คุณออกแบบความตายไว้หรือยัง?

ที่มา :  Peaceful Death และ เครือข่ายพุทธิกา

เมื่อไม่นานมานี้ มีคลิปวิดิโอการสั่งเสียของ ‘อุ๋ย บุดดาเบส’ เป็นที่พูดถึงในสังคมวงกว้างเรื่องการออกแบบความตายของตัวเอง ซึ่งอยู่ในโครงการ Peaceful Death และ เครือข่ายพุทธิกา สสส. ว่าด้วยเรื่องของการเผชิญความตายอย่างสงบ และสามารถออกแบบความตายของตัวเองได้ เราลองมาอ่านมุมมองการถ่ายทอดจากผู้จัดทำโครงการ ที่กล่าวว่า เรามีสิทธิ์ฝันว่า "ตายไปแล้วจะเป็นอะไร" และมุมมองในการจัดทำคลิปวิดิโอพร้อมคำสั่งเสียของ อุ๋ย บุดดาเบส ให้เราได้เข้าใจ

ไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะสนทนาเรื่องความตายในที่สาธารณะ เพราะความตายเป็นเรื่องส่วนตัว ที่ถูกสงวนไว้พูดในครอบครัวการเตรียมตัวทั้งด้านสุขภาพ การจัดการทรัพย์สิน การจัดงานศพ ประเด็นเหล่านี้ มีเพียงไม่กี่คนที่รู้เท่านั้นก็พอ

จึงเป็นเรื่องแปลก ห่าม หรือออกจะแหกกฎสังคมอยู่สักหน่อย ที่คุณนที เอกวิจิตร หรือ อุ๋ย บุดดาเบลส ประกาศความปรารถนาว่า งานศพของตนเองควรจะเป็นอย่างไร

ปกติแล้ว การประกาศเจตนาเช่นนี้ มักเกิดขึ้นในวงการสงฆ์ ดังเช่นที่อาจารย์พุทธทาส หลวงพ่อคำเขียน หรือพระไพศาล วิสาโล ได้กระทำมาเป็นแบบอย่าง นั่นก็เพราะที่ผ่านมา ประเด็นความตายและการเตรียมตัวตาย อาจถูกจำกัดในพื้นที่ธรรมะ-ศาสนาเท่านั้น แต่จะเป็นไปได้ไหม ที่คนธรรมดาสามัญ จะจินตนาการถึงการตายที่ตนใฝ่ฝันปรารถนา เพราะความใฝ่ฝันปรารถนามิได้จำกัดกรอบอยู่เพียงแค่ "โตไปจะเป็นอะไร" เท่านั้น

เรามีสิทธิ์ฝันว่า "ตายไปแล้วจะเป็นอะไร"

ผมเคยได้ยินผู้คนใฝ่ฝันถึงการตายในรูปแบบแปลกๆ เช่น ขอให้ตายด้วยอุบัติเหตุ เครื่องบินตก เพราะไม่ต้องทรมานจากอาการของโรค บางคนขอให้ไหลตายเพราะสบายดี บางคนต้องการตายที่ใต้โคนไม้ในป่าเพราะง่ายดี ไม่ต้องจัดการศพ รอให้มีสัตว์ป่ามากินซากร่างก็จบ อาจฟังดูตลก แต่พวกเขาพูดด้วยเสียงจริงจัง รูปแบบการตายเหล่านี้ดูสมเหตุสมผลมากเมื่ออยู่ในการอบรม หรือวงสนทนาเกี่ยวกับชีวิตและความตายที่ถูกจัดขึ้นมาเป็นการเฉพาะ



คลิปวีดีโอการเตรียมตัวตายของคุณนที เอกวิจิตร (คุณอุ๋ย บุดด้าเบลส) ได้รับความสนใจ ถูกวิพากษ์วิจารณ์นั้นเป็นที่เข้าใจได้ เพราะคุณนที ได้เปิดบทสนทนาเรื่องความตายซึ่งเป็นเรื่องที่อ่อนไหวสำหรับคนบางกลุ่มในพื้นที่สาธารณะ เจตนารมย์ของคุณนทีจึงถูกวิพากษ์วิจารณ์ได้ง่าย ทั้งจากผู้อ่านเฉพาะพาดหัวข่าว หรือแม้แต่ผู้ที่อ่านถึงเนื้อหารายละเอียดข่าวการเตรียมตัวตายแล้วก็ตาม

เพจ Peaceful Death เครือข่ายพุทธิกา ซึ่งได้เพิ่งจัดงาน Happy Deathday เมื่อสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา นับว่ามีส่วนรับผิดชอบโดยตรง ต่อภาระที่คุณนทีแบกรับ  เพราะคลิปดังกล่าว ถูกจัดทำขึ้นมาเพื่อเป็นส่วนหนึ่งของการจัดนิทรรศการ Death Design Exhibition และเพื่อเป็นไวรัลวีดีโอประชาสัมพันธ์งาน Happy Deathday เมื่อสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา โดยเนื้อหาของคลิปวีดีโอพูดถึงความตายที่คุณนทีใฝ่ฝันปรารถนา เช่น ขอให้ทิ้งซากร่างไว้ให้เน่าเปื่อยเพื่อให้ผู้สนใจได้พิจารณาความไม่สวยงามของร่างกาย หรือขอให้เผาง่ายๆ โดยใช้ไม้เป็นเชื้อเพลง เพื่อให้ผู้พบเห็นเกิดความสลดสังเวช มีความเพียรที่จะทำความดีและปล่อยวางร่างกาย โดยมีเงื่อนไขว่า ขอให้ทำในกรณีที่มิได้ทำให้คนที่อยู่ข้างหลังต้องลำบากเกินไป 



แม้เนื้อหาและภาพในวีดีโอจะดูพิลึกเพียงใด ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่า จินตนาการถึงการจัดการศพเช่นนี้ นับว่ามีรากฐานจากความเชื่อและอุดมการณ์ทางพุทธศาสนาโดยตรง แต่เพราะคลิปวีดีโอชิ้นนั้นเอง จึงทำให้ คุณนทีจึงต้องตื่นแต่เช้า เดินสายไปออกรายการ ต้องตอบคำถามต่อมิตรสหายว่าเพราะเหตุใดอายุเพียงเท่านี้จึงพูดเรื่องตายเสียแล้ว คุณนทีไม่จำเป็นต้องทำเช่นนี้ หากทีมจัดงาน Happy Deathday มิได้ขอร้องคุณอุ๋ยให้ทำเช่นนั้น



Peaceful Death ขอแสดงความขอโทษที่เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้คุณนทีต้องรับภาระเช่นนี้ อาจทำให้คุณนทีต้องตื่นเช้าเกินควร และอาจทำให้ครอบครัวของคุณนทีต้องตอบคำถามยากๆ โดยไม่จำเป็น ทีมจัดงานขอร่วมอนุโมทนาในความเอื้อเฟื้อของคุณนที ขอกุศลเจตนาของคุณนที ได้เปิดโอกาสให้สังคมเกิดความเข้าใจเกี่ยวกับการสื่อสารเจตนาเกี่ยวกับชีวิตและการตาย ตามความมุ่งหมายของคุณนทีทุกประการ