นำบทเรียนคุมบุหรี่มาคุมการพนัน แนะต้องเล่นให้น้อยลง

ชี้…มีข้อมูลน้อยส่งผลให้ไม่มีประสิทธิภาพในการจัดการ

 

          ได้รับการมอบหมายจากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ท่านไพบูลย์ วัฒนศิริธรรมให้เป็นประธานคณะกรรมการอำนวยการแผนงานส่งเสริมชีวิตมั่นคงปลอดอบายมุขเป้าหมายหลักของแผนงานนี้ คือการวางแนวทางแก้ปัญหาการเล่นการพนันของคนไทย

 

          แผนงานนี้ต้องการให้หาแนวทางที่จะทำให้ครอบครัวไทยหรือชุมชนมีชีวิตที่มั่นคง ซึ่งจะเป็นภูมิคุ้มกันในการที่จะหวังแต่เสี่ยงโชคเพื่อหวังรวย หรือมีฐานะที่ดีขึ้นด้วยการเล่นการพนันรูปแบบต่างๆ

 

          มีการเฟ้นหาพื้นที่นำร่องใน 5 จังหวัดอันได้แก่ พัทลุง จันทบุรี น่าน นครราชสีมาและ กทม. ที่มีภาคประชาชนที่ทำงานพัฒนาชุมชนในด้านต่างๆ อยู่แล้ว โดยให้โจทย์ไปว่า จะแก้ปัญหาการเล่นการพนันของชาวบ้านในชุมชนได้อย่างไร

 

          ให้วิเคราะห์ปัญหาโดยผู้นำชุมชนและชาวบ้านในแต่ละพื้นที่นำร่องว่าประเภทของการพนันที่เล่นกันมีอะไรบ้าง สาเหตุของการเล่นพนัน ผลกระทบที่เกิดจากการเล่นการพนันทั้งต่อครอบครัวและชุมชนตัวอย่างของครอบครัวหรือชุมชนที่เลิกเล่นการพนันได้ เพื่อนำไปขยายผลในจังหวัดอื่นๆ

 

          การทำให้ชุมชนเข้มแข็ง มีชีวิตที่มั่นคง เป็นทางหนึ่งที่จะแก้ปัญหาการพนันได้หากเทียบเคียงกับการแก้ปัญหาการสูบบุหรี่ก็เหมือนกับการที่เราบอกประชาชนหรือครอบครัวว่า สูบบุหรี่เป็นสิ่งเสพติด เป็นสิ่งไม่ดี ต้องทำครอบครัวให้อบอุ่นไว้เพื่อลูกหลานจะได้ไม่ไปสูบบุหรี่ หรือคนที่สูบอยู่แล้วก็ให้เลิก ส่วนนี้ก็คือ การลดอุปสงค์

 

          การแก้ปัญหาการสูบบุหรี่ ต้องมีการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ เช่น การจำกัดจุดขายการจำกัดที่สูบ การขึ้นภาษี การพิมพ์ภาพคำเตือนบนซองบุหรี่ ส่วนนี้ก็คือ การควบคุมอุปทาน การแก้ปัญหาการพนันก็เหมือนกันต้องมีการควบคุมอุปทานด้วย ไม่เช่นนั้น ไม่มีทางทำได้สำเร็จ

 

          ขณะนี้สังคมไทยมีสารพัดการพนันที่จะล่อใจให้เล่น ทั้งที่ถูกกฎหมายและผิดกฎหมายตั้งแต่สลากกินแบ่งรัฐบาล หวยใต้ดิน การพนันบอล การชนไก่ ไฮโล ฯลฯ สลากอื่น เช่น สลากออมสิน สลาก ธกส. แม้แต่ดัชนีหุ้นคนก็เอาไปเล่นการพนันด้วย รูปแบบการพนันต่างๆ ที่กล่าวแล้ว แท้จริงก็คือ ผลิตภัณฑ์การพนันนั่นเอง ซึ่งต้องมีการควบคุมเหมือนผลิตภัณฑ์ยาสูบ เฉพาะที่รัฐบาลเป็นเจ้ามือ เช่นสลากกินแบ่ง สลากออมสิน และสลาก ธกส. ก็เปิดโอกาสให้ประชาชนเล่นได้เดือนละสี่ครั้งแล้ว สลากกินแบ่งวันที่ 1 กับ 16 สลาก ธกส. วันที่ 10 สลากออมสินวันที่ 20 ของเดือน

 

          ข้อเสนอ คือ ต้องลดให้เหลือเล่นได้เดือนละน้อยวันลง โดยขอให้สลากออมสินและสลาก ธกส.ออกตรงกับวันที่สลากกินแบ่งออก คือ ไม่วันที่ 1 ก็ 16 ของเดือน ซึ่งตกลงในหลักการได้แล้ว และจะมีการดำเนินการในไม่ช้านี้

 

          เรื่องหวยบนดิน ที่ถูกต้องเมื่อรัฐบาลเลิกไปแล้วก็ไม่ควรที่จะให้มีใหม่ ต้องดูว่าถ้าไม่รื้อฟื้นหวยบนดินแล้วมีปัญหาอะไร รัฐต้องมุ่งแก้ปัญหานั้นโดยตรง แต่หากรัฐบาลจำเป็นที่จะต้องรื้อฟื้นขึ้นมาใหม่ ก็ต้องคิดในภาพรวมว่ารูปแบบที่คิดขึ้นมามีวัตถุประสงค์เพียงเพื่อแก้ปัญหาเฉพาะหน้า คงจะเลิกหวยทั้งหมดไม่ได้เหมือนกับที่เลิกโรงงานยาสูบไม่ได้ แต่ต้องมีการควบคุมสารพัดสลาก หวย และการพนันรูปแบบอื่นให้อยู่ในระดับที่ไม่ทำความเสียหายต่อบุคคล ครอบครัว และสังคมมากอย่างที่เป็นอยู่ ในส่วนของการพนันที่ผิดกฎหมายก็เหมือนบุหรี่เถื่อน ที่จะต้องมีการปราบปรามอย่างจริงจัง

 

          นอกจากควบคุมผลิตภัณฑ์การพนันแล้วยังต้องควบคุมการโฆษณาและการส่งเสริมให้เล่นการพนันด้วย ซึ่งมีอยู่หลากหลายรูปแบบทั้งการใบ้หวย การประโคมข่าวแจ็กพอตการชิงโชคในรูปแบบต่างๆ ในส่วนของการรณรงค์ไม่ให้เล่นการพนันนั้น ต้องรณรงค์โดยแจกแจงถึงผลเสียที่เกิดจากการเล่นการพนันที่มี ต่อบุคคล ครอบครัว และสังคม และผลดีที่เกิดจากการเลิกเล่นการพนัน ต้องรณรงค์ให้การพนันไม่เป็นที่ยอมรับของสังคมเหมือนกับทำให้การสูบบุหรี่ไม่เป็นที่ยอมรับขอสังคม คนจึงจะค่อยๆ เล่นการพนันน้อยลง

 

          อีกสิ่งหนึ่งที่รัฐบาลต้องทำคิด ต้องมีกลไกที่จะทำให้การแก้ปัญหาการเล่นการพนันของคนไทยมีเอกภาพ ไม่ใช่กระทรวงพัฒนาสังคมบอกประชาชนอย่าไปเล่นกระทรวงการคลังบอกเรามีอย่างนี้ๆ ให้เล่น

 

          อาจจะเริ่มต้น ด้วยการตั้งคณะกรรมการควบคุมการเล่นการพนันแห่งชาติที่มีผู้แทนจากการกระทรวงที่เกี่ยวข้อง และผู้ทรงคุณวุฒิเป็นกรรมการ ในการกำหนดนโยบายและวางแผนการแก้ปัญหาการพนันอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง มีหน่วยงานเล็กๆ ที่เป็นฝ่ายเลขานุการสนับสนุนการดำเนินงานของคณะกรรมการควบคุมการเล่นการพนันแห่งชาติ

 

          ปัจจุบันเรามีองค์ความรู้ในการแก้ปัญหาการพนันน้อยมาก มีข้อมูลเพื่อสนับสนุนแนวทางแก้ปัญหาน้อยมาก การตัดสินใจกำหนดนโยบายขาดข้อมูลทางวิชาการที่เพียงพอ การณรงค์ไม่มีประสิทธิภาพ ไม่มีการจัดสรรงบประมาณสนับสนุน มีปัญหาทีก็ถกเถียงทันที โยใช้ความรู้สึกเป็นหลัก

 

          จะต้องมีการสะสางกฎระเบียบต่างๆ ที่เกี่ยวกับการควบคุมการพนันที่มีอยู่ เพื่อดูว่าจะทำอย่างไรให้มีประสิทธิภาพในการแก้ปัญหาการเล่นการพนันของคนไทย อะไรที่ล้าสมัยต้องแก้ไขและทำใหม่

 

          อาจจะมีคนค้านว่าตั้งหน่วยงานใหม่เปลืองงบประมาณ ก็อยากจะถามว่าถ้าไม่ลงทุน งอมืองอเท้าแล้วจะแก้ปัญหาได้อย่างไร

 

          การเปลี่ยนค่านิยมการสูบบุหรี่ของสังคมไทยใช้เวลายี่สิบปี การแก้ปัญหาการเล่นการพนันก็คงต้องใช้เวลาไม่น้อยกว่ากันและต้องเริ่มทำกันจริงๆ จังๆ ตั้งแต่วันนี้

 

 

 

 

 

 

เรื่องโดย : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ สสส.

ที่มา: หนังสือพิมพ์มติชน

ภาพประกอบ : อินเตอร์เน็ต

 

 

Update:23-07-51