เอาตัวรอดจากไฟไหม้อย่างไรให้ปลอดภัย
ที่มา: ผศ. นพ.พงศศิษฏ์ สิงหทัศน์ สาขาวิชาศัลยศาสตร์อุบัติเหตุและเวชบำบัดวิกฤตศัลยกรรม ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
ไฟไหม้ หรือ อัคคีภัย คือ ภัยอันตรายที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลันและไม่คาดคิด ซึ่งสามารถสร้างความเสียหายอย่างมหาศาลทั้งต่อชีวิตและทรัพย์สินของผู้คน ในสภาวะที่ไม่คาดฝันเช่นนี้ การมีความรู้และการเตรียมพร้อมในการเอาตัวรอดจากเหตุการณ์ไฟไหม้เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง การตระหนักถึงสาเหตุของการเสียชีวิตจากไฟไหม้และวิธีการป้องกันตนเองสามารถช่วยลดความเสี่ยงและเพิ่มโอกาสในการรอดชีวิตได้ บทความนี้จะนำเสนอข้อมูลที่จำเป็นเกี่ยวกับสาเหตุการเสียชีวิตจากไฟไหม้ รวมถึงวิธีการเอาตัวรอดและการปฐมพยาบาลเบื้องต้น เพื่อให้ผู้อ่านสามารถนำไปปรับใช้ในสถานการณ์ฉุกเฉินได้อย่างปลอดภัย
สาเหตุหลักของการเสียชีวิตในสถานการณ์ไฟไหม้ มีดังนี้
- การสูดดมควันพิษและสารเคมีอันตราย ควันไฟที่เกิดจากการเผาไหม้ที่ไม่สมบูรณ์ ทำให้เกิดก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ และมีสารไฮโดรเจนไซยาไนด์ที่เกิดจากเผาไหม้เบาะและพลาสติก สาร 2 ชนิดนี้ หากเข้าสู่ร่างกายในปริมาณมากจะไปจับตัวกับฮีโมโกลบิน ซึ่งเป็นเม็ดเลือดที่นำออกซิเจนไปเลี้ยงร่างกาย ทำให้ไม่สามารถนำออกซิเจนไปเลี้ยงร่างกายได้และเสียชีวิตในที่สุด นอกจากนี้ยังมีสารอื่น ๆ เช่น ไฮโดรเจนคลอไรด์ที่เกิดจากการเผาไหม้ท่อพีวีซี และสารไนตริกออกไซด์ ที่เกิดจากการเผาไหม้พวกพอลิเมอร์ ทำให้ระคายเคืองบริเวณต่าง ๆ เช่น ระคายเคืองตา ทำให้แสบตา และหากไปโดนเยื่อบุที่สำคัญอย่างเยื่อบุทางเดินหายใจก็จะทำให้เสียชีวิตได้
- เขม่าอุดตันทางเดินหายใจ ในควันไฟจะมีเขม่าต่าง ๆ ที่ไปอุดตันทางเดินหายใจ ส่งผลให้เกิดภาวะการหายใจล้มเหลวเฉียบพลันและเสียชีวิตในที่สุด
- การสูดดมไอร้อน ไอร้อนที่เกิดจากความร้อน หากสูดดมมาก ๆ จะทำให้ทางเดินหายใจบวมส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจและเสียชีวิตได้
- ถูกไฟเผาไหม้โดยตรง เมื่อผิวหนังถูกเผาไหม้อย่างรุนแรง ทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำในปริมาณมากและอาจเกิดการติดเชื้อ นำไปสู่การเสียชีวิตในที่สุด
- อุบัติเหตุระหว่างการหลบหนี ในสถานการณ์ฉุกเฉิน ผู้ประสบภัยอาจได้รับบาดเจ็บหรือเสียชีวิตจากการหกล้ม ถูกทับ ตกจากที่สูง หรือเหตุการณ์อื่น ๆ ขณะพยายามหนีออกจากพื้นที่ ไฟไหม้
วิธีเอาตัวรอดจากสถานการณ์ไฟไหม้
- ตั้งสติและรีบออกจากที่เกิดเหตุ เมื่อเกิด ไฟไหม้ ควรตั้งสติและหาทางออกจากพื้นที่โดยเร็วที่สุด
- หลีกเลี่ยงการสูดควัน ใช้ผ้าชุบน้ำปิดปากและจมูกเพื่อลดการสูดดมควันพิษ
- เอาผ้าชุบน้ำปิดปากปิดจมูก หรือหาผ้าห่มชุบน้ำแล้วห่มตัว จากนั้นรีบหาทางออกมาจากที่เกิดเหตุ
- หากอยู่ในห้อง อย่าเพิ่งรีบเปิดประตู ควรจับประตูก่อนเพื่อดูว่าร้อนหรือไม่ หากรู้สึกร้อนนั่นหมายถึงอาจมีไฟอยู่หลังประตู จึงไม่ควรเปิดเพราะจะทำให้ควันไฟเข้าห้อง ควรหาผ้าหรืออื่น ๆ มาอุดตรงประตู เพื่อป้องกันไม่ให้ควันไฟเข้ามาในห้องได้และพยายามหาทางออกทางอื่น
- หากติดอยู่ในห้อง พยายามส่งสัญญาณขอความช่วยเหลือ เช่น ส่องไฟมือถือออกไปทางหน้าต่าง เพื่อให้ภายนอกรู้ว่ามีคนต้องการความช่วยเหลืออยู่
- หลีกเลี่ยงการใช้ลิฟต์ ควรใช้บันไดหนีไฟแทน
- หลีกเลี่ยงการวิ่งหนีเข้าจุดอับ
- ระหว่างหาทางออกจากที่เกิดเหตุ หากมีควันมากพยายามก้มต่ำหรือคลาน เพราะออกซิเจนจะลอยอยู่ที่ต่ำ
ควรปฏิบัติอย่างไรก่อนเกิดเหตุไฟไหม้
ไม่ว่าจะเข้าพักที่ใดก็ตาม ทั้งการเช่าอยู่ห้องพักระยะยาวและระยะสั้น ควรสังเกตทางหนีไฟและจดจำตำแหน่งเอาไว้อย่างแม่นยำ เพื่อที่เวลาเกิดเหตุจะได้พาตัวเองออกจากที่เกิดเหตุได้ทันเวลา เพราะที่ผ่านมาพบว่ามีผู้ประสบภัยหลายรายไม่ได้จดจำทางหนีไฟเอาไว้ ทำให้เมื่อเกิดเหตุไม่สามารถหลบหนีได้ทันเวลา
การเตรียมความพร้อมและมีความรู้ในการเอาตัวรอดจากไฟไหม้เป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม เพื่อความปลอดภัยของตนเองและคนรอบข้าง
สามารถอ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/
