Page 145 - แผนการดำเนินงาน สสส. ประจำปี 2561
P. 145
๗
แผนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว
สถานการณ์และแนวโน้ม
สถานการณ์และแนวโน้มภายนอก และภายในประเทศที่ส�าคัญ และมีผลกระทบต่อประเทศไทย
โดยเฉพาะสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว ดังนี้
โครงสร้างประชากรไทยเปลี่ยนแปลงเข้าสู่สังคมสูงวัยอย่างสมบูรณ์เมื่อสิ้นสุดแผนพัฒนาเศรษฐกิจ
และสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔) ส่งผลกระทบต่อศักยภาพการเจริญเติบโตทาง
เศรษฐกิจของประเทศในระยะยาว ในขณะที่ คุณภาพคนไทยทุกกลุ่มวัยยังมีปัญหา โดยแต่ละกลุ่มวัย
ยังมีปัญหาส�าคัญที่ส่งผลต่อการยกระดับขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ ทั้งในเรื่องของวิชาการ
สุขภาพ และทักษะความรู้ความสามารถที่ส่งผลต่อผลิตภาพแรงงานของประเทศ นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลง
โครงสร้างประชากร เศรษฐกิจ และสังคม ส่งผลให้ครอบครัวไทย มีขนาดเล็กลง และมีรูปแบบที่หลากหลาย
มากขึ้น กระแสการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีดิจิทัล ส่งผลต่อระบบเศรษฐกิจ และการด�ารงชีวิต
ค่านิยมในสังคมไทยเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว วัฒนธรรมและวิถีชีวิตดั้งเดิมถูกกลืนโดยวิถีชีวิตแบบใหม่ แผนการดำาเนินงานประจำาปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑
ยึดตนเองเป็นหลักมากกว่าค�านึงถึงส่วนรวม ปัญหาความเหลื่อมลำ้าในหลายมิติ ทั้งด้านรายได้ การถือครอง
ที่ดิน การศึกษา และด้านสาธารณสุข และมีแนวโน้มจะรุนแรงมากขึ้น การเจริญเติบโตของภาค เมือง และ
พื้นที่เศรษฐกิจ ท�าให้เกิดปัญหาช่องว่างการกระจายรายได้ระหว่างภาค การขยายตัวของเมืองในภาคต่างๆ
ของประเทศเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ท�าให้การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่จ�าเป็นไม่สามารถรองรับได้ทันและ
เพียงพอ ในขณะที่กลไกการพัฒนาจังหวัดและกลุ่มจังหวัดยังไม่สามารถเชื่อมโยงการท�างานของหน่วยงาน
ที่เกี่ยวข้องให้เกิดพลังในการขับเคลื่อนตามเป้าหมายที่วางไว้ได้ 143
จากการทบทวนสถานการณ์และแนวโน้มข้างต้น พบว่ามีผลกระทบต่อกลุ่มเป้าหมายเด็ก เยาวชน
และครอบครัว ดังนี้
ครอบครัว การเปลี่ยนแปลงของสังคม วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม ส่งผลให้ครอบครัวมีรูปแบบ
หลากหลายและซับซ้อนขึ้น และกลายเป็นครอบครัวที่มีสภาวะยากล�าบาก มีความเปราะบาง เช่น ครอบครัว
ที่มีเฉพาะพ่อหรือแม่เลี้ยงลูกตามล�าพัง ครอบครัวที่มีผู้สูงอายุเลี้ยงดูเด็กตามล�าพัง ครอบครัวที่มีเฉพาะ
แผนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว
สถานการณ์และแนวโน้ม
สถานการณ์และแนวโน้มภายนอก และภายในประเทศที่ส�าคัญ และมีผลกระทบต่อประเทศไทย
โดยเฉพาะสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว ดังนี้
โครงสร้างประชากรไทยเปลี่ยนแปลงเข้าสู่สังคมสูงวัยอย่างสมบูรณ์เมื่อสิ้นสุดแผนพัฒนาเศรษฐกิจ
และสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔) ส่งผลกระทบต่อศักยภาพการเจริญเติบโตทาง
เศรษฐกิจของประเทศในระยะยาว ในขณะที่ คุณภาพคนไทยทุกกลุ่มวัยยังมีปัญหา โดยแต่ละกลุ่มวัย
ยังมีปัญหาส�าคัญที่ส่งผลต่อการยกระดับขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ ทั้งในเรื่องของวิชาการ
สุขภาพ และทักษะความรู้ความสามารถที่ส่งผลต่อผลิตภาพแรงงานของประเทศ นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลง
โครงสร้างประชากร เศรษฐกิจ และสังคม ส่งผลให้ครอบครัวไทย มีขนาดเล็กลง และมีรูปแบบที่หลากหลาย
มากขึ้น กระแสการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีดิจิทัล ส่งผลต่อระบบเศรษฐกิจ และการด�ารงชีวิต
ค่านิยมในสังคมไทยเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว วัฒนธรรมและวิถีชีวิตดั้งเดิมถูกกลืนโดยวิถีชีวิตแบบใหม่ แผนการดำาเนินงานประจำาปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑
ยึดตนเองเป็นหลักมากกว่าค�านึงถึงส่วนรวม ปัญหาความเหลื่อมลำ้าในหลายมิติ ทั้งด้านรายได้ การถือครอง
ที่ดิน การศึกษา และด้านสาธารณสุข และมีแนวโน้มจะรุนแรงมากขึ้น การเจริญเติบโตของภาค เมือง และ
พื้นที่เศรษฐกิจ ท�าให้เกิดปัญหาช่องว่างการกระจายรายได้ระหว่างภาค การขยายตัวของเมืองในภาคต่างๆ
ของประเทศเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ท�าให้การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่จ�าเป็นไม่สามารถรองรับได้ทันและ
เพียงพอ ในขณะที่กลไกการพัฒนาจังหวัดและกลุ่มจังหวัดยังไม่สามารถเชื่อมโยงการท�างานของหน่วยงาน
ที่เกี่ยวข้องให้เกิดพลังในการขับเคลื่อนตามเป้าหมายที่วางไว้ได้ 143
จากการทบทวนสถานการณ์และแนวโน้มข้างต้น พบว่ามีผลกระทบต่อกลุ่มเป้าหมายเด็ก เยาวชน
และครอบครัว ดังนี้
ครอบครัว การเปลี่ยนแปลงของสังคม วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม ส่งผลให้ครอบครัวมีรูปแบบ
หลากหลายและซับซ้อนขึ้น และกลายเป็นครอบครัวที่มีสภาวะยากล�าบาก มีความเปราะบาง เช่น ครอบครัว
ที่มีเฉพาะพ่อหรือแม่เลี้ยงลูกตามล�าพัง ครอบครัวที่มีผู้สูงอายุเลี้ยงดูเด็กตามล�าพัง ครอบครัวที่มีเฉพาะ
