ที่มา : เว็บไซต์โพสต์ทูเดย์

สถานการณ์แม่วัยรุ่นของประเทศไทยในปี 2557 ประชากรวัยรุ่นหญิงอายุ 15-19 ปี มีอัตราการคลอดเป็น 47.9 ต่อ 1,000 หรือเท่ากับมีทารกเกิดจากแม่วัยรุ่นวันละ 334 คน

แฟ้มภาพ

ซึ่งเป็นอัตราสูงกว่าประเทศกำลังพัฒนาอื่นๆ มาก แสดงถึงความไม่ประสบความสำเร็จในการป้องกันการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น ประเทศไทยกำลังเผชิญกับภาวะ “การเกิดน้อย ด้อยคุณภาพ”ตามที่ทางสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติหรือสภาพัฒน์ ได้สรุปไว้

การปรับฐานคิดเรื่องเพศในสังคมไทย จึงเป็นเรื่องสำคัญมาก และในยุคที่การรณรงค์ทำได้ทั้ง online และ offline จึงได้เห็นคลิปเกรียนๆ หนุ่มน้อยพูดคุยกับพ่อเรื่องเล็กๆ ที่สำหรับเขาอาจกลายเป็นปัญหาใหญ่ต่อไปได้ คลิปกำลังสื่อว่า พ่อแม่คือบุคคลทรงอิทธิพลที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างสร้างสรรค์ได้ในอนาคต และอาจเป็นเรื่องเชยด้วยซ้ำถ้าการสอนลูกแค่การยื่นถุงยางอนามัยให้ลูกชาย พ่อแม่ยุคใหม่ต้องมีความมั่นใจที่จะสื่อสารเรื่องเพศกับลูกด้วยวิธีการต่างๆ ถ้าเราต้องการ “หยุด…สถิติพ่อแม่วัยรุ่น” กันจริงจัง เรื่องนี้ก็ต้องทำให้เกิดขึ้นได้ในสังคมไทย

 เปิดโอกาสคุยปิดโอกาสพลาด

สถานการณ์อัตราการคลอดทารกจากแม่วัยรุ่น วันละ 334 คน เห็นตัวเลขก็ว่าน่าตกใจแล้ว ยังมีการคลอดซ้ำในแม่วัยรุ่นเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 11.3 ในปี 2553 เป็นร้อยละ 12.8 ในปี 2557 แสดงให้เห็นว่าเรากำลังเผชิญกับภาวะ “การเกิดน้อย ด้อยคุณภาพ” น่าหนักใจ ซึ่งเป็นประเด็นทุกๆ รัฐบาลกำหนดนโยบายไว้แก้ปัญหานี้ สสส.ภายใต้แผนงานสร้างเสริม

สุขภาวะทางเพศ ล่าสุด ได้ร่วมมือกับหลายหน่วยงานและภาคีเครือข่าย เพื่อขับเคลื่อนการป้องกันปัญหานี้ในหลายมิติ มีการเปิดโครงการ “โอกาสทองคุยเรื่องเพศกับลูก” เพื่อเป็นวัคซีนที่มีประสิทธิภาพในการช่วยสร้างภูมิคุ้มกันให้แก่เด็กๆ โดยย้ำว่าสามารถทำได้ในทุกครอบครัว

หลักการง่ายๆ คือ “การเปิดโอกาสคุย (ซึ่งจะช่วย) ปิดโอกาสพลาด” แค่มีความรู้และเข้าใจที่ถูกต้องใน 3 เรื่อง คือ1.ทัศนคติเรื่องเพศ 2.ความรู้เรื่องเพศ 3.ทักษะพูดคุยสื่อสาร เพียงเท่านี้ก็จะช่วยให้เด็กสามารถตัดสินใจด้วยตัวเองได้อย่างปลอดภัยและดีต่อสุขภาพ 3 ข้อง่ายๆ ซึ่งจะเป็นปัจจัยช่วยลดแม่วัยรุ่นได้อย่างยั่งยืน

พ่อแม่ ไขประตูด้วยกุญแจ 4 ดอก

โอกาสทองคุยเรื่องเพศกับลูก เป็นการลดความเสี่ยงจากปัญหาทางเพศแก่เด็กวัยรุ่นได้มากกว่าครอบครัวที่ไม่ได้คุย สสส.เผยแพร่เอกสารผลการศึกษาวิจัย เรื่อง “การศึกษาแนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ไม่พร้อมในวัยรุ่น (แม่วัยรุ่น)” ของ ศ.ดร.ศิริพร จิรวัฒน์กุล นักวิชาการอิสระ อดีตอาจารย์คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งแนะเคล็ดลับ 4 วิธี กับการเปิดประตูไปในโลกวัยรุ่น

1.อย่าประเมินตัวเองต่ำ

พ่อแม่มักไม่มีประสบการณ์เรียนเรื่องเพศศึกษาในโรงเรียน และไม่เคยมีประสบการณ์สื่อสารเรื่องเพศกับพ่อแม่

ตัวเอง จึงเห็นว่าจะไม่มีความสามารถพูดคุยเรื่องนี้กับลูกได้ นอกจากนั้นยังเห็นว่าโรงเรียน/ครู สอนลูกได้ดีกว่า และคิดว่าลูกเชื่อเพื่อนมากกว่าใครๆ ความเห็นนี้ขัดแย้งกับความต้องการเรียนรู้เรื่องเพศของวัยรุ่น เพราะมีการศึกษาจำนวนมากทั้งในประเทศและต่างประเทศ ยืนยันว่าเด็กวัยรุ่นต้องการเรียนรู้เรื่องเพศจากพ่อแม่ หรือผู้ปกครองมากที่สุด แต่เมื่อพ่อแม่ประเมินว่าทำไม่ได้ ก็ไม่ได้สื่อสารกับลูก ทำให้วัยรุ่นต้องหาความรู้เองจากเพื่อนและสื่อต่างๆ

การสนับสนุนพ่อแม่ให้มีความมั่นใจในตัวเอง ว่ามีความรู้เรื่องเพศ และวิธีการสื่อสารเรื่องเพศกับลูกตั้งแต่ยังไม่เข้าวัยรุ่น จนถึงวัยรุ่น “คือสิ่งจำเป็น” ที่ต้องทำให้เกิดขึ้น

2.เข้มงวดไม่ช่วยป้องกันลูกวัยรุ่น

พ่อแม่ที่มีกิจกรรมร่วมกับลูก อยู่บ้านพร้อมหน้ากันบ่อย รวมทั้งแสดงความเอาใจใส่ อาทร และให้การสนับสนุนลูก มีอิทธิพลอย่างยิ่งต่อลูกวัยรุ่นในการชะลอการมีเพศสัมพันธ์ หรือการมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรกอายุมากขึ้น มีคู่นอนน้อย และใช้อุปกรณ์คุมกำเนิดสม่ำเสมอ

พ่อแม่เข้มงวดเคร่งครัดกฎระเบียบ ทำให้ลูกเกรงกลัว กีดกันการคบเพื่อนต่างเพศ และทำให้ลูกเห็นว่าเรื่องเพศเป็นเรื่องสกปรก เลวร้าย มักมีสัมพันธภาพที่ห่างเหินกับลูก จึงเป็นแรงผลักดันให้ลูกไปหาความอบอุ่นทางใจจากผู้อื่น เป็นการเปิดโอกาสให้ลูกไปเผชิญกับปัญหาเรื่องเพศมากขึ้น ทั้งนี้มีรายงานการศึกษาพบว่าแม่วัยรุ่นจำนวนมากมาจากครอบครัวที่มีความรุนแรง และสัมพันธภาพระหว่างกันไม่ดี

3.สอนให้รักนวลสงวนตัวก็ไม่ช่วย

การสอนลูกสาวให้ “รักนวลสงวนตัว” ความคิดนี้ก็ไม่ผิดทั้งหมด แต่มีรายงานวิจัยจำนวนมากยืนยันว่าการสอนให้วัยรุ่น โดยเฉพาะผู้หญิงให้ชะลอการมีเพศสัมพันธ์เพียงอย่างเดียวไม่ได้ทำให้สถิติการตั้งครรภ์ของวัยรุ่นลดลง แต่การทำให้เด็กมีความรู้เรื่องเพศอย่างเปิดกว้าง ด้วยแนวคิดเชิงบวกว่าเรื่องเพศเป็นเรื่องธรรมชาติที่ทุกคนต้องเรียนรู้ เพื่อให้รู้เท่าทันร่างกาย และอารมณ์เพศของตนเอง การทำให้ลูกรู้จักอุปกรณ์การคุมกำเนิด วิธีใช้ และการเข้าถึงบริการคุมกำเนิด กลับทำให้วัยรุ่นตัดสินใจชะลอการมีเพศสัมพันธ์มากขึ้น และเมื่อจะมีเพศสัมพันธ์ก็ใช้วิธีการคุมกำเนิดสม่ำเสมอ

นั่นคือ ถ้าพ่อแม่สอนให้ลูกวัยรุ่นมีเพศสัมพันธ์อย่างรับผิดชอบ และมีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัยจะช่วยป้องกันวัยรุ่นตั้งครรภ์ได้ดีกว่าการสอนให้หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์อย่างเดียว

4.ตั้งครรภ์ไม่ใช่เรื่องใหญ่ของผู้ชาย ทำให้เกิดปัญหา

พ่อแม่ส่วนใหญ่มักมุ่งเน้นที่การป้องกันลูกสาว แต่ละเลยลูกชาย หรือไม่สอนให้ลูกชายเห็นว่าเรื่องเพศ และการตั้งครรภ์ก็เป็นความรับผิดชอบของผู้ชายเท่าๆ กับผู้หญิง ยิ่งกว่านั้นคือทำให้ลูกชายเห็นว่าการที่ผู้ชายมีประสบการณ์ทางเพศมากๆ เป็นส่วนหนึ่งของการเป็น “ลูกผู้ชาย” แล้วก็ปล่อยให้เด็กชายเรียนรู้เรื่องเพศเอง ความคิดและพฤติกรรมเช่นนี้ของพ่อแม่ทำให้ลูกชายสร้างโอกาสมีเพศสัมพันธ์โดยละเลยเรื่องการป้องกันการตั้งครรภ์และการติดเชื้อโรคทางเพศสัมพันธ์ รวมถึงเอชไอวี

พ่อแม่มีอิทธิพลอย่างมากต่อพฤติกรรมทางเพศของลูกวัยรุ่น งานวิจัยทั้งหมดสรุปตรงกันว่า ความเข้มแข็งและใกล้ชิดกัน แสดงออกด้วยการมีกิจกรรมร่วมกัน แสดงความรัก และเอื้ออาทรสม่ำเสมอ พูดคุย ให้คำแนะนำเรื่องการคบเพื่อนต่างเพศ และเรื่องเพศในเชิงบวก เป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดที่ช่วยป้องกันวัยรุ่นตั้งครรภ์ได้