลาย และ เรื่องสารเคมี และในปีนี้ได้แปลงนโยบายที่ทำ10 เรื่อง แปลงเป็นธงใหญ่สำรอง เป็นนโยบายหลักอยู่ 4 เรื่อง คือ 1.เกษตรอินทรีย์ 2.งานบุญปลอดเหล้า 3.เรื่องไข้เลือดออก และ 4.เรื่องขยะ

“เทศบาลตำบลเมืองแก มีทั้งหมด 19 หมู่บ้าน จะทำเรื่องเดียวกันหมด หมู่บ้านไหนอ่อนเรื่องอะไรก็จะเอาหมู่บ้านที่ประสบความสำเร็จมาเป็นต้นแบบสอนหมู่บ้านที่อ่อน เป็นการแลกเปลี่ยนปัญหา ซึ่งปีหน้าจะทำคล้ายๆ กับเทศบาลสัญจร จะออกเป็นสภากาแฟย่อยไปในหมู่บ้าน เพราะจะได้ผลลัพธ์เยอะกว่า” ปลัดเทศบาลตำบลเมืองแก กล่าว

ด้านนายศุภชัย เศรษฐศักดิ์อำพล นายกเทศมนตรีตำบลเมืองแก กล่าวว่า ปัญหาเรื่องสุขภาวะเป็นสิ่งจำเป็นที่ท้องถิ่นจะต้องให้ความสำคัญ และดูแลอย่างทั่วถึง ซึ่งทางสถานีอนามัยมีงบประมาณน้อย การส่งเสริมสุขภาวะในท้องถิ่นไม่มีเจ้าหน้าที่โดยตรง แต่เมืองแกมีข้อพิเศษ คือ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ให้ความร่วมมือกับทางเทศบาลเป็นอย่างดี จึงหันมาทำเรื่องสุขภาวะอย่างจริง แต่ก็ไม่ได้ทิ้งการพัฒนาเรื่องของโครงสร้างพื้นฐาน จะมองเรื่องของความจำเป็นเท่านั้น

ดังนั้นหลายๆ โครงการที่เริ่มทำมาตั้งแต่เริ่มแรก คือ เรื่องเหล้า เรื่องผู้สูงอายุ ผู้พิการ เรื่องเยาวชน เรื่องเกษตรอินทรีย์ มองว่า เป็นองค์รวมเรื่องสุขภาวะทั้งหมด จึงมาปรึกษาหารือกันในทีมบริหารว่า จะทำกันในตรงนี้ โดยมีทีมงานที่มีอยู่ในตำบลเป็นแกนนำหลักในการขับเคลื่อน

“เมื่อหันมาจับเรื่องสุขภาพ กระแสของชาวบ้านข่อนข้างที่จะพอใจในระดับหนึ่ง เนื่องจากเราไม่ได้ทำแต่ถนนคอนกรีต ไม่ได้ขุดแต่ห้วย ทำแต่ถนน แต่ได้หันมาดูเรื่อวงสุขภาวะ ซึ่งเราให้ความสำคัญระดับต้นๆ กว่างานโครงสร้างพื้นฐาน ในการเข้ามาทำงานอยู่ตรงนี้ ประชาชนใส่ใจกับสุขภาพมากขึ้น สุขภาพของประชาชนก็ดีขึ้นเรื่อยๆ ปัญหาเรื่องไข้เลือดออกก็เบาบางไป เรื่องเบาหวาน ความดัน ประชาชนมีแนวปฏิบัติที่ถูกต้อง” นายกเทศมนตรีเมืองแก ระบุ

ขณะที่นพ.กิจจา เรืองไทย กรรมการบริหารสำนักสร้างสรรค์โอกาสและนวัตกรรม สสส. กล่าวว่า ในเรื่องของแผนงาน มีเรื่องของการพัฒนาศักยภาพบุคคลและองค์กร ซึ่งการที่ อบต.มาดูงานนี้ คือ ได้เรียนรู้การเพิ่มศักยภาพ ถามว่าหลายคนชอบไหมที่มีสุขภาพที่ดี เมื่อตอบว่าชอบแล้วจะทำอย่างไร ซึ่งการที่ อบต.เข้ามาดูตรงนี้ เหมือนกับว่าเขามีแนวคิดอยู่แล้ว แต่ต้องฝันก่อนว่าอยากได้อะไร เมื่อฝันแล้วก็ต้องมาหาวิธีที่จะทำให้เป็นจริง ซึ่งวิธีนั้น อาจจะมีวิธีของตนเอง หรือบางครั้งนึกไม่ออกก็ไปดูวิธีของคนอื่น แต่อย่าลอกเลียนแบบมา เนื่องจากบริบทไม่เหมือนกัน ชุมชนไม่เหมือนกัน วัฒนธรรมไม่เหมือนกัน หากคัดลอกก็จะต้องเอามาพัฒนาให้เข้ากับองค์กรของเรา

วันนี้เทศบาลเมืองแกกลายเป็นโมเดลต้นแบบของ อปท. ที่สามารถปลูกจิตสำนึก ในการดูแลสุขภาพของคนในชุมชน แม้การดำเนินงานบางกลุ่มงานยังไม่เห็นผลที่ชัดเจน แต่ได้รับความร่วมมือจากชุมชนเป็นอย่างดี

ที่มา: หนังสือพิมพ์สยามรัฐ