ชีวิตดี…เริ่มต้นที่บ้าน

          เวลาพูดถึงการมี “ชีวิตที่ดี” หลายคนอาจคิดถึงเงินทองกองท่วมหัว ธุรกิจที่ประสบความสำเร็จ การได้ไปเที่ยวรอบโลก หรือมีชื่อเสียงโด่งดัง เหล่านี้เป็นภาพฝันของคนส่วนใหญ่

          แต่เชื่อหรือไม่ว่าแท้จริงแล้ว “ชีวิตที่ดี” มีได้ง่ายกว่านั้น โดยเริ่มต้นที่ “บ้าน” เพราะ “บ้าน” คือพื้นที่ที่เราใช้เวลาส่วนใหญ่ของชีวิต เป็นที่สร้างสภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อการมีสุขภาวะที่ดี

          บ้าน ควรเป็น “พื้นที่ปลอดบุหรี่” เพราะควันบุหรี่มือสองซึ่งทางการแพทย์ระบุว่าเต็มไปด้วยสารเคมีมากกว่า 7,000 ชนิด ในจำนวนนี้ 70 ชนิด เป็นสารก่อมะเร็งที่สามารถปะปนอยู่ในอากาศได้นานถึง 5 ชั่วโมง โดยที่ไม่มีแม้แต่กลิ่นให้รับรู้ด้วยซ้ำไป ในแต่ละปี มีผู้คนทั่วโลกเสียชีวิตจากควันบุหรี่มือสอง 1.2 ล้านคน และยิ่งในบ้านที่มีเด็กยิ่งอันตราย เพราะเด็กจะมีอัตราการเผาผลาญอาหารสูงกว่า และหายใจเร็วกว่าผู้ใหญ่ ส่งผลให้ได้รับสารพิษเหล่านี้ได้ง่ายและมากกว่าผู้ใหญ่

          แทนที่จะให้ลูกที่อยู่ในวัยสงสัยใคร่รู้ไปตั้งคำถามเรื่องเพศกับใครก็ไม่รู้ ซึ่งอาจได้คำตอบผิดๆ บ้านจึงควรเป็นพื้นที่เปิดใจที่ “ปรึกษาปัญหากันได้ทุกเรื่อง รวมทั้งเรื่องเพศ” พ่อแม่ควรทำให้ลูกเชื่อมั่นและไว้ใจว่าพ่อแม่คือผู้ที่ลูกคุยด้วยได้เสมอแม้ยามเกิดความผิดพลาดในชีวิต แน่นอน ผู้ใหญ่อาจจะไม่ได้รู้ทุกเรื่องหรือตอบได้ทุกคำถาม แต่นั่นก็ไม่สำคัญเท่ากับการทำให้พวกเด็กๆ รู้ว่า พ่อแม่พร้อมจะเปิดใจรับฟัง โดยไม่ตัดสินถูกผิด คอยเป็นที่พึ่งทางใจ ที่พร้อมจะให้พวกเขาได้เติบโตไปอย่างผู้ที่มีวุฒิภาวะ

          บ้าน ควรเป็นที่ปลูกฝังอุปนิสัยที่ดีในเรื่องของความปลอดภัย โดยเฉพาะเรื่องการใส่หมวกกันน็อกและคาดเข็มขัดนิรภัยทุกครั้งที่เดินทาง เพราะจากข้อมูลของศูนย์วิจัยเพื่อสร้างเสริมความปลอดภัยและป้องกันการบาดเจ็บในเด็ก พบว่า ในช่วง 10 ปีย้อนหลัง สถิติการเสียชีวิตในเด็กอายุ 1-14 ปี จากอุบัติเหตุและความรุนแรง มีจำนวนถึง 32,297 ราย โดยสาเหตุของการเสียชีวิตในเด็กอันดับ 1 มาจากการโดยสารรถจักรยานยนต์ (จากสถิติพบว่า มีการสวมหมวกนิรภัยในกลุ่มเด็กที่เป็นผู้โดยสารเพียง 7% เท่านั้น) และที่คนส่วนใหญ่มักจะอ้างว่า “ไปแค่นี้เองใกล้ๆบ้าน” ก็จะบอกตัวเลขที่น่าตกใจแถมให้ด้วยว่า “อุบัติเหตุส่วนใหญ่ เกิดขึ้นในบริเวณ 5 ตารางกิโลเมตรใกล้บ้าน”

          บ้าน ควรสร้าง “สภาพแวดล้อมให้เด็กได้เล่น” เพราะการมีกิจกรรมทางกายของเด็ก อย่างการเคลื่อนไหวระดับปานกลาง เช่น การเดินขึ้นบันได การทำงานบ้าน ไปจนถึงการเคลื่อนไหวระดับหนัก เช่น การวิ่งออกกำลัง ทั้งหมดนี้นอกจากส่งผลดีต่อสุขภาพ ยังทำให้เด็กมีอารมณ์ดี ร่างเริงแจ่มใส มีมนุษย์สัมพันธ์  และที่สำคัญส่งผลต่อพัฒนาการสมองและการเรียนรู้ของเด็กอีกด้วย

         อันดับสุดท้าย บ้านควรถูกออกแบบให้เป็นที่อยู่อาศัยของทุกคน (Universal Design)  ไม่ว่าจะเป็นพ่อ แม่ ลูก ผู้สูงอายุ คนพิการ ผู้เจ็บป่วย หรือผู้ที่มีข้อจำกัดทางร่างกายแตกต่างจากบุคคลทั่วไป โดยหัวใจสำคัญของการออกแบบ คือ ความสะดวก ปลอดภัย เป็นธรรม ทั่วถึง และเท่าเทียม เนื่องจากประเทศไทยกำลังก้าวสู่สังคมสูงอายุอย่างสมบูรณ์ ในปี พ.ศ. 2564 โดยคาดว่าจะมีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไป คิดเป็นร้อยละ 20 ของประชากรทั้งประเทศ แต่ปัจจุบันเรายังพบว่าประเทศไทยมีผู้สูงอายุเสียชีวิตจากการพลัดตกหรือหกล้ม ปีละ 1,000 คน และ มีบ้านเพียงร้อยละ 24.6 เท่านั้นที่มีการดัดแปลงให้เหมาะสมกับผู้สูงอายุ

          อยากเริ่มชีวิตดีที่บ้านกันหรือยัง แต่ถ้ายังไม่พร้อม สามารถติดตามข้อมูลน่าสนใจเพิ่มเติมอีกมากมาย ที่สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) รวบรวมบอกต่อได้ที่ https://www.thaihealth.or.th/livehealthier