‘อสด.’ตำบลวังแสง วัฒนธรรมเกื้อกูลคนอีสาน
“แนวคิด อสด. เริ่มต้นจากไปเห็นคนในชุมชนที่ด้อยโอกาสก็อยากช่วยเหลือ เพราะเห็นว่า อสม. อบต. เองก็มีภารกิจหลายด้าน อาจจะดูแลไม่ทั่วถึง แต่ถ้ามี อสด.ลงไปช่วยดูแลโดยตรงจะช่วยสร้างความอุ่นใจให้คนด้อยโอกาสได้มากขึ้น ซึ่งก็เริ่มมานานประมาณ 3 ปีแล้ว” อรสา ศรีบุญเรือง ประธานอาสาสมัครดูแลผู้ด้อยโอกาสตามบ้าน (อสด.) ของ ต.วังแสง อ.แกดำ จ.มหาสารคาม เล่า
ทั้งนี้ อาสาสมัครดูแลผู้ด้อยโอกาสตามบ้าน (อสด.) ได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) โดยคัดเลือกจิตอาสาที่จะเข้ามาเป็น อสด.หมู่บ้านละ 2 คน ทั้งตำบลมี 20 หมู่บ้าน ทุกคนมาด้วยจิตอาสา เสียสละ มีความพร้อมทั้งทางด้านจิตใจ ครอบครัวสนับสนุน เข้ามาเป็นจิตอาสาดูแลผู้สูงอายุ ผู้พิการ ผู้ป่วยเรื้อรัง และผู้ด้อยโอกาสในชุมชน เป็นเครือข่ายเฝ้าระวังด้านสุขภาพให้แก่คนในชุมชนได้ดีที่สุด เพราะใกล้ชิดคนในชุมชนที่สุด ดูแลมีผู้พิการ 76 คน ผู้สูงอายุประมาณ 700 คน ผู้ด้อยโอกาสมี 3-4 คน
สมนึก ไชยสงค์ นายกองค์การบริหารส่วนตำบลวังแสง ซึ่งเป็น นายก อบต.วังแสงมาตั้งแต่ปี 2548 ระบุว่า กองทุนหลักประกันสุขภาพ ต.วังแสงนั้น เป็นกองทุนหลักประกันสุขภาพต้นแบบของ จ.มหาสารคาม และเป็น “ศูนย์เรียนรู้กองทุนหลักประกันสุขภาพระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่” แหล่งศึกษาดูงาน และถ่ายทอดความรู้ให้แก่ อบต./เทศบาล ที่เข้าร่วมจัดตั้งกองทุนหลักประกันสุขภาพ เพราะให้ความสำคัญการจัดทำประชาคมหมู่บ้าน มีการทำงานเป็นทีม สร้างแกนนำในการรับผิดชอบในแต่ละหมู่บ้าน เพื่อแก้ไขปัญหาสุขภาพให้แก่คนในชุมชนได้อย่างยั่งยืน
ทั้งนี้ ในการไปเยี่ยมเยียนแต่ละครั้ง สมบัติ จันปัญญา ประธาน อสม.บ้านวังแสง หมู่ 1 เล่าว่า จะมีนม ขนม ไปฝากด้วย โดยใช้งบประมาณจากกองทุนหลักประกันสุขภาพฯ เมื่อไปถึงบ้านจะสอบถามความต้องการว่าต้องการให้ช่วยเหลืออะไรบ้างหรือไม่ เช่น ผู้สูงอายุก็อยากให้ปรับปรุงห้องน้ำ ห้องนอน ปรับบ้านให้เหมาะสมกับสภาพร่างกาย ผู้พิการที่ยังไม่มีรถเข็นและจำเป็นต้องได้รถเข็น อสด.จะมารายงาน อบต.ว่าจะช่วยเหลือตรงไหนได้บ้าง
“งาน อสด.เกิดขึ้นเพราะเห็นว่า การดูแลผู้สูงอายุ คนด้อยโอกาส และผู้พิการในชุมชนยังไม่มีใครเข้าไปเยี่ยมเยือน ดูแลอย่างจริงจัง พอมี อสด. ผู้เฒ่าผู้แก่ก็ได้รับความอบอุ่นใจ ไม่เหงา เพราะมีคนลงไปดูแล ถามไถ่ บางคนก็บอกว่า อยากได้วิทยุมาฟังเพลง ฟังข่าว ทาง อสด.ก็จะไปเสนอ อบต. เพื่อจัดหาวิทยุมาให้ อันไหนที่พอทำให้ได้ก็จะทำ แต่ถ้าต้องใช้งบประมาณทำ เช่น ปรับปรุงบ้านก็จะเสนอ อบต.ให้ลงมาช่วยซ่อมแซมบ้านให้ ถือว่าเป็นการช่วยเหลือกันไปในหมู่บ้านของเรา” สมบัติระบุ
ที่ผ่านมา มีผู้สูงอายุ ผู้พิการ และผู้ด้อยโอกาสได้รับความช่วยเหลือในการปรับปรุงสภาพบ้านให้เหมาะสมมาแล้วกว่า 20 คน โดย อบต.หางบประมาณมาซื้อวัสดุ คนในหมู่บ้านช่วยกัน “ลงแขก” ใครเป็นช่างไม้ ช่างปูน ปูกระเบื้อง มุงหลังคา มาช่วยกันทำอาหารทำมาเลี้ยงกันเอง เป็นความเอื้อเฟื้อเกื้อกูล ตามวิถีดั้งเดิมคนอีสาน ที่ไม่ค่อยมีให้เห็นมากนักในยุคค่าครองชีพสูงขึ้น แรงงานกลายเป็นสิ่งที่ต้องซื้อหา
พ่อบุญ พิละคร อายุ 80 ปี หมอยาพื้นบ้านที่มีความเชี่ยวชาญยาสมุนไพร ใช้ชีวิตคู่กับ ยายเฉลียว ภรรยามานานกว่า 50 ปี แต่ไม่มีผู้สืบสกุล ได้รับการปรับปรุงสภาพบ้าน ทำห้องน้ำ ทำฝาเรือนให้ใหม่จาก อบต.วังแสง บอกว่า ยินดีให้ยาสมุนไพรแก่ผู้หญิงเลือดลมไม่ดี เป็นไซนัสที่ไปหาหมอแผนปัจจุบันแล้วไม่หาย ถือว่าเป็นการแบ่งปันกันไป
พ่อโล้น มูลสมบัติ อายุ 85 ปี ที่หูตึงตามวัย อยู่บ้านเพียงคนเดียวมานานกว่า 9 ปี เพราะลูกหลานแยกย้ายกันไปตั้งครอบครัวใหม่ บอกว่า นอกจากมาเยี่ยมเยียนเสมอแล้ว ทีม อสด.ยังแจ้ง อบต.ผู้นำชุมชนให้มาช่วยปรับปรุงสภาพบ้านให้เหมาะกับผู้สูงอายุ ทั้งห้องน้ำ ห้องนอนด้วย แม้จะอยู่คนเดียวก็ไม่เป็นไร ทีม กสด.เข้ามาช่วยเยี่ยมเยือนดูแล ถามไถ่ ดูแลทุกอย่าง
อีสานได้รับการกล่าวขานว่า เป็นแผ่นดินที่แห้งแล้ง แต่ไม่เคยแล้งน้ำใจ ความช่วยเหลือเกื้อกูลกันในสังคมอีสาน โดยเฉพาะในสังคมชนบทยังมีให้เห็นตลอดมา ที่สำคัญ หากคนในชุมชนได้จัดการปัญหาสุขภาพด้วยตนเอง ด้วยแรงเสริมด้านงบประมาณจากกองทุนหลักประกันสุขภาพฯ ซึ่งเป็นกองทุนที่สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ร่วมกับ อบต./เทศบาล ร่วมลงขันกันแล้ว จะทำให้คนในชุมชนมีสุขภาพดี ได้รับการดูแลทุกมิติ ทั้งร่างกาย จิตใจ และสังคม
ที่มา: หนังสือพิมพ์คมชัดลึก