ชุมชนปลอดขยะ

ที่มา : เข้มแข็งจากข้างใน แห่งหนใดก็ยั่งยืน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) โดยสำนักงานสนับสนุนสุขภาวะชุมชน (สำนัก 3) และเครือข่ายร่วมสร้างชุมชนท้องถิ่นน่าอยู่

ภาพประกอบจากแฟ้มภาพ

ปัญหาขยะเป็นปัญหาที่มีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกับทุกภาคส่วน เทศบาลตำบลบ้านเหล่าจึงประชุมหารือร่วมกันระหว่างหน่วยงานองค์กรในพื้นที่และแกนนำหมู่บ้าน เพื่อสร้างกระบวนการมีส่วนร่วม สร้างจิตสำนึก และปลูกฝังพฤติกรรมเชิงสร้างสรรค์ โดยยึดหลัก 3 R ได้แก่ Reduce, Reuse, และ Recycle

สำหรับกิจกรรมนี้ เป็นการร่วมมือกันระหว่างบ้าน วัด โรงเรียน ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล กลุ่มผู้สูงอายุ โดยได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานต่างๆ เช่น เทศบาลตำบลบ้านเหล่า กองทุนหลักประกันสุขภาพตำบลบ้านเหล่า และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

ส่วนรูปแบบกิจกรรมนั้น กระบวนการ Reduce มีการส่งเสริมให้ชุมชนร่วมกันใช้ตะกร้าไปจ่ายตลาด โดยเทศบาลร่วมกับแกนนำนักเรียนสุ่มแจกของที่ระลึกในตลาดเพื่อสร้างแรงจูงใจในการใช้ตะกร้าวัดร่วมลดขยะบิณฑบาตด้วยปิ่นโต มีร้านค้าร่วมรณรงค์ โดยลดราคาให้ลูกค้าที่นำปิ่นโตมา 2 บาท มีการใช้วัสดุธรรมชาติ เช่น กล่องข้าว ถุงผ้า ใบตอง ใส่ข้าวแทนถุงพลาสติกในงานประเพณีและงานต่างๆ จัดกิจกรรมเทศกาลตานก๋วยสลากช่วยลดโลกร้อน นำขยะเปียก เศษอาหาร มาหมักเป็นน้ำหมักและปุ๋ยชีวภาพใช้ในครัวเรือนแทนสารเคมี มีการรณรงค์ปิดไฟทุกวันเสาร์ เวลา 20.00-20.30 น. และรณรงค์ปั่นจักรยานในหมู่บ้าน

ส่วน Reuse นั้นชุมชนร่วมกับโรงเรียนนำขยะมาประดิษฐ์เป็นของใช้และของที่ระลึกต่างๆ หรือตกแต่งขบวนกีฬาในกลุ่มนักเรียนและประชาชน ใช้พลังงานทดแทนโดยนำมูลสัตว์และแกลบมาทำแก๊สหุงต้ม

สุดท้าย Recycle ชุมชนร่วมกันจัดทำผ้าป่าขยะร่วมสร้างสภาวะแวดล้อมเพื่อคัดแยกขยะขายให้กับร้านค้า แล้วนำเงินเข้ากองทุนหมู่บ้าน มีจุดชิงโชคขยะในหมู่บ้านทุกครัวเรือน มีตะกร้าคัดแยกขยะ ประเภทถุงพลาสติก กล่องเครื่องดื่ม โฟม และกระสอบฟางเก่า โดยมีอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านคอยเก็บรวบรวมนำไปอัดก้อนส่งบริษัทเอกชนเพื่อผลิตน้ำมัน มีจุดรองรับขยะอันตรายประจำหมู่บ้านเพื่อส่งต่อเทศบาลตำบลบ้านเหล่า โดยโรงเรียนได้นำมาสร้างเป็นหลักสูตรการเรียนการสอน มีการจัดกิจกรรมประกวดคำขวัญ เรียงความวาดภาพเกี่ยวกับการจัดการขยะและสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมให้เด็กมีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ มีการนำประเด็นชุมชนปลอดขยะเข้าสู่ระบบธนาคารความดี เพื่อสร้างแรงจูงใจให้ประชาชนมีการจัดการขยะอย่างต่อเนื่อง และมีการขยายการทำงานสู่ภาคีเครือข่ายทั้งในและนอกชุมชน

สำหรับบ้านดงอินตา ถือเป็นพื้นที่ที่มีการขับเคลื่อนเรื่องการจัดการขยะตั้งแต่ปี 2553 ซึ่งมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยน้อมนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาปรับใช้ จนได้รับรางวัลชนะเลิศระดับประเทศ อาทิ ชุมชนปลอดขยะเฉลิมพระเกียรติ 86 พรรษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ประจำปี 2556 และรางวัลโล่พระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ชนะเลิศหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงระดับจังหวัด ประจำปี 2557