บ้านกระเพอโร จ.สุรินทร์ สร้างพื้นที่แลกเปลี่ยนประสบการณ์ พัฒนาชุมชน-ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก เพื่อสุขภาวะที่ดี
ที่มา : โครงการมหัศจรรย์นิเวศ 3 ดีเพื่อเด็กปฐมวัย
ชุมชนนิเวศ 3 ดี บ้านกระเพอโร จังหวัดสุรินทร์
กลุ่ม wearehappy องค์กรสาธารณประโยชน์ ร่วมกับ ภาคีเครือข่ายศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านหนองจอก อบต.ตาเบา และชุมชนบ้านกระเพอโร ตำบลตาเบา อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์ ภายใต้ โครงการมหัศจรรย์นิเวศ 3 ดีเพื่อเด็กปฐมวัย สำนักสร้างเสริมระบบสื่อและสุขภาวะทางปัญญา (สำนัก 11) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) บูรณาการแนวคิด 3 ดี (สื่อดี พื้นที่ดี ภูมิดี) ในการนำเอาภูมิปัญญาของชุมชนมาช่วยสร้างสัมพันธ์ที่ดีกับคนในชุมชนและสามารถสร้างการเรียนรู้ให้กับเด็ก
นางมาฆะศิริ ยานศิริ ครูผู้รับผิดชอบโครงการ เป็นแกนนำที่ขับเคลื่อนแนวคิด 3 ดี (สื่อดี พื้นที่ดี ภูมิดี) จากศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านหนองจอก สู่ชุมชนกระเพอโร ตำบลตาเบา อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์ เกิดความร่วมมือร่วมใจของคนทุกวัยในชุมชนทั้ง ผู้นำชุมชน ผู้บริหารและเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองท้องถิ่น โรงเรียน วัดเยาวชน เด็กและผู้ปกครอง ที่ช่วยกันออกแบบและสร้างพื้นที่เล่นให้เด็กได้เลยอย่างอิสระ และทุกคนสามารถมาใช้ประโยชน์จากพื้นที่ได้ เป็นพื้นที่ได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์ของคนต่างวัย มีการกำหนดกติกาการใช้พื้นที่เล่นสนามนิเวศ 3 ดีชุมชนบ้านกะเพอโร ดังนี้
- เล่นด้วยความระมัดระวัง
- เล่นอย่างถูกวิธีและสร้างสรรค์
- แบ่งปันกันเล่นและมีน้ำใจต่อกัน
- เด็กเล็กที่มาเล่นสนามต้องมีผู้ใหญ่อยู่ด้วยเสมอ
- ช่วยกันดูแลความสะอาด/ห้ามทิ้งขยะ
- ห้ามสูบบุหรี่และเครื่องมึนเมาทุกชนิด
เพื่อให้เป็นชุมชนที่มีสุขภาวะที่ดีที่ส่งผลการพัฒนาเด็กในชุมชน จึงได้มีการกำหนดกติกาชุมชนให้เป็นแนวทางการปฏิบัติร่วมกันของคนในชุมชน
- เคารพและปฏิบัติตามกฎ ระเบียบและข้อบังคับของชุมชน อย่างเคร่งครัด
- ดูแลรักษาความสะอาดภายในและนอกบ้าน ให้น่าอยู่
- ปลูกผักสวนครัวรั้วกินได้
- อยู่ร่วมกันและพึ่งพาอาศัยกันและกัน
- งดเว้นการเล่นการพนันภายในหมู่บ้าน
ชุมชน 3 ดี จัดกิจกรรมพบปะ เดือนละ 1-2 ครั้ง ที่ศาลาประชาคมหมู่บ้านกระเพอโร ให้เด็กในชุมชนได้ออกมาทำกิจกรรมร่วมกัน เช่น เล่นกับสี ปั้นดินน้ำมัน ตัดกระดาษปะติด ทำขนมนางเล็ด ทำขนมดอกจอก ห่อข้าวต้มใบมะพร้าว ทำน้ำสมุนไพร ทำวุ้นกะทิ เล่นเดินกะลา ทำม้าก้านกล้วย สานนกใบจาก ทำไม้กวาดทางมะพร้าว กิจกรรมจิตอาสาพัฒนาชุมชน และสนุกกับร้องรำทำเพลงกับดนตรีพื้นฐานบ้าน กิจกรรมต่างๆ ที่ชุมชนร่วมกันจัด ทำให้เด็กลดการใช้หน้าจอ ได้ออกมาทำกิจกรรมกับเพื่อนวัยเดียวกัน กล้าแสดงออกในทางที่ถูกต้อง และผู้ปกครองเห็นความสำคัญในการพัฒนาเด็กและมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างผู้ปกครองด้วยกันเอง
ครอบครัว 3 ดี ในชุมชนบ้านกะเพอโร เริ่มจาก 22 ครอบครัว และมีการกำหนดกติกาการเป็นครอบครัว 3 ดี ด้วยกัน ดังนี้ หากิจกรรมทำร่วมกับลูกหลานอย่างสม่ำเสมอ ไม่ปล่อยให้ลูกหลานเล่นคนเดียวตามลำพัง ไม่ใช้โทรศัพท์ต่อหน้าเด็ก พูดจาไพเราะ ไม่ใช้คำหยาบกับลูกหลาน กติกาการเป็นครอบครัว 3 ดี ทำให้ผู้ปกครองมีการ
ปรับเปลี่ยนวิธีการเล่นและทำกิจกรรมกับลูก ทำให้มีเวลาใกล้ชิดกับลูกมากขึ้น โดยเอาการทำงานบ้านและวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของครอบครัวมาเป็นกิจกรรมที่ทำร่วมกัน เช่น ล้างจาน กวาดบ้าน ถูบ้าน ชวนลูกไปเล่นในนาข้าว ให้อาหารสัตว์ ทำให้งานบ้านกลายเป็นเรื่องที่เด็กได้เล่นสนุกร่วมกับผู้ปกครอง หรือจัดพื้นที่เอื้อให้ลูกได้เล่นอิสระ เช่น มีมุมศิลปะ มุมอ่านหนังสือ มุมเล่นน้ำ-เล่นทราย จัดมุมให้ลูกได้เล่นบทบาทสมมติตามจินตนาการ มุมเล่นขายของ ผู้ปกครองกับเด็กสามารถช่วยกันออกแบบการเล่นร่วมกันได้
การที่เด็กได้เติบโตในสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้มีความปลอดภัยทั้งทางร่างกายและจิตใจ ส่งผลให้เด็กมีความสุขกับการเรียนรู้ รู้สึกดีต่อตนเอง มีความภูมิใจ มั่นใจว่าตนเองมีความสามารถ สามารถคิดเชื่อมโยง นำสิ่งที่เรียนรู้ไปต่อยอดได้ และมีพลังที่จะทำสิ่งใหม่ๆ ที่ท้าทายต่อไป
