ที่มา : เว็บไซต์สยามรัฐ

แฟ้มภาพ

สสส.พร้อมหนุนเครือข่ายพระสงฆ์ และประชาชนรอบข้างวัด ใน จ.ลำพูน สร้างสุขภาวะที่ดี ปลอดจากบุหรี่และอบายมุขต่าง ๆ  ลดปัจจัยเสี่ยงในชุมชน

พระสงฆ์นักพัฒนา คือ ผู้มีบทบาทสำคัญสำหรับวัดและชุมชนโดยรอบ นอกจากการพัฒนาโครงการพื้นฐาน สภาพแวดล้อมของวัดแล้ว มิติการดูแลสุขภาพของพระสงฆ์ด้วยกันรวมไปถึงประชาชนรอบข้างวัด ให้มีสุขภาวะที่ดีปลอดจากบุหรี่และอบายมุขต่าง ๆ ถือเป็นสิ่งที่พระนักพัฒนาได้ยึดถือปฏิบัติมาโดยตลอด ซึ่งสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) พร้อมเป็นส่วนหนึ่งในการหนุนเสริมให้พระนักพัฒนา ได้เข้ามามีส่วนร่วมเพื่อการควบคุมยาสูบของพื้นที่ต่าง ๆ

พระครูกิตติปริยัตินิเวศน์ เจ้าอาวาสวัดแม่สารป่าขาม หมู่ที่ 5 ตำบลเวียงยอง อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน กล่าวถึงบทบาทสำคัญที่ทำงานเพื่อลดปัจจัยเสี่ยงร่วมกับชุมชนว่า ที่ผ่านมาดำเนินงานโครงการที่มีคณะทำงานเป็นชาวบ้านในท้องถิ่นและมีส่วนร่วมในการวางแผนและขับเคลื่อน เริ่มจากพื้นที่วัดลงไปสู่ชุมชน โดยใช้ประสบการณ์การทำงานร่วมกันที่ผ่านมาเป็นตัวขับเคลื่อน ทั้งโครงการป้องกันยาเสพติด งานศพปลอดเหล้า จึงมีบุคลากรและองค์ความรู้เดิมที่เป็นต้นทุนมาก่อนอยู่แล้ว เมื่อเข้าสู่การขับเคลื่อนประเด็นเพื่อเลิกบุหรี่ งดดื่มสุรา และปลอดการพนัน ก็สามารถนำมาปรับใช้ได้ทันทีให้เข้ากับยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงไป ซึ่งการใช้ประสบการณ์ทำงานถือว่าเป็นส่วนที่ดี ทำให้เกิดงานที่เชื่อมโยงกันระหว่างวัดกับชุมชน สามารถวางแผนเรื่องการสร้างคนและเครือข่ายในการทำงานขึ้นมา เพื่อให้เกิดการทำงานที่เป็นรูปธรรมและยั่งยืนต่อไปในอนาคต

การทำงานร่วมกันกับชุมชนใช้วิธีพูดคุยและวางแผนร่วมกันกับชาวบ้าน เพราะที่ผ่านมาพระสงฆ์มีต้นทุนทางสังคมที่มีอยู่แล้วคือความศรัทธาจากประชาชน ก็สามารถเชิญชวนให้มาร่วมเวทีการทำงานด้วยกัน โดยมีพระสงฆ์เป็นผู้ให้ปัญญาและสติ เช่น กระตุ้นและให้ข้อคิดว่า เลิกสูบแล้วจะมีเงินมากขึ้น และมีสุขภาพที่ดีหรือมีประโยชน์อย่างไร จากนั้นก็ชวนพูดคุยหารือนำมาสู่การวางแผนให้เห็นภาพมากขึ้น พร้อมกับการพาไปดูงานพื้นที่ตัวอย่างที่ดำเนินโครงการจนประสบความสำเร็จ โดยสรุปคือถ้าเริ่มต้นด้วยศรัทธาแล้วตามด้วยปัญญา การทำงานทุกอย่างก็จะมีความง่ายมากขึ้น

ทั้งนี้ การจะเปลี่ยนแปลงสิ่งเหล่านี้ได้จะต้องมีการสร้างกลุ่มคนรุ่นใหม่ที่เห็นถึงความสำคัญของเรื่องการลดปัจจัยเสี่ยงขึ้นมาเพื่อสร้างแรงกระตุ้นภายในครอบครัว เพราะพระสงฆ์ทำได้เพียงจำกัดพื้นที่ในการสูบบุหรี่ ดื่มสุรา และเล่นการพนันเท่านั้น ซึ่งแกนนำพระสงฆ์นักพัฒนาได้พยายามคิดค้นกิจกรรมทางเลือกมาโดยตลอด ให้เครือข่ายเด็กและเยาวชนมาช่วยออกแบบงานกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง ให้เป็นเหมือนน้ำซึมบ่อทรายค่อย ๆ ขยับให้เป็นเหมือนป่าล้อมเมือง และจะนำไปสู่การปลอดบุหรี่ สุรา และการพนัน 100% ได้ ในที่สุด

ขณะที่พระมหาอนุวัต ฐิตเมโธ (วิชัยรัตน์) เจ้าอาวาสวัดหนองปลาขอ หมู่ที่ 5 ตำบลป่าสัก อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน และประธานเครือข่ายพระคิลานุปัฏฐากจังหวัดลำพูน กล่าวถึงการทำงานเพื่อควบคุมยาสูบว่า ที่ผ่านมาเป็นผู้ประสานงานกับประธานพระคิลานุปัฏฐากทั้ง 8 อำเภอ เพื่อให้เกิดเครือข่ายร่วมมือกับอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) และแกนนำหมู่บ้าน เพื่อลงพื้นที่สู่ชุมชนมากขึ้น เพราะเป็นหนึ่งในพันธกิจหลักของพระสงฆ์คิลานุปัฏฐากในการช่วยดูแลป้องกันปัจจัยเสี่ยงภายในชุมชน

ตลอดระยะเวลาการทำงานในช่วง 4 ปีที่ผ่านมา สามารถสร้างความตระหนักรู้ให้กับชุมชน โดยเก็บข้อมูลทั้งกลุ่มพระสงฆ์และญาติโยมว่ามีการสูบบุหรี่มากน้อยเพียงใด จากนั้นมาหารือร่วมกันว่า พระคิลานุปัฏฐากกับ อสม. จะสามารถทำงานร่วมกันได้มากน้อยแค่ไหน ผลจากการเก็บข้อมูลพบว่า ยังมีพระสงฆ์สูบบุหรี่อยู่ และในโรงเรียนพระปริยัติธรรมที่สอนสามเณรก็มีการเริ่มทดลองสูบบุหรี่ จึงได้ทำงานร่วมกันในโรงเรียน โดยพระคิลานุปัฏฐากและสามเณรจิตอาสา ร่วมกันรณรงค์ให้เห็นถึงพิษภัยของบุหรี่ และหาวิธีช่วยเลิกบุหรี่แบบต่าง ๆ รวมถึงการใช้ตัวช่วยด้านอาหารที่ลดความเค็ม ความเผ็ดลง เพื่อลดความต้องการสูบบุหรี่อีกทางหนึ่ง พร้อมกันนี้ ยังได้อบรมให้กำลังใจแก่พระคิลานุปัฏฐากอย่างต่อเนื่อง ส่วนในพื้นที่ชุมชนได้ร่วมกับ อสม. ในการช่วยสร้างความตระหนักรู้ด้วยการแจกสื่อ สติกเกอร์ ให้ความรู้แก่คนในชุมชน ทั้งหมดนี้ถือว่ามีแนวโน้มที่ดีขึ้น เช่น วัดบางแห่งเคยมีพระสงฆ์สูบบุหรี่ 3 รูป ก็เหลือเพียงรูปเดียว

ทั้งนี้ สิ่งที่เป็นความท้าทายในการชวนเพื่อเลิกบุหรี่ คือ ทิฐิมานะของคน ที่มองว่าตนเองสูบบุหรี่มานานยังไม่เป็นอะไร ไม่มีปัญหาสุขภาพ ทำให้ต้องหาวิธีการเพื่อชักจูงหลาย ๆ อย่าง รวมถึงเชิญครอบครัว หรือคนได้รับผลกระทบจากกสูบบุหรี่มาพูดคุยด้วยกัน ทำให้เห็นภาพว่าการสูบบุหรี่ไม่ได้มีผลแต่คนที่สูบเพียงอย่างเดียว แต่มีผลกับคนรอบตัวด้วย ส่วนในกลุ่มพระสงฆ์เองก็มีความยากเช่นกันเพราะต้องเปลี่ยนทัศนคติให้ได้ แม้ว่าที่ผ่านมาญาติโยมจะลดการถวายบุหรี่ให้กับพระสงฆ์ไปมากแล้ว แต่ก็ยังต้องอาศัยการพูดคุยทำความเข้าใจร่วมกัน

ส่วนการทำงานร่วมกับสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดลำพูน (สสจ.ลำพูน) ได้ดำเนินโครงการวัดรอบรู้สุขภาพ ซึ่ง สสจ.ลำพูน ได้จัดสรรองค์ความรู้ พร้อมกับอบรมพระคิลานุปัฏฐากมาตั้งแต่ปี 2561 เพื่อนำมาสู่การทำงานร่วมกับชุมชนควบคู่กันไปด้วย ส่งผลให้มีวัดหลายแห่งได้กลายเป็นวัดปลอดบุหรี่แบบ 100% ไปแล้ว ส่วนการทำงานร่วมกับ สสส. นั้นถือว่าช่วยให้การทำงานมีความลื่นไหลอย่างมาก พร้อมกันนี้การสนับสนุนด้านสื่อของ สสส. ก็ถือว่าเป็นผลดีเพราะมีความหลากหลายของข้อมูล มีมิติและมุมมองที่นำเสนอได้เยอะ ส่วนสิ่งที่อยากให้ สสส. เข้ามาช่วยเหลือ คือ การบูรณาการร่วมกับเครือข่ายอื่น ๆ ที่ได้รับการสนับสนุนจาก สสส. ให้ดำเนินงานลดปัจจัยเสี่ยงในพื้นที่ เพราะต่างก็มีจุดหมายเดียวกัน คือ สร้างสุขภาวะที่ดีในชุมชนและเป็นสังคมที่ปลอดจากปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ