ถอดบทเรียนนักศึกษาพยาบาล…ก้าวสู่นักสร้างเสริมสุขภาพ

รู้หรือไม่ว่า..นักสร้างเสริมสุขภาพที่ดีไม่ใช่แค่การเรียนรู้เพียงในตำราเท่านั้น ยิ่งวิชาชีพด้านการพยาบาล ยิ่งต้องใส่ใจถึงการบริการรักษาที่นอกจากมาจากใจแล้ว ยังต้องมาจากองค์ความรู้ที่ส่งผลดีต่อผู้รับบริการอย่างแท้จริงด้วย สิ่งเหล่านี้ต้องผ่านการเรียนรู้ที่มาจากประสบการณ์ การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกัน รวมไปถึงการอบรมแนวทางการส่งเสริมสุขภาพที่ถูกต้องและเหมาะสม

ล่าสุดที่ศูนย์ประชุมสถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ ศ.เกียรติคุณ ดร.วิจิตร ศรีสุพรรณ นายกสภาการพยาบาล ได้ให้เกียรติเป็นประธานเปิดการประชุมวิชาการมหกรรมการเรียนรู้ เครือข่ายพยาบาลศาสตร์เพื่อการสร้างเสริมสุขภาพ(พย.สสส.) ครั้งที่ 2หัวข้อ “บ่มเพาะนักศึกษาพยาบาล…สู่การเป็นนักสร้างเสริมสุขภาพ” เมื่อเร็วๆ นี้ ซึ่งจัดโดยแผนงานพัฒนาเครือข่ายพยาบาลศาสตร์เพื่อการสร้างเสริมสุขภาพ โดยการสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เพื่อสร้างองค์ความรู้และแนวคิดใหม่ๆ ในการจัดการเรียนการสอน และการพัฒนานักศึกษาพยาบาลด้านการสร้างเสริมสุขภาพได้สร้างสรรค์งานด้านนี้อย่างต่อเนื่อง จนนำไปสู่การเป็นนักสร้างเสริมสุขภาพที่ดีได้ในอนาคต

ภายในงานยังเปิดเวทีเสวนาให้ความรู้เรื่อง “How..to.. บ่มเพาะนักสร้างเสริมสุขภาพสหสาขาวิชาชีพ”โดย รศ.นพ.รณภพ เอื้อพันธเศรษฐ ประธานเครือข่ายกิจการนิสิตนักศึกษาแพทย์ และอาจารย์ภาควิชาเวชศาสตร์ครอบครัว คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กล่าวว่า สถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย (กสพท.) ได้จัดตั้งแผนงานโรงเรียนแพทย์สร้างเสริมสุขภาพขึ้น โดยได้รับการสนับสนุนจาก สสส. เพื่อมุ่งเน้นให้เกิดการตระหนักและรับรู้ของนักศึกษาแพทย์ ให้สนใจและสนับสนุนกิจกรรมด้านการสร้างเสริมสุขภาพมากขึ้น

“จากประสบการณ์ที่ทำงานด้านนี้พบว่า ยังมีความเคลื่อนไหวในขอบเขตจำกัด และการเคลื่อนไหวส่วนใหญ่เกิดขึ้นเฉพาะในระดับบุคลากร หรือโครงการย่อยเท่านั้น จึงต้องมุ่งสร้างเสาหลักให้เกิดขึ้นภายในคณะแพทยศาสตร์ เพื่อให้เกิดการทำงานอย่างแท้จริง โดยได้สร้าง 4 เครือข่ายขึ้น ทั้งเครือข่ายนักศึกษาแพทย์ อาชีวอนามัย KM หรือ การจัดการความรู้ และ palliative care หรือการดูแลแบบผสมผสาน

ผศ.ทพ.ดร.จรินทร์ ปภังกรกิจ ผู้จัดการแผนงานโรงเรียนทันตแพทย์สร้างสุขกล่าวถึงบทเรียนการสร้างบัณฑิตทันตแพทย์นักสร้างสุขภาพ ว่าแผนงานโรงเรียนทันตแพทย์ฯ ได้รับการสนับสนุนจาก สสส. เนื่องจากต้องการทำงานเพื่อให้นิสิตนักศึกษาทันตแพทย์เห็นความสำคัญในเรื่องการสร้างเสริมสุขภาพมากขึ้น อย่างไรก็ตาม เรื่องนี้ต้องใช้เวลาร่วม 2-3 ปี จึงจะเห็นผล โดยได้เริ่มตั้งแต่ปี 2547 ซึ่งทำงานคล้ายโรงเรียนแพทย์ฯ โดยมีการประชุม ตั้งคณะกรรมการทำงานขึ้น อย่างไรก็ตาม การทำงานแรกเริ่มได้ศึกษาตัวอย่างต่างๆ อาทิ พยาบาลชุมชน

“โดยก่อนเริ่มทำงานได้ทำการวิจัยเชิงคุณภาพเกี่ยวกับการสร้างเสริมสุขภาพต่างๆ เราจึงหันมามองว่า แผนงานโรงเรียนทันตแพทย์ฯ มีปัญหาอะไรในการทำงาน จึงพบว่า ปัญหามาจากความเครียด เนื่องจากเราต้องเน้นทั้งเรื่องวิทยาศาสตร์ และหัตถการ ความชำนาญด้านฝีมือต่างๆ เหมือนการสอนผ่าตัด ทำให้รู้สึกว่าเวลาที่สอนนักศึกษาก็หมดแล้ว ดังนั้น ความเครียดจึงเกิดขึ้นระหว่างนักศึกษาและแพทย์ด้วย เราจึงต้องชูเรื่องนี้ และรณรงค์ว่าโรงเรียนทันตแพทย์สร้างสุข เพื่อลดความเครียดดังกล่าวขึ้น” ผศ.ทพ.ดร.จรินทร์ กล่าว

รศ.ดร.วรรณภา ศรีธัญรัตน์ ผู้จัดการแผนงาน พย.สสส. กล่าวว่า สถาบันการศึกษาพยาบาลจะเน้นให้ทำงานในลักษณะเป็นผู้นำด้านสร้างเสริมสุขภาพเป็นหลัก โดยการทำงานแบ่งเป็นระยะที่ 1 ระหว่างปี 2546-2550 เป็นระยะสร้างศักยภาพ ต่อมาระยะที่ 2 ซึ่งแบ่งเป็น 2 ช่วง คือ ตั้งแต่ปี 2550-2552 ได้ขยายและสร้างเครือข่ายโดยเน้นครูกับศิษย์ในการสร้างสุขภาพที่ดี ต่อมาช่วงระหว่างปี 2552-2553 บูรณาการและสร้างสรรค์ผลงาน แต่ปัญหาคือ คนยังไม่ค่อยรู้ถึงผลงานที่พยาบาลทำ จึงต้องขับเคลื่อนให้คนเข้าใจและรู้จักการทำงานของพยาบาลที่มุ่งสร้างเสริมสุขภาพเป็นหลัก ซึ่งสาขาพยาบาลศาสตร์ ได้ทำเรื่อง สมรรถนะด้านการสร้างเสริมสุขภาพของนักศึกษาพยาบาล จนนำไปสู่การกำหนดสมรรถนะและเนื้อหาสาระของการสร้างเสริมสุขภาพในหลักสูตรพยาบาลศาสตร์

แนวทางการดำเนินงานทั้งหมด คาดหวังว่า นักศึกษาพยาบาล จะมีสมรรถนะด้านการสร้างเสริมสุขภาพอย่างแท้จริง

ที่มา : หนังสือพิมพ์เดลินิวส์