งันขอนผี งันเฮือนดี

ที่มา : แฟนเพจ Home 6 บ้านฉันน่าอยู่

ภาพประกอบจากแฟนเพจ Home 6 บ้านฉันน่าอยู่

“งัน” ซึ่งเป็นคำภาษาอีสาน ถ้าแปลเป็นภาษากลางก็แปลว่า การขับกล่อม หรือการละเล่นกิจกรรมบางอย่างมีให้มีความรื่นเริง ส่วนคำว่า “ขอนผี” นั้นแปลว่า ศพหรือร่างที่ไร้วิญญาณ แม้ฟังดูแล้วอาจเหมือนน่ากลัว แต่ความเป็นจริงนี่คือประเพณีชาวอีสานที่สร้างความอบอุ่นให้กับญาติที่มีสมาชิกในครอบครัวเสียชีวิต เนื่องจากในงานศพนั้นเรามักพบความโศกเศร้า ดังนั้น การมีเพื่อนบ้านมา งัน หรือ มารวมตัวเพื่อให้บรรยากาศมีความคึกคักนั้น จึงนับเป็นเรื่องที่จำเป็นที่คนในชุมชนให้ความสำคัญ

งันขอนผี และ งันเฮือนดี ทั้งสองอย่างนี้เป็นภาษาและประเพณีดั้งเดิมของชาวผู้ไท ซึ่งมีความเหมือนและความแตกต่างกันไม่มาก “งันขอนผี” จะถูกจัดขึ้นระหว่างที่ศพอยู่บ้าน ส่วน “งันเฮือนดี” จะถูกจัดขึ้นหลังจากที่เอาศพไปเผา ซึ่งงันขอนผี และ งันเฮือนดี จะกิจกรรมการละเล่นง่ายๆ แต่สนุกสนาน เช่น การเล่นหมากเก็บ ปู่ตากินไก่ คล้องช้าง ซึ่งในอดีตงันขอนผี และ งันเฮือนดี ถูกสร้างขึ้นเพื่อคลายความโศกเศร้า และลดความกลัวจากศพผู้เสียชีวิต

แต่ปัจจุบันงันขอนผี และ งันเฮือนดี เริ่มสูญหายไป เนื่องจากชาวบ้านมีค่านิยมการดื่มเหล้าและเล่นการพนันในงานศพแทนที่ประเพณีเดิมที่การละเล่นต่างๆตามที่กล่าวข้างต้น

ดังนั้น ชาวบ้านกุดบอด หมู่ 13 ต.สงเปลือย อ.เขาวง จ.กาฬสินธุ์ จึงริเริ่มรื้อพื้นวัฒนธรรมประเพณีดังเดิมของชาวผู้ไทให้กลับมาอีกครั้ง โดยมีวัตถุประสงค์หลักคือการลดปัญหาการดื่มเหล้าเล่นการพนันในประเพณีงานศพและเป็นการรื้อพื้นวัฒนธรรมประเพณีดั้งเดิม นอกจากจะทำให้คนในหมู่บ้านลดปัญหาการดื่มสุราเล่นการพนันลงได้ ยังเป็นการสร้างความรัก ความอบอุ่น สร้างกิจกรรมที่ดีในครอบครัวและชุมชน