“สื่อ” สร้างหรือกระตุ้นวงจรพนันบอล
นาย ธาม เชื้อสถาปนศิริ นักวิจัยของมีเดีย มอนิเตอร์ คร่ำหวอดในฐานะผู้เฝ้าระวังสื่ออธิบายเงื่อนปมที่เกี่ยวข้องของสื่อมวลชนกับการกระตุ้นให้เกิดวงจรการพนัน ให้ทัศนะว่า สื่อมวลชนเป็นปัจจัยเอื้อให้เกิดวงจรการพนันฟุตบอลด้วยการทำหน้าที่นำเสนอและวิเคราะห์ผลของเกมส์กีฬาฟุตบอล โดยเฉพาะ หนังสือพิมพ์และสื่อออนไลน์ทุกชนิด ธามเริ่มเรื่อง
‘สื่อ’ เป็นกลไกสำคัญในการกระตุ้นกระแสเพราะเข้าถึงและค้นหาง่ายหรือพิธีกรรายการกีฬาทางทีวี คือ กลไกที่กระตุ้นให้เกิดวงจรการพนันโดยอ้อม นักพากย์หรือตัวนักฟุตบอล (ที่ปลดเกษียณ)บางคนผันตัวเองมาเป็น‘เซียนหรือเกจิ’
นักวิจัย มีเดีย มอนิเตอร์ กล่าวว่า สื่อนำเสนอฟุตบอลโลกใน 2 รูปแบบ แบบแรก ให้ความรู้ความเข้าใจเรื่องเกมส์กีฬา วิเคราะห์ เขียนบทความ ให้ความรู้ รวมถึงประวัติศาสตร์การกีฬา อีกแบบเป็นข้อมูลที่เน้นผลการแข่งขัน ข้อมูลเหล่านี้ เรียกว่า ‘ข้อมูลฟันธงหรือข้อมูลทีเด็ด’ ข้อมูลแบบหลังค่อนข้างอันตราย
เกจิเหล่านี้มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน ส่วนใหญ่เกจิประเภทหลังเป็นบุคคลซึ่งอยู่ในวงการข่าวกีฬาหรือผู้ติดตามการกีฬา(ฟุตบอล)มาอย่างใกล้ชิด ผู้เฝ้าระวังสื่อระบุว่า นอกจาก อาชีพหลักซึ่งเป็นพิธีกรรายการข่าวแล้ว เกจิกลุ่มนี้ยังมีธุรกิจของตัวหรือเป็นนักวิเคราะห์พิเศษให้กับคลื่นวิทยุ เวปไซต์หรือธุรกิจ 1900 ทายผลผ่านระบบ SMS
แบบสุดท้าย แบบพิเศษ (ที่ 3) คือ เซียนที่ไม่มีชื่อเสียงหรือไม่ได้อยู่ในวงการกีฬา คนเหล่านี้จะแฝงตัวอยู่ตามเวปไซต์หรือคลื่นวิทยุ คนเหล่านี้เป็นผู้นิรนามที่ติดตามฟุตบอลมายาวนานแล้วผันตัวเป็นเซียนหรือเกจิ ในวงการเรียกกันว่า ‘ผี’ ทายผลผ่านระบบ SMS และเวปไซต์เป็นหลัก สมัครสมาชิกเสนอแพคเกจฟุตบอลทุกลีกที่มีการแข่งขัน ลูกค้าจะโอนค่าวิเคราะห์ผลฟุตบอลผ่านระบบบัญชี
เขาสรุปต่อไปว่า สื่อมวลชนกำลังทำหน้าที่ของตนใน 2 รูปแบบ 1.ให้ความรู้ (ซึ่งมีน้อย) 2.สื่อมวลชนกระตุ้นวงจรการพนัน ดังนั้น ประเด็นสำคัญที่สื่อมวลชนต้องตระหนัก คือ การนำเสนอข่าวกีฬาเพื่อความรู้ ความเข้าใจ สร้างหัวใจของการต่อสู้ฝ่าฟัน ให้ความรู้ทางด้านประวัติศาสตร์
นักวิจัยมีเดีย มอนิเตอร์ มีความเห็นว่า การเสนอข่าวกีฬาของสังคมไทยเป็นเพียงความมุ่งหวังของกลุ่มผลประโยชน์ เข้ายึดพื้นที่ จัดกิจกรรม สร้างแรงจูงใจด้วยโพรโมชันพิเศษจากสินค้า คูปองทายผลรับเครื่องใช้ไฟฟ้า ฯลฯ (แล้วแต่จะคิดหาวิธีการและรูปแบบในการจูงใจ) แคมเปญทายผลฟุตบอล ทุกสื่อใช้วิธีการเดียวกันทั้งหมด
การทายผลฟุตบอลเพื่อลุ้นรับของรางวัลถือเป็นรูปแบบหนึ่งของการพนัน เขาสรุป
ในแง่การตลาดแล้ว อาจจะเรียกว่า กิจกรรมส่งเสริมการขาย หรือใช้คำว่า ร่วมสนุกช่วงเทศกาล ธามใช้คำว่า‘การพนันในรูปแบบสีขาว’ (สีดำสนิท คือ โต๊ะรับแทง สีเทา คือ แทงเล็กน้อยเล่นสนุกกับเพื่อนๆ) หรือกรณีหนังสือพิมพ์(หัวสี)บางฉบับที่ให้คนส่งไปรษณียบัตรทายผล ลุ้นรับของรางวัลซึ่งกระตุ้นด้วยคำว่า ‘ส่งมากได้ลุ้นมาก’
ฟุตบอลเป็นเรื่องการตลาดที่มีสื่อมวลชนเป็นเครื่องมือในการสร้างแรงกระตุ้น
กีฬาฟุตบอลเป็นเรื่องของกระแสนิยมผลแพ้ชนะเป็นกลไกกระตุ้นให้เกิดวงจรและธุรกิจการพนัน
ธามเล่าว่า เคยมีความพยายามตัดวงจรการพนันฟุตบอลด้วยการดีเลย์การถ่ายทอดสด 15-20 นาที ถือว่าเป็นโมเดลที่ดีในการทำงานเชิงป้องกันแต่แฟนบอลเมืองไทยไม่ตอบรับกระแสด้วยเหตุผล‘ต้องการรับชมสดพร้อมกันทั้งโลก’
การพนันเป็นระบบวัฒนธรรมที่ฝังรากลึก หลายประเทศให้การพนันเป็นสิ่งถูกกฏหมาย บ่อนคาสิโนหรือโต๊ะแทงพนันฟุตบอล คนไทยเช่นกัน คนไทยสามารถทำให้ทุกอย่างกลายเป็นการพนันขันต่อแต่ไม่ได้หมายความว่าจะใช้เป็นเหตุผลที่ชอบธรรมในการก่อตั้งบริษัทรับแทงพนัน
สำหรับโต๊ะพนันบอล ธามมีความเห็นว่า เป็นเรื่องที่เด็กและเยาวชนเข้าถึงได้ง่าย การเปิดฟรีหรือเสรีจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องดูความเหมาะสมหรือวุฒิภาวะของสังคม เขาย้ำว่า เราต้องไม่ลืมว่า การพนันเป็นจุดเริ่มของอาชญากรรมทุกรูปแบบ
สภาการหนังสือพิมพ์เคยออกแบบบัญญัติ5 ข้อ สำหรับการนำเสนอข่าวสารด้านกีฬาภายใต้จรรยาบรรณของคนทำสื่อ เนื้อใหญ่ใจความ คือ การนำเสนอเนื้อหาข่าวกีฬาที่ไม่เข้าไปเป็นส่วนกระตุ้นให้เกิดการพนัน ส่งเสริมวงจรหรือธุรกิจประเภทใดประเภทหนึ่งที่ให้ผลตอบแทนจากการทายผลไม่ว่าจะโดยทางตรงหรือทางอ้อม
กลับเป็นเรื่องที่น่าเศร้าเพราะทันทีที่มีการออกบทบัญญัติทั้ง5สื่อมวลชนโดยเฉพาะหนังสือพิมพ์บางฉบับ ยื่นขอลาออกจากการเป็นสมาชิกสภาการหนังสือพิมพ์ด้วยเหตุผลที่ว่า ‘เป็นไปไม่ได้ในทางปฏิบัติ’
คนทำสื่อหลายคนเชื่อว่า คนซื้อหนังสือพิมพ์(กีฬา) เพราะต้องการข้อมูลสำหรับการแทงพนันฟุตบอล
โดยเฉพาะอย่างยิ่งหนังสือพิมพ์กีฬาประเภทแทบลอยด์ ที่มีเนื้อหาสนับสนุน กระตุ้นและก่อให้เกิดวงจรการพนันอย่างโจ่งแจ้ง แสดงว่า กฏหมายหรือระบบจรรยาบรรณสื่อไม่สามารถควบคุม คุ้มครองหรือจัดการอะไรได้ ธามสรุป
ประเด็นที่น่าสนใจ คือ การพนันฟุตบอล(โลก)เกี่ยวข้องกับธุรกิจประเภทอื่น เช่น บางเวปไซต์ นอกจากรับแทงพนันอย่างโจ่งแจ้งแล้วยังมีป๊อบอัพปล่อยเงินกู้-เงินด่วนในอัตราสมาชิกหรือให้ข้อมูลเชิงวิเคราะห์ผลการแข่งขันเพื่อประโยชน์ในการแทงพนัน เก็บค่าสมาชิก ครบวงจร
นอกจากนี้ การวิเคราะห์ผลการแข่งขันของฟรีทีวีเป็นส่วนเสริมและกระตุ้นเร้าให้เกิดวงจรการพนันฟุตบอล ทีวีนำเสนอเรื่องอัตราต่อรองโดยตรงไม่ได้ เนื่องจากผิดกฎหมาย เขากล่าวต่อไปว่า ส่วนระบบ1900 ถูกใช้เป็นเครื่องมือของเวปโป๊-อนาจาร อาบอบนวด หาเพื่อนคุยคลายเหงา เล่าเรื่องผี ฯลฯ (แล้วแต่จะคิดสรรเพื่อดึงดูดคน)
ธามชี้ให้เห็นว่า ความเป็นจริงเรามีกฎหมายเพื่อควบคุมป้องกันและจัดการ แต่ผลของการบังคับใช้ยังไม่เดินหน้า…
ที่มา : เครือข่ายรณรงค์หยุดพนัน
Update:18-06-53
อัพเดทเนื้อหาโดย : ณัฏฐ์ ตุ้มภู่
