ที่มา : สำนักส่งเสริมวิถีชีวิตสุขภาวะ สสส.

ใกล้จึงวันตรุษจีน ผู้คนต่างจับจ่ายซื้อของเตรียมไหว้เทพเจ้าและบรรพบุรุษเพื่อนำพาโชคดีมาให้สู่การเริ่มต้นใหม่ ส่งผลให้ผักผลไม้ที่ขึ้นชื่อว่าเป็นสุดยอดของมงคลจะราคาสูงขึ้นเป็นพิเศษ ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มผลไม้มงคลอย่างกล้วย แอปเปิ้ล  สาลี่ ส้มสีทอง องุ่น สับปะรด แก้วมังกร หรือกลุ่มผัก 7 ชนิดอย่าง คะน้า ไชเท้า  ต้นกะเทียม  กวางตุ้ง  ผักกาดขาว กะหล่ำปลี  ขึ้นฉ่าย

แง่มุมหนึ่งที่น่าสนใจคือ ผักและผลไม้เหล่านี้ เวลามีการสุ่มตรวจสารเคมีตกค้าง จะพบว่ามีอัตราสูงติดอันดับ 1 ใน 10 เสม ข้อมูลจากกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์  กระทรวงสาธารณสุข เกี่ยวกับสถานการณ์การตกค้างในผักและผลไม้สด เก็บจากตลาดค้าส่งที่เป็นตัวแทนจาก 5 ภาคของประเทศไทยล่าสุด  จากการสุ่มตรวจมุ่งเน้นชนิดผลไม้ที่นิยมบริโภคในปริมาณสูง ได้แก่ ส้ม มะม่วง ฝรั่ง เงาะ ลิ้นจี่ ลำไย แก้วมังกร ชมพู่ จำนวน 99 ตัวอย่าง พบว่า ร้อยละ 59 ตรวจไม่พบและไม่เกินค่ากำหนดในประกาศกระทรวงสาธารณสุข 2554 และ Codex อย่างไรก็ตามผลไม้สดที่มีอัตราการตรวจพบการตกค้างมากกว่าร้อยละ 50 ได้แก่ ส้ม แก้วมังกร ชมพู่ และลำไย ชนิดสารตกค้างที่มีอัตราการตรวจพบในผลไม้สดสูง คือ carbendazim ร้อยละ 34 และ cypermethrin ร้อยละ 23

ขณะที่ผักสดมุ่งเน้นชนิดผักที่นิยมบริโภคในปริมาณสูง ได้แก่ คะน้า ถั่วฝักยาว ผักบุ้ง แตงกวา พริกขี้หนู ผักชี โหระพาและ มะเขือเปาะ จำนวน 112 ตัวอย่าง ผลการตรวจร้อยละ 65 ไม่พบและไม่เกินค่ากำหนดในประกาศกระทรวงสาธารณสุข 2554 และ Codex แต่มีการตรวจพบวัตถุอันตรายทางการเกษตรห้ามใช้ในประเทศไทย 2 ชนิด ได้แก่ endosulfan และ methamidophos  ในคะน้าและถั่วฝักยาว คิดเป็นร้อยละ 3 ของตัวอย่างทั้งหมด ผักสดที่มีอัตราการตรวจพบการตกค้างมากกว่าร้อยละ 50 ได้แก่ โหระพา พริกขี้หนู คะน้า ผักชี  ถั่วฝักยาวและมะเขือเทศ ชนิดสารตกค้างที่มีอัตราการตรวจพบในผักสดสูง คือ cypermethrin คิดเป็นร้อยละ 22

ดร.นพ.ไพโรจน์  เสาน่วม ผู้อำนวยการสำนักส่งเสริมวิถีชีวิตสุขภาวะ สสส.กล่าวว่า ปี2560 กระทรวงสาธารณสุขประกาศให้เป็นปี บริโภคผักผลไม้ปลอดภัย  คนไทยจำเป็นต้องบริโภคผักผลไม้ที่ปลอดสาร และมีปริมาณเพียงพอที่ร่างกายควรได้รับ โดยองค์การอนามัยโลกแนะนำให้มีการบริโภคผักและผลไม้วันละ 400 กรัม จะช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรังหรือNCDs อย่างโรคหัวใจ เบาหวาน ความดัน แต่การรับประทานนั้นต้องให้ปลอดภัยปราศจากสารเคมีตกค้างด้วย  โดยวิธีที่สะดวกทำได้ง่ายในทุกสถานที่ คือวิธีล้างด้วยน้ำไหลผ่าน สามารถลดสารตกค้างได้ 25-65% ผักผลไม้ยังคงความสด ไม่ช้ำเสียหายจากสารเคมี

“ส้ม  ถือเป็นผลไม้มงคลที่ได้รับความนิยมในช่วงเทศกาลตรุษจีน เพราะเป็นผลไม้ที่มักจะมอบให้แก่กันและเป็นหนึ่งในผลไม้ที่มีสารพิษตกค้างมากที่สุด โดยเฉพาะ ไซเปอร์เมทริน(Cypermethrin)  ซึ่งเป็นสารที่ไม่ดูดซึม ดังนั้นก่อนรับประทานจึงควรล้างด้วยการแช่น้ำ โดยนำมาใส่ในตะกร้าหรือตะแกรงโปร่ง เปิดน้ำไหลความแรงพอประมาณ ระหว่างล้างให้ใช้มือถูไปมาบนผิวส้ม นานประมาณ 2 นาที  กรณีผักมงคลจำพวก คะน้า ผักกาดขาว ต้องเพิ่มขั้นตอนการเตรียมผักก่อน โดยแกะกลีบออกจากต้น คลี่ใบออก  ก่อนจะนำมาแช่น้ำและทำเช่นเดียวกับการล้างผลไม้”ดร.นพ.ไพโรจน์   กล่าว

ทั้งนี้ เพื่อให้ประชาชนได้รับข้อมูลเกี่ยวกับอาหารปลอดภัยที่เที่ยวตรงและทันเหตุการณ์มากที่สุด ในปี 2560 สสส.ยังสนับสนุน การจัดตั้งศูนย์ความปลอดภัยอาหาร เพื่อเป็นฐานข้อมูลอาหารปลอดภัยที่เป็นชุดเดียวกัน รวมถึงการจัดทำข้อมูลองค์ความรู้ใหม่ๆ เกี่ยวกับการบริโภคเพื่อป้องกันความเสี่ยงทางสุขภาพโดยจะเชื่อมโยงการทำงานระหว่างกระทรวงสาธารณสุข สถาบันอุดมศึกษา และ สสส.