‘รักไร้ควัน’ คุณกล้าพอไหม?
บุหรี่มีสารเคมีกว่า 4,000 ชนิด สารพิษ 250 ชนิด และสารที่ก่อให้เกิดมะเร็ง 60 ชนิด ครึ่งหนึ่งของผู้ที่สูบบุหรี่แล้วเลิกไม่ได้จะเสียชีวิตด้วยโรคที่เกิดจากบุหรี่
พิษภัยที่เกิดจากบุหรี่นั้น จากการพิสูจน์วิทยาศาสตร์และการแพทย์ทำให้ทราบว่าโรคที่เกิดจากการสูบบุหรี่ และการได้รับควันบุหรี่มีเป็นจำนวนมาก แต่ละปีเกิดความสูญเสียทั้งจากการรักษาพยาบาลผู้ที่ป่วยด้วยโรคที่เกิดจากบุหรี่ และมีผู้เสียชีวิตด้วยโรคเรื้อรังจากการสูบบุหรี่อีกจำนวนมาก
แม้วันงดสูบบุหรี่โลกจะเลยมาแล้ว แต่การงดสูบบุหรี่ไม่ว่าจะช้าหรือเร็วการทำให้มันเกิดขึ้นได้ย่อมเป็นเรื่องดี ไม่ต้องดูฤกษ์ยาม หรือตรงวันสำคัญ แค่คิดถึงสุขภาพตัวเองและคนที่รัก ก็ทำได้ทันที
ที่อาคารศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ในพื้นที่การจัดนิทรรศการหมุนเวียน จัดนิทรรศการ “รักไร้ควัน” be loved, not smoke. ต่อจากนิทรรศการ “เส้นทางกิน [พอ] ดี สู่ชีวีมีสุข” ด้วยคอนเซ็ปต์ “เพราะคุณเป็นที่รัก เพราะคุณรักใครสักคน เพราะเราทุกคนใช้เวลาร่วมกัน บนพื้นที่เดียวกัน ใช้ลมหายใจร่วมกัน คุณกล้าพอไหม? ที่จะรักใครแบบไร้ควัน”
เพราะความรักเป็นสิ่งที่ทำให้ใครสักคนกล้าเปลี่ยนแปลงตัวเองได้ นิทรรศการ “รักไร้ควัน” จึงนำความรักมาขยายเพื่อเปลี่ยนเป็นกำลังใจให้เกิดจุดเริ่มต้นในการเลิกสูบบุหรี่ ประกอบด้วย 3 โซนหลัก ได้แก่
โซน 1 จริงหรือ? ที่ว่าเท่! เพื่อ “กระตุก-ทบทวน-ชวนคิด” พูดคุยกันในท่าทีของเพื่อนที่เข้าใจ ชี้ชวนให้ตั้งคำถามถึงการสูบบุหรี่
โซน 2 คุณค่า คุณฆ่า ร่วมสำรวจความคิดและความรู้สึกภายในจิตใจ ผ่านข้อเท็จจริงของการใช้เวลา พื้นที่ และผลกระทบจากการตัดสินใจ…ที่จะเกิดขึ้นต่อตัวคุณ สังคม และสิ่งแวดล้อม คุณเลือกได้ว่าจะเป็นคนมี “คุณค่า” โดยไม่ต้องพึ่งพาบุหรี่ หรือจะกลายเป็นคุณ “ฆ่า” คนที่คุณรักโดยไม่ตั้งใจ พร้อมพบกับครั้งแรกของการเรียนรู้เรื่องบุหรี่ ผ่านเกมสเตชั่น ที่คุณต้องร่วมกันสู้ เพื่อคนที่รักและโลกใบนี้
โซน 3 เพราะคุณเป็นที่รัก ชมนวัตกรรมต้นแบบเพื่อสร้างโลกไร้ควันจากภาคีเครือข่ายที่ร่วมรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ และส่งต่อความรัก กำลังใจของคุณด้วยการ “กด like ให้เพื่อน love” พร้อมกับช่วยกันเติมลมหายใจสะอาดเพื่อสร้างสังคมปลอดควันบุหรี่ ให้ทุกลมหายใจมีแต่อากาศบริสุทธิ์ ให้คุณมี “เวลา” และ “พื้นที่” ในการอยู่ร่วมกับคนที่คุณรักมากขึ้น
การจัดพื้นที่นิทรรศการยังใช้สีสัน การตั้งคำถาม การชวนให้ตอบ โดยใช้เกมส์ที่ถูกพัฒนามาเพื่อนิทรรศการโดยเฉพาะ เพื่อให้ ผู้เข้าร่วมชมนิทรรศการมีส่วนร่วมตลอดการชมนิทรรศการ โดยจุดแรกจะเป็นการใส่ประวัติที่เกี่ยวข้องกับการสูบบุหรี่ ผู้ที่มีประวัติไม่เคยสูบบุหรี่ก็จะมีพลังในเกมส์มากกว่าคนที่สูบบุหรี่ ทำให้สามารถฝ่าฟันและผ่านด่านไปได้อย่างง่ายๆ กระตุกต่อมคิดว่า การสูบบุหรี่ นอกจากไม่ได้เท่อย่างที่คิด ยังทำให้ร่างกายอ่อนแอ โดยปิดท้ายที่ความรัก การให้กำลังใจเพื่อนำไปสู่การเลิกสูบบุหรี่ในที่สุด
ตลอดนิทรรศการ จะมีการเปรียบเทียบ ทำให้ง่ายๆ ตรงใจและได้ฉุกคิด เช่น บุหรี่ 1 มวน ใช้เวลาสูบประมาณ 7 นาที ใน 1 วันโดยเฉลี่ยคนไทยสูบ 10 มวน ก็เท่ากับ 1 ชั่วโมง 10 นาที ซึ่งเวลาดังกล่าวสามารถทำอะไรที่สร้างสรรค์ได้อีกมากมาย เช่น เล่นกีฬา อ่านหนังสือ เล่นดนตรี ในเวลาที่เท่ากันนี้ เป็นต้น
อาทิวราห์ คงมาลัย หรือ ‘ตูน บอดี้สแลม’ นักร้องชื่อดัง มีโอกาสมาบอกเล่าประสบการณ์ของตัวเอง ในงาน talk show … no smoke “รักหลอกจึงบอกเธอ” ในช่วงงานนิทรรศการ จากคนที่เคยสูบบุหรี่ และสามารถเลิกได้ ว่า เริ่มจากเหตุผลเดียวกับวัยรุ่นทั่วๆ ไป ที่อยากรู้ อยากลอง และติดในที่สุด ด้วยความเป็นเด็กจึงคิดได้แค่ว่าเป็นเรื่องเท่ดีและทำเลียนแบบคนอื่นไป จนถึงวันหนึ่งจากการเป็นนักร้องที่ต้องใช้เสียงอยู่ตลอดเวลา เสียงเริ่มแหบลงเรื่อยๆ จนแทบพูดไม่ได้ เมื่อไปหาหมอ ก็ต้องเลือกว่า จะร้องเพลงต่อไปหรือสูบบุหรี่ จึงตัดสินใจเลิกบุหรี่แบบหักดิบ ด้วยความรักที่อยากร้องเพลงต่อไป
“การหาแรงบันดาลใจให้เจอ หาเป้าหมายในชีวิตให้เจอ ก็จะรู้ว่าเรื่องบุหรี่เป็นเรื่องเล็กมากที่จะก้าวข้ามไปได้ และการเลิกสูบบุหรี่ ยังเป็นการแสดงออกถึงความรักคนใกล้ชิด ความรักเป็นเรื่องที่ทำให้สามารถทำอะไรได้เกินกำลังตัวเองเสมอ อยากฝากถึงคนที่คิดจะสูบบุหรี่ ให้ลองคิดถึงพ่อแม่ไว้เยอะๆ เรื่องหนักก็จะกลายเป็นเบา เรื่องร้ายก็จะกลายเป็นดี” ตูน บอดี้สแลมกล่าว
ด้าน ทพ.กฤษดา เรืองอารีย์รัชต์ ผู้จัดการกองทุน สสส. อธิบายว่า สสส. มุ่งเน้นการสนับสนุนการทำงานของภาคีเครือข่ายด้านควบคุมยาสูบ ทั้งด้านวิชาการ รณรงค์สังคม และการพัฒนานโยบายสาธารณะ โดยทำงานร่วมกับกระทรวงสาธารณสุข และกระทรวงการคลัง เพื่อสนับสนุนมาตรการการควบคุมการบริโภคยาสูบหลายมาตรการพร้อมกัน เช่น ป้องกันนักสูบหน้าใหม่ เก็บภาษีเพื่อเพิ่มราคาขายปลีก ควบคุมการโฆษณา คุ้มครองสุขภาพผู้ไม่สูบบุหรี่ และการช่วยเลิกบุหรี่ นิทรรศการบุหรี่ “รักไร้ควัน” จะเป็นส่วนเสริมในการให้ความรู้ได้ดีขึ้น โดยเฉพาะกลุ่มเยาวชน
การเยี่ยมชมนิทรรศการรักไร้ควัน ก็จะได้ข้อสรุปว่า แล้วคุณจะรู้ว่า “บุหรี่” กับ “ความรัก” เป็นเรื่องเดียวกัน เพราะเมื่อรักตัวเอง รักคนรอบข้างย่อมไม่ทำร้ายกันอย่างแน่นอน
การจัดแสดงนิทรรศการได้เริ่มมาตั้งแต่ 28 พ.ค. และจะจัดไปถึง 31 ส.ค. 56 ที่โซนนิทรรศการหมุนเวียน ชั้น 2 อาคารศูนย์ เรียนรู้สุขภาวะ เปิดให้เข้าชมวันอังคาร-ศุกร์ เวลา 09.00-18.00 น. และวันเสาร์ เวลา 10.00-18.00 น. ปิดเฉพาะวันอาทิตย์ วันจันทร์ และวันหยุดนักขัตฤกษ์
ผู้สนใจไปหากำลังใจและถามตัวเองให้ได้คำตอบว่า รักตัวเองและคนอื่นพอที่จะเลิกบุหรี่ได้หรือยัง!!
ที่มา : หนังสือพิมพ์ข่าวสด โดยเมธาวี มัชฌันติกะ
