ที่มา : สำนักข่าวสร้างสุข

ภาพประกอบจาก สสส.

สสส. สวค. IHPP จัดเวทีถอดบทเรียนการพัฒนาคนดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ระยะยาว พชอ. 24 แห่ง ชี้ อสม. หนุนเสริมบุคลากรทางการแพทย์ในพื้นที่ได้ดี ด้าน สปสช. เตรียมดึงงบค้างท่อ 800 ลบ. จากกองทุน Long-term Care สนับสนุน อปท. บุคลากรวิชาชีพ ดูแลผู้สูงอายุ-ผู้ป่วยภาวะพึ่งพิง

วันที่ 17 พฤศจิกายน 2563 ที่โรงแรมแกรนด์ ริชมอนด์ สไตลิช คอนเวนชั่น จ.นนทบุรี สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) มูลนิธิเพื่อการพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ (IHPP) และสำนักงานวิจัยและพัฒนากำลังคนด้านสุขภาพ (สวค.) จัดการประชุม LTC Forum 2020 “ก้าวไปด้วยกันสู่บริการสุขภาพระยะยาวที่ยั่งยืน – Moving together to sustainable LTC” เพื่อสรุปผลการดำเนินโครงการการบริหารจัดการกำลังคนด้านสุขภาพ สำหรับการดูแลระยะยาว

ภายใต้โครงการพัฒนากำลังคนด้านสุขภาพในระดับพื้นที่ เพื่อสนับสนุนการขับเคลื่อนนโยบายคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ (พชอ.) สนับสนุนโดย สสส. โดยมีตัวแทนจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) และตัวแทนหน่วยบริการสุขภาพในพื้นที่เข้าร่วม

นพ.ณรงค์ สายวงศ์ รองปลัดกระทรวงสาธารณสุข กล่าวว่า การจัดบริการดูแลระยะยาว (Long-term Care: LTC) เป็นนโยบายที่รัฐบาลและกระทรวงสาธารณสุขให้ความสำคัญในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้ที่มีภาวะพึ่งพิง โดยได้จัดทำโครงการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุขสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในพื้นที่ เพื่อรับรองสังคมผู้สูงอายุ โดยเริ่มดำเนินการมาตั้งแต่ปี 2559 ดูแลผู้สูงอายุติดบ้านติดเตียงแล้วกว่า 1.8 แสนคน ขณะที่สภาพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติคาดการณ์ว่า ปี 2564 ประเทศไทยจะเข้าสู่สังคมผู้สูงวัยอย่างสมบูรณ์ โดยประชากรที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป จะมีจำนวนไม่น้อยกว่า 13 ล้านคน หรือร้อยละ 20 ของประชากรทั้งหมด

และในปี 2583 ประเทศไทยจะมีผู้สูงวัยจำนวน 20 ล้านคน หรือ 1 ใน 3 ของคนไทยจะเป็นผู้สูงวัย และผู้สูงวัยอายุมากกว่า 80 ปีขึ้นไป จะมีมากถึง 3,500,000 คน ดังนั้นการรองรับระบบบริการดูแลผู้สูงวัยจึงเป็นวาระเร่งด่วนที่ภาคนโยบายให้ความสำคัญ

พญ.ขจีรัตน์ ปรักเอโก ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการพัฒนาระบบสุขภาพ สสส. กล่าวว่า ในปี 2561 สสส. สนับสนุนให้ สวค. และ IHPP จัดทำโครงการพัฒนากำลังคนด้านสุขภาพในระดับพื้นที่ เพื่อสนับสนุนการขับเคลื่อนนโยบายคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ ภายใต้การดำเนินงานโดยคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ (พชอ.) ด้วยการสนับสนุนจาก สสส. โดยพบความโดดเด่นด้านการจัดการประเด็นผู้สูงวัยอย่างเป็นระบบ จึงเกิดเป็นการต่อยอดในประเด็นการดูแลผู้สูงวัยระยะยาว การถอดบทเรียนโครงการฯ ครั้งนี้เป็นการสังเคราะห์องค์ความรู้นำไปสู่การขยายผลในพื้นที่อื่น และเชื่อมโยงนโยบายกำลังคนด้านสุขภาพ ทั้งยังทำให้ได้นวัตกรรมการแก้ปัญหากำลังคนในระดับพื้นที่

โดยผลพบว่าหัวใจของการดูแลผู้ที่มีภาวะพึ่งพิงอย่างมีประสิทธิภาพได้นั้น ต้องอาศัยกำลังคนจากทุกภาคส่วน ได้แก่ 1. กำลังคนในชุมชน (อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน) และ 2. กำลังคนวิชาชีพ (พยาบาลวิชาชีพ บุคลากรโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล และโรงพยาบาลชุมชน)

นายวีระชัย ก้อนมณี ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนระบบบริการสุขภาพชุมชน สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กล่าวว่า สปสช. ได้จัดตั้งกองทุนการดูแลระยะยาวสำหรับผู้สูงอายุและผู้ป่วยภาวะพึ่งพิง (กองทุน LTC) ตั้งแต่ปี 2559 โดยให้ อปท. เป็นกลไกหลักในการบริหารจัดการกองทุน ทั้งนี้ สปสช. เตรียมวางแผนขับเคลื่อนงบประมาณส่วนหนึ่งในกองทุน LTC หลังพบว่ามีเงินค้างท่อในระบบทั่วประเทศกว่า 800 ล้านบาท ซึ่งที่ผ่านมายังไม่มีการนำงบส่วนนี้ไปใช้ในการดูแลผู้ป่วยที่มีภาวะพึ่งพิง อันมีสาเหตุมาจากความเข้าใจที่คาดเคลื่อนว่าระบบบริการดังกล่าวเป็นของกระทรวงสาธารณสุขเพียงหน่วยงานเดียว

โดยหลังจากนี้จะประสานงานกับสำนักงานหลักประกันสุขภาพระดับเขต และภาคีเครือข่าย สร้างความรู้ความเข้าใจให้ อปท. สามารถเบิกจ่ายงบประมาณมาสนับสนุนการดูแลผู้ที่มีภาวะพึ่งพิงอย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น อันเป็นการเสริมศักยภาพท้องถิ่นที่มีความใกล้ชิดกับประชาชนในชุมชนเป็นทุนเดิม

สำหรับพื้นที่นำร่องโครงการพัฒนากำลังคนด้านสุขภาพในระดับพื้นที่นำร่องฯ ภายใต้การสนับสนุนของ สสส. มีทั้งสิ้น 24 แห่ง  ในปีแรก 2561 ประกอบไปด้วย 1. ต.นาจารย์ อ.เมือง จ.กาฬสินธุ์ 2. อ.ศรีวิไล จ.บึงกาฬ 3. อ.วารินชาราบ จ.อุบลราชธานี 4. อ.สันทราย จ.เชียงใหม่ 5. เทศบาลนครศรีธรรมราช จ.นครศรีธรรมราช 6. อ.ฉวาง จ.นครศรีธรรมราช 7. อ.พรานกระต่าย จ.กำแพงเพชร 8. อ.ชัยบาดาล จ.ลพบุรี 9. อ.จักราช จ. นครราชสีมา 10. อ.บางกล่า จ.สงขลา 11. อ.บ้านลาด จ.เพชรบุรี ต่อมาในปี 2562 ได้ขยายผลไปอีก 13 พื้นที่

ได้แก่ 1. อ.แม่วาง จ.เชียงใหม่ 2. อ.สวรรคโลก จ.สุโขทัย 3. อ.ไทรงาม จ.กำแพงเพชร 4. อ.หนองหญ้าปล้อง จ.เพชรบุรี 5. อ.กุฉินารายณ์ จ.กาฬสินธุ์ 6. อ.บึงโขงหลง จ.บึงกาฬ 7. อ.บ้านเหลื่อม จ.นครราชสีมา 8. อ.เดชอุดม จ.อุบลราชธานี 9. อ.เมือง จ.อำนาจเจริญ 10. อ.ถ้ำพรรณา จ.นครศรีธรรมราช 11. อ.จุฬาภรณ์ จ.นครศรีธรรมราช 12. อ.สะบ้าย้อย จ.สงขลา 13. ศูนย์สุขภาพที่ 28 กรุงเทพมหานคร