ชุมชนบ้านบาลาเพิ่มมูลค่าขยะเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ตำบลโละจูด อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส
สรุปสาระสำคัญ
โครงการฯ นี้มีเป้าหมายเพื่อจัดการขยะในชุมชนโดยการขับเคลื่อนของกลไกสภาผู้นำชุมชนที่มีสมาชิกสภาฯ 30 คน ด้วยการให้ความรู้เรื่องการคัดแยกขยะทำให้คนในชุมชนสามารถจัดการขยะในครัวเรือนของตนได้ และสร้างแรงจูงใจเพิ่มด้วยการจัดประกวดบ้านสะอาด ธนาคารขยะที่นำขยะมาแลกไข่ การสอนให้ทำสิ่งประดิษฐ์จากขยะเพื่อขายเป็นรายได้ส่วนตัว รวมถึงสร้างมาตรการฮูกมปากัตหรือกฎหมายชุมชนเรื่องขยะที่ทุกคนยอมรับและช่วยกันสอดส่องดูแลให้ปฏิบัติตาม ทำให้เกิดการดูแลรักษาความสะอาดในชุมชนอย่างต่อเนื่อง ขยะในชุมชนลดลง ชุมชนสะอาดขึ้น โดยในกระบวนการทำงานทั้งหมดได้มีการสื่อสารเพื่อสร้างความเข้าใจและกระตุ้นซ้ำอย่างต่อเนื่องทั้งด้วยวิธีการที่ผู้ใหญ่บ้านพูดถึงเรื่องการจัดการขยะอยู่บ่อยๆ การให้สมาชิกสภาฯ ในแต่ละโซนประชุมกับลูกบ้านในโซนของตัวเองบ่อยๆ และการที่แกนนำกลุ่มต่างๆ ที่เข้ามาเป็นสมาชิกสภาฯ นำไปพูดคุยกับสมาชิกในกลุ่มของตน การจัดกิจกรรมรณรงค์ร่วมกันทั้งชุมชนอย่างสม่ำเสมอทำให้คนในชุมชนเห็นว่าเป็นงานส่วนรวมของหมู่บ้านที่ทุกคนควรจะต้องให้ความร่วมมือ และมีพี่เลี้ยงในพื้นที่เป็นเจ้าหน้าที่ รพ.สต.ที่มีความใกล้ชิดกับแกนนำคอยให้คำปรึกษา
บทเรียนที่น่าเรียนรู้จากโครงการเพื่อการนำไปขยายผล
- การสร้างพฤติกรรมจัดการขยะ ต้องสร้างแรงจูงใจทั้งในระดับบุคคล ครัวเรือน และชุมชน ด้วยกิจกรรมที่หลากหลาย และส่งต่อกัน ส่งผลให้เกิดการปฏิบัติที่ต่อเนื่อง จึงจะทำให้กลายเป็นพฤติกรรมของบุคคล ครัวเรือน และ/ชุมชนได้ เช่นที่โครงการได้ทำให้คนในชุมชนเห็นประโยชน์ของการจัดการขยะที่บุคคล ครัวเรือน และชุมชนจะได้รับ จากการจัดการขยะครัวเรือนทุกวันศุกร์เป็นอย่างน้อย จัดการขยะชุมชนทุกเดือน การสร้างของใช้จากขยะ และเป็นการแสดงศรัทธาต่อพระเจ้าที่นับถือ ซึ่งสร้างความต่อเนื่องของการปฏิบัติของครัวเรือนและชุมชน
- การมีกลไกปฏิบัติการที่เข้าถึงคนจำนวนมาก เป็นประโยชน์มาก ในการสร้างความต่อเนื่องของการทำงาน ทั้งการให้ความรู้ การทำกิจกรรมต่างๆ การแนะนำให้ทำพฤติกรรมที่ต่อเนื่อง รับฟังเสียงสะท้อนกลับมาพัฒนากิจกรรมที่ตอบสนองเสียงสะท้อนเหล่านั้น และการติดตามผล
