คน ‘เนินธงชัย’ แก้ปัญหาขยะด้วยจิตสำนึก
ที่มา : เว็บไซต์แนวหน้า
ภาพประกอบจากเว็บไซต์ gotoknow.org
“ขยะ” ถือเป็นปัญหาระดับชาติ แต่ละปีประเทศไทยมีขยะมูลฝอยมากว่า 27 ล้านตันและเพิ่มสูงขึ้นในทุกปี ซึ่งรัฐบาลได้ยกเป็นวาระแห่งชาติที่ทุกภาคส่วนต้องช่วยกันแก้ปัญหาขยะล้นเมืองให้สำเร็จ โดยให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) เป็นผู้ดำเนินการในพื้นที่ของตนเอง
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าหลายที่ โดยเฉพาะอปท.ขนาดใหญ่ จะมีการจัดสร้างสถานที่กำจัดขยะ เพื่อขจัดการขยะทั้งของตนเองและพื้นที่อปท.อื่นๆ มาร่วมด้วย แต่ก็ยังมีปัญหาด้านการดำเนินการทั้งเรื่องงบประมาณ บุคลากร งบประมาณและค่าธรรมเนียม ทำให้ขยะ ยังเป็นปัญหาที่แก้ไม่ตกสักที
หากรอการจัดการจากภาครัฐและท้องถิ่น ไม่อาจทำให้ปัญหาขยะล้นเมืองลดลงได้ดังนั้นภาคประชาชนจึงต้องช่วยกัน มีจิตสำนึกร่วมกัน ไม่ปล่อยให้เป็นภาระหน้าที่ของคนอื่นช่วยกันจากคนเป็นสองคน แล้วขยายไปเป็นคนจำนวนมาก ปัญหาขยะที่เคยมากมายก็จะลดลงในเร็ววัน
ดังเช่น ชุมชนบ้านเนินธงชัย ต.นายายอาม อ.นายายอาม จ.จันทบุรี ที่คนในชุมชนต่างตระหนักและมีจิตสำนึกร่วมกันในการช่วยเทศบาลแก้ปัญหา เมื่อทุกหลังคาเรือนช่วยกันคัดแยกอย่างเป็นระบบ มีรายได้จากการขายขยะ และที่สำคัญบ้านเรือน ชุมชน สะอาดสะอ้าน น่าอยู่น่าอาศัย
นายชิงธง สรรค์วงศ์ ชาวชุมชนบ้านเนินธงชัย กล่าวว่า บ้านเนินธงชัย เป็นชุมชนริมถนนสุขุมวิท แต่ละวันมีรถสัญจรเป็นจำนวนมาก มีทั้งร้านค้า บ้านเรือน สถานประกอบการ และสวนผลไม้ ทำให้มีปริมาณขยะเป็นจำนวนมาก และยังไม่มีการจัดเก็บขยะที่ถูกต้อง นอกจากจะล้นถังขยะแล้วยังทิ้งเรี่ยราด ขณะเดียวกันชาวบ้านที่อยู่ในสวนรถเก็บขยะก็เข้าไม่ถึง เจ้าของสวนก็จะหาวิธีกำจัดกันเอง รวมไปถึงขยะอันตรายอีกด้วยชาวบ้านจึงอยากแก้ปัญหานี้ จึงได้เข้าร่วมโครงการ “การจัดการขยะในชุมชน” ของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เพื่อสร้างจิตสำนึกให้ทุกคนหันมาคัดแยกขยะอย่างจริงจัง
เริ่มต้นจากการทำประชาคม ตั้งคณะกรรมการทำงาน พร้อมทั้งชี้แจงให้ชาวบ้านรับทราบถึงสิ่งที่กำลังจะทำ จากนั้นมีการจัดอบรมการคัดแยกขยะเพื่อสร้างรายได้ให้ครัวเรือน ส่วนขยะเปียกหรือเศษอาหารก็ให้ทำเป็นปุ๋ยหมัก น้ำหมัก นำไปใช้กับสวนผลไม้
“ขยะท่วมบ้านท่วมเมือง เราจะปล่อยให้เป็นภาระของเทศบาลไม่ได้ ต้องเริ่มจัดการขยะในบ้านเราซึ่งเป็นต้นทางก่อนเป็นลำดับแรก อันไหนขายได้ก็เก็บรวบรวมไว้ขาย ส่วนขยะเปียกก็ให้เอาไปทำปุ๋ยหมัก น้ำหมักไว้ใช้ไม่ต้องพึ่งสารเคมีจะเหลือจริงๆ คือ ขยะอันตรายที่จะให้เป็นภาระของเทศบาลนำไปกำจัด เราต้องช่วยกันทำให้ขยะเหลือน้อยที่สุดก่อนออกจากบ้านเรา ถ้าทุกครอบครัวรับผิดชอบร่วมกัน และทั้งประเทศช่วยกัน ขยะที่ล้นเมืองล้นประเทศก็จะลดลงอย่างแน่นอน” นายชิงธง ในฐานะแกนนำชุมชนบ้านเนินธงชัย กล่าว
ขณะที่ นางดวงเดือน ศรีเสริม แกนนำคนสำคัญบ้านเนินธงชัยอีกหนึ่งราย กล่าวเสริมอีกว่า เราได้คัดเลือกครอบครัวตัวอย่างจำนวน 10 ครัวเรือน เพื่อให้เป็นแบบอย่างแก่เพื่อนๆ ในชุมชน เขาจะได้มองเห็นความสำคัญและเกิดแรงจูงใจคัดแยกขยะ และจัดการขยะให้ถูกวิธี อย่างขวดพลาสติกหรือขยะแห้งอื่นๆ ก็ให้เก็บรวบรวมไว้ ขยะเปียกแทนที่จะทิ้งเรี่ยราด หรือใส่ไปเน่าเหม็นในถังขยะรวม ก็ให้ใส่แยกใส่ถังขุดหลุมฝังวางไว้ในดิน มีฝาปิด ป้องกันแมลง หรือหมาคุ้ยเขี่ย ซึ่งอาจจะก่อให้เกิดเชื้อโรคต่างๆ ได้ ส่วนคนที่อยู่ในไร่สวนแล้วรถขยะเข้าไม่ถึงก็ให้ทำเตาเผาจัดการขยะด้วยตัวเอง เศษไม้กิ่งไม้ก็เอามาเผาเป็นถ่านไว้ใช้ในครัวเรือน
“เมื่อก่อนขยะเรี่ยราดในซอกในซอย แต่เดี๋ยวนี้ไม่มีแล้ว เพราะทุกคนรู้ว่า “ขยะเป็นเงิน”ก็เก็บไว้ขายกันหมด เฉลี่ยแล้วแต่ละครัวเรือนเอาขยะไปขายได้เดือนละไม่น้อย” นางดวงเดือน บอก
การมีจิตสำนึกรับผิดชอบต่อสังคมในการจัดการขยะของชาวชุมชนบ้านเนินธงชัยยังช่วยเทศบาลตำบลนายายอามประหยัดค่าใช้จ่ายในการกำจัดขยะ ทำให้มีงบประมาณเพิ่มขึ้นสามารถเอาไปพัฒนาในด้านอื่นๆ
นายกษิดิ์เดช จันทร์แสง พัฒนาชุมชนเทศบาลตำบลนายายอาม กล่าวว่า บ้านเนินธงชัยเป็น 1 ใน 7 ชุมชน ที่เทศบาลตำบลนายายอามรับผิดชอบอยู่ โดยเรื่องขยะ ถือเป็นนโยบายสำคัญของผู้บริหารที่ต้องการแก้ไขอย่างจริงจัง เพราะทางเทศบาลไม่มีที่จัดเก็บขยะเป็นของตัวเอง จะต้องขนไปทิ้งที่ อ.มะขาม ทำให้ต้องเสียค่าใช้จ่ายทั้งค่าน้ำมันรถ และค่าธรรมเนียมในการกำจัดมากถึง 5-7 หมื่นบาทต่อเดือน
ทางเทศบาลนายายอามพยายามส่งเสริมให้ทุกชุมชนช่วยกันคัดแยกขยะ ดังเช่น ชุมชนบ้านเนินธงชัย ซึ่งเป็นพื้นที่นำร่อง เมื่อขยะเริ่มลดลง ก็จะมีการเก็บคืนถังขยะ และลดวันจัดเก็บจากเดิมที่รถขยะจะออกเก็บทุกวันก็จะเป็น 3 วันต่อสัปดาห์ ขยะเปียกอย่างพวกเศษผักในตลาดก็ให้แม่ค้ากองไว้ต่างหากแล้วเทศบาลจะไปเก็บมาใส่โคนต้นไม้ภายในเขตเทศบาล ซึ่งหลังจากชุมชนบ้านเนินธงชัยเริ่มดำเนินการมาระยะหนึ่งพบว่าปริมาณขยะลดลง ค่าใช้จ่ายก็ลดลงอย่างเห็นได้ชัด ซึ่งถ้าทุกๆ ชุมชนช่วยกันแบบนี้ นอกจากเทศบาลจะสะอาดและไม่มีปัญหาขยะแล้ว สามารถนำงบประมาณที่เหลือไปใช้ในด้านอื่นๆ ได้ด้วย
หากทุกชุมชนตระหนักและมีจิตสำนึกร่วมกันในหน้าที่ของตัวเองไม่โยนภาระให้กับภาครัฐ ดังเช่น ที่ชาวชุมชนบ้านเนินธงชัยกำลังทำอยู่นี้ การแก้ปัญหาขยะล้นเมืองก็จะลดลง และนี่คือ วิธีการที่ได้ผลและยั่งยืน โดยที่ภาครัฐไม่ต้องลงทุนให้สูญเสียงบประมาณมหาศาลโดยเปล่าประโยชน์
