วิตามินดี คืออะไรใครรู้บอกที
ที่มา : หนังสือบ้านๆ ง่ายๆ ได้ (วิตามิน) ดี จาก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
แฟ้มภาพ
จากการศึกษาของนักวิทยาศาสตร์พบว่า วิตามินดีเป็นวิตามินที่เกิดมาควบคู่กับสิ่งมีชีวิตโดยถูกสังเคราะห์ขึ้นครั้งแรกในทะเล โดยแพลงก์ตอนพืช (phytoplankton) และแพลงก์ตอนสัตว์ (zooplankton) จากการรับแสงอาทิตย์
ทั้งนี้ สัตว์และพืชส่วนใหญ่สามารถสังเคราะห์วิตามินดีได้เมื่อได้รับแสงอาทิตย์ บทบาทสำคัญของวิตามินดี คือ รักษาระดับแคลเซียมและฟอสฟอรัสในกระแสเลือดของสัตว์ที่มีกระดูดสันหลังให้อยู่ในระดับปกติ โดยวิตามินดีจะไปกระตุ้นให้มีการดูดซึมแคลเซียมและฟอสฟอรัสเพิ่มขึ้นในลำไส้เล็ก และส่งแคลเซียมเหล่านั้นไปยังกระดูก ส่วนหน้าที่ของวิตามินดีในพืชและสัตว์ที่ไม่มีกระดูกสันหลังนั้นยังไม่ทราบชัด
แสงแดดและร่างกายสร้างวิตามินดีได้อย่างไร
กล่าวคือ ที่ผิวหนังของคนเรานั้นมีสารตั้งต้นของวิตามินดีเก็บสะสมอยู่ในชั้นหนังกำพร้าและเมื่อผิวหนังได้รับแสงแดดจะเกิดปฏิกริยาระหว่างแสงแดดและสารตั้งต้นนั้นจะกลายเป็นวิตามินดี
วิตามินดีที่เกิดขึ้นจะออกจากผิวหนังไปยังเส้นเลือดฝอยใต้ผิวหนัง (dermal capillary bed) โดยทำปฏิกิริยากับโปรตีนจับวิตามินดี (vitamin D-binding protein) เข้าสู่เส้นเลือด และจพไปสู่อวัยวะอื่นๆ ต่อไป เช่น ตับ ไต ลำไส้ กระดูก เพื่อดูดซึมแคลเซียมทำให้กระดูกแข็งแรง
ทั้งนี้การส้รางวิตามินดีที่ผิวหนังต่อวัน ของแต่ละตนไม่ได้เท่ากัน ขึ้นกับหลายปัจจัย เช่น ตำแหน่งเส้นรุ่งที่อาศัยอยู่ (latitude) การได้รับแสงรังสีเหนือม่วง (เพื่อให้เข้าใจง่ายๆ ให้นึกถึงแสงแดด) เสื้อผ้าที่ใส่ ฤดูการต่างๆ และสีผิวของแต่ละคน เป็นต้น
วิตามินดี ละลายได้ในน้ำมัน ส่วนคุณประโยชน์ก็มีสารพัดสารพัน หากจะย้ำชัดๆ อีกครั้งว่าประโยชน์ของวิตามินดี คือ
– ช่วยให้กระดูกแข็งแรง ป้องกันโรคกระดูกพรุน
– ป้องกันมะเร็งลำไส้ มะเร็งติ่มลูกหมาก และมะเร็งเต้านม
– ืป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด