สิทธิพลเมือง คนไร้บ้าน สำคัญ

"ผมทำบัตรประจำตัวประชาชนหายเป็นเวลานานแล้ว เอกสารสำคัญต่างๆ ก็หายไปด้วยเพราะย้ายที่อยู่บ่อย พอจะไปทำบัตรใหม่ทางหน่วยงานราชการก็ให้ไปหาคนรับรอง แต่ไม่สามารถหาได้ เพราะจากบ้านมานานแล้วทำให้ประสบปัญหามาก โดยเฉพาะเวลาเจ็บป่วยไปที่โรงพยาบาลไหนก็ไม่ได้รับสิทธิประโยชน์ใดๆ รวมถึงไม่สามารถสมัครงานได้ เพราะไม่มีบัตรแสดงตนเป็นคนไทย ไม่มีใครยอมรับจึงต้องการให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องส่งเสริมการมีงานทำด้วย" นายวิสันต์สุระแสง อายุ 42 ปี คนไร้บ้านพูดปัญหาเรื่องราวของตัวเอง สะท้อนปัญหาของคนไร้บ้านส่วนใหญ่ที่ชัดเจน

มูลนิธิพัฒนาที่อยู่อาศัย ร่วมกับสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และสำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดขอนแก่น จัดงานพบปะคนไร้บ้าน จังหวัดขอนแก่นครั้งที่ 3 เวทีสาธารณะ "สวัสดิการคนไร้บ้านกับนโยบายที่เกี่ยวข้อง" พร้อมให้บริการตัดผมฟรี ตรวจสุขภาพ และการจัดทำบัตรประชาชน ณ บริเวณศาลเจ้าพ่อหลักเมือง จังหวัดขอนแก่น

นายธเนศ จรโณทัย ผู้แทนเครือข่ายคนไร้บ้านเล่าว่า คนไร้บ้านที่ใช้ชีวิตในที่สาธารณะนั้น เมื่อออกมาอยู่ใช้ชีวิตข้างนอกนานๆ สถานะทางกฎหมาย จะหายไป หลายคนทำบัตรประชาชนหายเพราะเปลี่ยนที่อยู่บ่อย ซึ่งคนไร้บ้านที่ไม่มีบัตรประชาชนนั้นจะขาดสิทธิขั้นพื้นฐานที่รัฐจัดให้ เช่น สิทธิในการรักษาพยาบาลเบี้ยผู้สูงอายุ รวมถึงไม่สามารถเข้าพักอาศัยหรือเช่าที่อยู่อาศัยได้ อีกหนึ่งปัญหาที่คนไร้บ้านไม่มีบัตรประชาชนส่วนหนึ่งมาจากขั้นตอนที่ซับซ้อนในการออกบัตรใหม่อาทิ ต้องตรวจสอบไปยังญาติพี่น้อง หรือต้องมีคนมายืนยันรับรองขณะที่คนเหล่านี้มักจะออกจากบ้านมานานหลายสิบปีจนบ้านเดิมอาจเปลี่ยนแปลงไปแล้ว

ผู้แทนเครือข่ายคนไร้บ้านแสดงความกังวลเกี่ยวกับ พ.ร.บ.ควบคุมการขอทาน และ พ.ร.บ.การคุ้มครองคนไร้ที่พึ่งว่า อาจทำให้คนไร้บ้านใช้ชีวิตยากลำบากมากขึ้น เพราะกลัวจะถูกเจ้าหน้าที่จับกุมไปพร้อมกับคนขอทานด้วย แม้ในกฎหมายจะบอกว่าคนไร้บ้านไม่เกี่ยวข้องก็ตาม

ขณะที่ น.ส.นพพรรณ พรหมศรี เลขาธิการมูลนิธิพัฒนาที่อยู่อาศัย ให้ข้อมูลว่า สิ่งที่คนไร้บ้านมองว่าเป็นทางออกที่ดีอีกทางหนึ่งคือ การให้รัฐบาลจัดหาสถานที่สำหรับใช้สร้างที่อยู่อาศัยลักษณะศูนย์พัก หรือบ้านพัก ให้แก่คนไร้บ้านได้อยู่อาศัย โดยไม่ต้องมากินนอนตามที่สาธารณะแบบที่เป็นอยู่ แต่ในความเป็นจริงแล้วถือเป็นเรื่องยากมาก โดยเฉพาะการจัดหาที่ดินเปล่าประโยชน์ขณะที่ศูนย์พักพิงที่มีอยู่เดิมต่างก็เต็มหมดทุกที่ ไม่สามารถรองรับคนไร้บ้านหน้าใหม่ได้อีก

ด้าน นายประณต จันทร์ศรี พัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ จังหวัดขอนแก่น อธิบายถึงการออก พ.ร.บ.ว่าการขอทานมีความผิดตามกฎหมายอยู่แล้ว เพราะถือเป็นการทำมาหากิน ที่กฎหมายไม่อนุญาตและขอทานมีความแตกต่างกับคนไร้บ้านโดยขอทานจะมีอุปกรณ์ในการทำงานหรือ แม้กระทั่งมีคนดูแลคอยมารับมาส่ง ซึ่งเข้าข่ายขบวนการค้ามนุษย์ จึงต้องมีการกวดขันจับกุมอย่าง ที่เห็นกันอยู่บ่อยๆ ขณะที่คนไร้บ้านคือผู้ที่ขาดผู้อุปการะไม่มีที่อยู่อาศัย ไม่ได้ประกอบอาชีพ และไม่มีเครื่องมือในการขอทาน"ขอให้คนไร้บ้านสบายใจได้ว่าเจ้าหน้าที่ไม่ได้จะไปจับกุมคนไร้บ้านเด็ดขาด แต่จะเป็นการเข้าไปพูดคุยสอบถามเพื่อให้ความ ช่วยเหลือได้อย่างตรงความต้องการมากกว่า" นายประณต  บอกย้ำ

สอดคล้องกับ นางสุจิตรา ดวงเต็ม หัวหน้าบ้านมิตรไมตรีขอนแก่นกล่าวเสริมว่า ทุกจังหวัดมีศูนย์คุ้มครองคนไร้ที่พึ่งจากการมี พ.ร.บ.ทั้งสองฉบับนี้ และพวกเรามุ่งเน้นที่จะช่วยเหลือให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น ซึ่งคนไร้บ้านที่เรารับมาก็จะส่งต่อให้หน่วยงานคุ้มครองคนไร้ที่พึ่งในแต่ละจังหวัด โดยจะประสานให้ความช่วยเหลือ เช่น การทำบัตรประจำตัวประชาชน การให้ความช่วยเหลือ ในการสืบค้นประวัติ และช่วยฝึกอาชีพ เป็นต้น

เวทีพบปะคนไร้บ้านที่ สสส.ร่วมหลายหน่วยงานจัดขึ้น เป็นสัญญาณที่ดีในการให้ความสำคัญกับคนไร้บ้านที่จะได้รับการคุ้มครองพื้นฐานจากสิทธิความเป็นคนเป็นพลเมืองจากภาครัฐอย่างจริงจัง

ที่มา: หนังสือพิมพ์สยามรัฐ