ทึ่ง!ช้อนตักปลา กึ๋นไทบ้าน ได้ปลาโดยไม่ต้องพึ่งเหยื่อล่อ
โชว์องค์ความรู้ ภูมิปัญญาของคนหาปลาลุ่มแม่น้ำโขง
ชาวบ้านสองคอน อ.โพธิ์ไทร เมืองดอกบัว จัดงานประเพณีตักปลา มุ่งรักษาภูมิปัญญาองค์ความรู้ของคนในพื้นที่พร้อมรับคนนอกเข้าร่วมเยี่ยมชมความงามของวิถีชีวิตคนริมโขง
สองคอนเป็นหมู่บ้านเล็กๆในเขตตำบลสองคอน อ.โพธิ์ไทร จ.อุบลราชธานี พื้นที่ด้านทิศตะวันตกของหมู่บ้านติดกับแม่น้ำโขง สายน้ำที่เติมไปด้วยความอุดมสมบูรณ์ สายน้ำที่เติมไปด้วยความอุดมสมบูรณ์อีกแห่งของโลกและด้วยสภาพแวดล้อมดังกล่าวทำให้ชาวบ้านกว่า 300 คน ในที่แห่งนี้มีชีวิตผูกพันกับสายน้ำแห่งนี้จนมิอาจขาดจากกันได้
คนภายนอกรู้จักหมู่บ้านแห่งนี้เพราะหาดสลึงและสามพันโบกแหล่งท่องเที่ยวอันงดงามในสายน้ำโขง และพืชริมโขงอย่างถั่วลิสงคุณภาพชั้นเยี่ยมที่ถูกส่งไปขายเลี้ยงชีวิตผู้คนไกลถึงจังหวัดนครราชสีมา
แต่นอกจากสองสิ่งที่กล่าวไปแล้วนั้น ณ หมู่บ้านแห่งนี้ยังมีเครื่องมือหาปลาที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น และแสดงถึงองค์ความรู้ ภูมิปัญญาของคนหาปลาลุ่มแม่น้ำโขง ชาวบ้านเรียกเครื่องมือดังกล่าวว่า “ช้อนตักปลา” ซึ่งอยู่คู่กับคนบ้านสองคอนมาหลายทศวรรษ
นายเรืองประทิน เขียวสด อาจารย์โรงเรียนบ้านสองคอนและเป็นคนในพื้นที่ เล่าว่า ช้อนตักปลา ทำมาจากไม้ไผ่และตาข่ายเป็นเครื่องมือหาปลาที่ไม่ต้องใช้เหยื่อล่อ แต่อาศัยองค์ความรู้ ที่ต้องใช้เวลาในการสั่งสมจากการใช้ชีวิตอยู่กับน้ำโขงกับปลา เป็นองค์ความรู้ที่ได้รับการถ่ายทอดจากรุ่นปู่สังกะสาย่าสังกะสี คนหาปลาที่ใช้ช้อนตักปลาได้นั้นต้องรู้ว่าร่องน้ำตรงหน้าผาจุดไหนเป็นเส้นทางการว่ายอพยพของปลา ที่ต้องไปว่ายตามริมฝั่งเพื่อเลี่ยงความแรงของกระแสนั้นและต้องพยายามว่ายให้ตัวพ้นผิวน้ำ ชาวบ้านเรียกจุดดังกล่าวว่าลงตักปลา โดยลวงแต่ละลวงจะมีเจ้าของถือกรรมสิทธิ์การใช้ประโยชน์และหากเจ้าของเดิมเสียชีวิตหรือเลิกหาปลาแล้วกรรมสิทธิ์ดังกล่าวก็ยังคงตกทอดเป็นของลูกหลานต่อไป เป็นวิถีชีวิตที่อยู่คู่กับคนสองคอนมาอย่างยาวนาน นานจนได้เป็นมรดกให้ลูกหลาน
ด้วยความผูกพันของคนกับช้อนตักปลา คนบ้านสองคอนจึงได้จัดให้มีประเพณีตักปลาขึ้นตั้งแต่วันที่ 24 ถึงวันที่ 25 มกราคม 2552 ที่ผ่านมา ภายใต้การสนับสนุนจากภาคีหลักอย่างสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.) ซึ่งการจัดงานครั้งนี้นับได้ว่าเป็นการจัดขึ้นอีกครั้งหลังจากที่ห่างหายไปนาน ซึ่งการจัดกิจกรรมดังกล่าวมีทั้งการแข่งขันตกปลา การประกวดทำอาหารจากปลาแม่น้ำโขงการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรจากริมน้ำโขง และการเสียเคราะห์ต่อชะตาให้แก่แม่น้ำโขงสายน้ำแห่งชีวิตเป็นกิจกรรมที่เกิดขึ้นด้วยความมุ่งหวังที่จะสืบสานภูมิปัญญาอันล้ำค่าของชาวประมงลุ่มน้ำโขงบ้านสองคอนและสายน้ำโขงตลอดไป รวมทั้งคาดหวังว่าการจัดกิจกรรมครั้งนี้จะเป็นการบอกเล่าว่าน้ำโขงสำคัญต่อชีวิตของพวกเขา และชีวิตของพวกเขามีความงดงามเพียงใดเป็นความงดงามเพียงใด เป็นความงดงามที่พร้อมให้คนภายนอกได้มองเห็นและร่วมทราบซึ้งกับความงดงามนั้น
ที่มา : หนังสือพิมพ์สยามรัฐ
Update 19-02-52
