สสส.-ภาคี ขับเคลื่อน “ตลาดเขียวฯ” ปี 2 ยกระดับตลาดชุมชน สร้างอาหารปลอดภัยยั่งยืน ลดเสี่ยง NCDs
ที่มา : สำนักข่าวสร้างสุข
ภาพประกอบจาก สสส.
“ตลาดเขียวเกษตรแบ่งปัน” ปี 2 สสส. สานพลังชุมชน-ภาคี ยกระดับตลาดเขียวกว่า 80 แห่ง-หนุนตลาดอาหารปลอดภัยกว่า 900 แห่งทั่วไทย ลดเสี่ยง NCDs ชูโมเดลเพิ่มมาตรฐานตลาดชุมชน-ให้ความสำคัญอาหารปลอดภัย-แหล่งที่มาของวัตถุดิบ หนุนผู้บริโภคยุคใหม่เข้าถึงความมั่นคงทางอาหาร สร้างสุขภาวะยั่งยืน
เมื่อเวลา 09.00 น. วันที่ 13 ก.ย. 2568 ที่ ตลาดเขียวเกษตรแบ่งปัน จ.ราชบุรี สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับภาคีเครือข่ายตลาดเขียวเกษตรแบ่งปัน จัดงาน “ก้าวสู่ปีที่ 2 ปักหมุดตลาดเขียวเกษตรแบ่งปัน ราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง พลังชุมชนเพื่อขับเคลื่อนระบบอาหารที่ยั่งยืน” ภายใต้โครงการสถานีเกษตรแบ่งปัน ณ ราชบุรี การพัฒนาระบบและยุทธศาสตร์การเสริมสร้างชุมชนต้นแบบบูรณาการผลิตและบริโภคอาหารเพื่อสุขภาวะ เดินหน้าถอดบทเรียนการจัดตลาดเขียวตามแนวทางแผนอาหารเพื่อสุขภาวะ พร้อมนำเสนอนโยบายการขับเคลื่อนตลาดเขียวในมหาวิทยาลัย โรงพยาบาล
และองค์กรต่างๆ เพื่อสร้างระบบอาหารที่ปลอดภัยและยั่งยืน
นางประภาศรี บุญวิเศษ กรรมการกองทุน สสส. และประธานกรรมการบริหารแผนคณะที่ 5 สสส. กล่าวว่า ไทยกำลังเผชิญปัญหาโรคไม่ติดต่อ (NCDs) อย่างรุนแรง มีประชาชนเสียชีวิตจากโรค NCDs กว่า 80% หรือราว 400,000 คนต่อปี เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และโรคอ้วน สาเหตุจากพฤติกรรมการบริโภคอาหาร สอดคล้องกับข้อมูลสุขภาพคนไทยด้วยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 7 ปี 2567–2568 โดยคณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล พบว่า ประชากรไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป บริโภคผักผลไม้เพียงพอ 16.6% (องค์การอนามัยโลก (WHO) แนะนำควรบริโภคผักผลไม้อย่างน้อย 400 กรัม/วัน เพื่อลดเสี่ยงโรค NCDs) ผู้บริโภคยุคใหม่โดยเฉพาะคนเมือง คนรุ่นใหม่ ให้ความสำคัญกับคุณภาพความปลอดภัย และแหล่งที่มาของวัตถุดิบ กังวลผลกระทบต่อสุขภาพ ส่งผลให้เกิดคำถามและความเชื่อมั่นกับอาหารที่ผลิตโดยไม่ผ่านมาตรฐานด้านสุขาภิบาลและความปลอดภัย ขณะที่กระแสการบริโภคอาหารที่เน้นความสะดวก รวดเร็ว มีข้อมูลผลิตภัณฑ์ชัดเจนและรับรองมาตรฐานด้านสุขภาพ กลับได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง
“สสส. ร่วมกับภาคีเครือข่ายขับเคลื่อน ‘ตลาดเขียวเกษตรแบ่งปัน’ สร้างระบบอาหารชุมชนที่ปลอดภัยและยั่งยืน ยกระดับมาตรฐานอย่างต่อเนื่อง ทั้งระบบตรวจสอบย้อนกลับ คุณภาพความปลอดภัย การรับรองอินทรีย์และหลักเกณฑ์การจัดการตลาดที่ชัดเจน พร้อมสร้างพื้นที่เรียนรู้และกิจกรรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านอาหาร ตลาดเขียวเป็นพื้นที่นวัตกรรมทางสังคม พัฒนากลไกใหม่ ๆ เชื่อมโยงถึงโรงพยาบาล โรงเรียน หน่วยงานรัฐไปจนถึงห้างค้าปลีกและตลาดในเมือง สะท้อนว่า ตลาดเขียวไม่ใช่แค่กิจกรรมชุมชน แต่กำลังยกระดับสู่การขับเคลื่อนเชิงนโยบาย ช่วยแก้ปัญหา โรค NCDs สร้างความมั่นคงทางอาหาร สุขภาวะยั่งยืนและลดภาระค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพของประเทศ ปัจจุบันมีตลาดเขียวกว่า 80 แห่งใน 19 จังหวัด รวมกับตลาดอาหารปลอดภัยของภาคีเครือข่ายกว่า 900 แห่งทั่วประเทศ สะท้อนว่าตลาดเขียวไม่ใช่เพียงพื้นที่ค้าขายแต่เป็นกลไกสำคัญในการพัฒนาระบบอาหารเพื่อสุขภาวะของชุมชน” นางประภาศรี กล่าว
บาทหลวง ผศ.ดร.วุฒิชัย อ่องนาวา ผู้รับผิดชอบโครงการสถานีเกษตรแบ่งปัน ณ ราชบุรี การพัฒนาระบบและยุทธศาสตร์การเสริมสร้างชุมชนต้นแบบบูรณาการผลิตและบริโภคอาหารเพื่อสุขภาวะ กล่าวว่า ปัจจุบันสังคมไทยให้ความสำคัญกับอาหารปลอดภัย สุขภาวะผู้บริโภคและความยั่งยืนของระบบอาหาร ตั้งแต่ระดับครัวเรือน ชุมชนและนโยบายสาธารณะ หน่วยงานภาครัฐ ร่วมผลักดันโครงการ ตลาดเกษตรกร ตลาดเขียว ตลาดอาหารปลอดภัย อย่างต่อเนื่อง โครงการสถานีเกษตรแบ่งปันฯ เป็นการขับเคลื่อนภายใต้ยุทธศาสตร์แผนอาหารเพื่อสุขภาวะของ สสส. ตั้งแต่ปี 2558 เป็นต้นแบบแหล่งผลิตพืชผักออร์แกนิค ใน จ.ราชบุรี มุ่งพัฒนาชุมชนอาหาร เพื่อสุขภาวะตลอดห่วงโซ่ร่วมกับชุมชน หน่วยงาน องค์กรและสถานศึกษา โดยเริ่มนำร่องเชื่อมโยงผลผลิตสู่สถาบัน ชุมชนตั้งแต่ปี 2559 สร้างพื้นที่ต้นแบบสำหรับการผลิตและบริโภค ก่อนขยายผลสู่จังหวัดใกล้เคียง
“ตลาดเขียวเกษตรฯ ก้าวสู่ปีที่ 2 ขับเคลื่อนผ่านยุทธศาสตร์บนฐานงานวิชาการ วิจัยร่วมกับคณะผู้บริหารมหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง ที่ผ่านมามีผู้เข้าร่วมกิจกรรม ไม่ต่ำกว่า 400 คน/ครั้ง เกิดการพัฒนาขยายผล แหล่งผลิตอาหารปลอดภัย 15 แหล่ง กระจายตามอำเภอ ชุมชนต่าง ๆ เกิดเครือข่ายแหล่งเชื่อมโยงอาหารปลอดภัยจากเครือข่ายตลาดเขียวเกษตรแบ่งปันฯ สู่ผู้บริโภคเชิงสถาบันกว่า 5 องค์กร/เครือข่าย ได้แก่ สำนักงานเกษตรอำเภอสวนผึ้ง สำนักงานเกษตรจังหวัดราชบุรี มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้า ธนบุรี (ราชบุรี) รวมถึงเครือข่ายภาคธุรกิจเอกชน CJ More เปิดพื้นที่ขับเคลื่อนการผลิตและบริโภคอาหารปลอดภัยในสถาบันการศึกษา รวมถึงพัฒนาพื้นที่รองรับเครือข่ายที่เพิ่มขึ้นและเสริมสร้างความรอบรู้การบริโภคอาหารเพื่อสุขภาวะได้สะดวกยิ่งขึ้น มีหน่วยงานต่างๆ มาศึกษาเรียนรู้แนวคิดการขับเคลื่อนการผลิตบริโภคอาหารเพื่อสุขภาวะมากกว่า 800 คน รวมถึงเกิดการกระจายรายได้สู่ชุมชน มากกว่า 2,200,000 บาทต่อปี” ผศ.ดร.วุฒิชัย กล่าว
