ใจคนปลุกเมือง
ที่มา : แฟนเพจ Spark U – ปลุกใจ เมือง
ภาพประกอบจากแฟนเพจ Spark U – ปลุกใจ เมือง
‘ใจคนปลุกเมือง’ อภิศักดิ์ ทัศนี แกนนำเยาวชนโครงการ Beach for Life
สร้างกระบวนการให้เยาวชนได้ไปเรียนรู้และรณรงค์ปลุกจิตสำนึกของชาวชุมชน ให้เข้ามามีส่วนร่วมแก้ปัญหาการพังทลายของชายหาดสมิหลา แหล่งท่องเที่ยวสำคัญของจังหวัดสงขลา ส่งผลให้เทศบาลนครสงขลาและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทำข้อตกลง (MOU) รับร่างข้อเสนอของเยาวชนและชาวชุมชนจัดทำเป็นธรรมนูญหาดเพื่อใช้เป็นแนวทางเยียวยา แก้ปัญหา และอนุรักษ์ชายหาดสมิหลาอย่างยั่งยืน
“เราสร้างจิตสำนึกปีหนึ่งได้ห้าคน ให้เป็นคำตอบว่าทรัพยากรเป็นเรื่องของเขาก็ยังดี อำนาจรัฐจริงๆก็เป็นเรื่องของเรา ในฐานะการเป็นพลเมือง อำนาจรัฐจริงๆ เป็นของเรา เราสามารถมีส่วนร่วมในการดูแลบ้านเมืองเรื่องของเรา” ความเชื่อสองอย่างนี้สำคัญ เราสามารถกำหนดชะตากรรมของชีวิตของประเทศเราได้ ถ้าเราเชื่อในระบบประชาธิปไตยจริงๆ อภิศักดิ์ ทัศนี กล่าว
“เราไม่สามารถสร้างอีเวนต์ใหญ่ โดยไม่มีกระบวนการสร้างจิตสำนึกให้เยาวชนพลเมืองให้ลุกขึ้นมาปกป้องบ้านเมืองของเขา หากสร้างได้ทีละคนสองคน แต่ส่งไปอย่างเต็มเปี่ยม และมีพลังให้เขาได้ส่งเสียงเรื่องบ้านเขา การจะสร้างงานใหญ่ ๆ พูดตูมเดียว โดยไม่มีแก่น ไม่มีอะไร มันเป็นไปไม่ได้ และต้องเป็นคนจริงที่กัดไม่ปล่อยเท่านั้น”
ที่พื้นที่เทพา สวนกง ชลาพัด เราสามารถสร้างกลุ่มเยาวชนที่เป็นเด็กที่กัดไม่ปล่อยเรื่องสิทธิการรักษาทรัพยากรบ้านเขา โดยที่งบประมาณก็แทบจะไม่มีเลย ผ่านมาเจ็ดปี ได้เพิ่มสองพื้นที่ เริ่มจากเราสร้างแรงกระเพื่อม วันนี้เราอาจจะได้สิบที่มานั่งฟัง อาจจะเป็นคนสองคนในนี้
สิ่งสำคัญ คือ เรากำลังยืนหยัดว่าสิทธิในทรัพยากรเป็นของทุกคน ไม่ใช่ส่งกระบวนการ ลองเลียนแบบกันไป เพราะมันไม่มีวิธีการสำเร็จรูป
อย่างน้อยทุกคนที่นั่งในนี้สามารถแสดงออกได้ว่า เราอยากอยู่ในสภาพแวดล้อมแบบไหน ตอนที่เริ่ม เราไม่รู้อะไรเลย คิดแต่ว่าแค่เริ่ม เดี๋ยวก็ค่อยๆ คิดออกเอง หาทางค้นหาเจอวิธีการเอง ถ้าเราเป็นตัวกลไกนึง มันก็จะค่อยๆ หมุนไปเอง
กว่าจะมาถึงวันนี้เราเตรียมงานกันมานาน อะไรคือจุดสปาร์ก จะปลุกหัวใจคนใต้ สื่อสารความจริง-ความงามของใต้ได้ การจะทำให้เขารับรู้ว่า เขามีสิทธิในทรัพยากรของเขา และสองคือถ้าเขามองว่าทรัพยากรของเขางดงาม เขาต้องบอกต่อว่าบ้านเขางดงาม และเจอความจริงอย่างไร เราเตรียมเนื้อหาค่อนข้างมาก
สำหรับเรา สิ่งที่จะทำให้สปาร์ก จุดประกายได้ 1.เรื่องการทำงานแบบกัดไม่ปล่อย เขาจะเห็นความตั้งใจเอาจริงของเรา 2.เขาจะเห็นว่าเรื่องทรัพยากรเป็นสิทธิที่เขาจัดการได้ แล้วก็ลามไปเรื่องอื่น วัฒนธรรม ฯลฯ
เราจะทำอย่างไรไม่ให้งานนี้เป็นแค่งานเอานิทรรศการมาตั้ง เราจึงเอาเนื้อหาองค์ความรู้มาสื่อสารกับคนในเมืองด้วย ไม่ใช่แค่งานอีเวนต์ แต่เป็นกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันด้วย
โจทย์ – สร้างพลเมืองรุ่นใหม่ ตื่นรู้ และมีสำนึกร่วมต่อเรื่องราวของบ้านเมืองในการรักษาทรัพยากร Beach for life สงขลาฟอรั่ม ให้เราลงไปสำรวจจากเรื่องจริง สถานการณ์จริง ทำงานเรื่องทรัพยากร ต้องไม่กลวงเรื่องฐานความรู้ ข้อมูล พูดเรื่องความเป็นพลเมือง เราต้องรู้เรื่องสิทธิ ต้องพูด สำนึกรับผิดชอบ เราต้องมีในหัวใจ เราจะกินขนมอย่างไรที่จะไม่เพิ่มขยะ เราต้องสำนึกว่าขยะในโลกนี้มีเท่าไหร่ แล้ว เราจะเพิ่มมันอีกเท่าไหร่ ในแต่ละวัน บ่มเพาะ สร้างกระบวนการให้พวกเรา เกือบหกปีแล้ว
กระบวนการไม่ได้ทำให้คาดหวังน้อยๆ ปริมาณคือเปลือก แต่แก่นคือ คุณภาพ วิธีคิด คิดได้ เห็นตื่นตัว ตื่นรู้ สำคัญมาก เราอาศัยคนส่วนมากไม่ได้ ต้องค่อยๆ ทำ ทำให้คนสองสามคน รู้สึกมากๆ กับ สิ่งที่เขาทำ ได้พบ คาดหวังที่คุณภาพมากกว่า ปริมาณ เท่าที่ผ่านมา เราทำมาเกือบสิบปี เราสร้างเยาวชนแบบนี้ ได้ 20-30 คน ที่เรียกได้ว่า คับคุณภาพ ไม่ใช่ปริมาณ
กัดไม่ปล่อย ทวงสิทธิหาดโดยพื้นฐานความคิดเชื่อว่าทรัพยากรเป็นของเรา เราจะต้องทำงานสร้างความรู้คน บทเรียนเรื่องการรักษาชายหาดชัดเจน สร้างเขื่อนบนพื้นที่ชายหาดได้อย่างไร ทำไมรัฐมองข้ามบทเรียนของผู้คน เราทำหนังสือร้องเรียน ให้ข้อมูล สื่อสารกับสื่อ สิ่งหนึ่งที่เราหวังพึ่งคือศาล เป็นพื้นที่กลางมาคุยกัน บนพื้นฐานข้อมูล เรามาคุยกันบนอารมณ์ ความคิดเห็น เป็นการยืนหยัดในสิทธิ สิทธิเราไม่ได้หายไปไหน เราลุกขึ้นไปฟ้องร้องผู้ว่า ไม่ใ่ช่ไปทะเลาะกับเขา แต่เป็นการไปหาพื้นที่กลางคุยกันบนฐานข้อมูล
บทสัมภาษณ์แบบเต็มๆ พลังของน้องน้ำนิ่ง อบอวลไปด้วยความรู้สึก ที่เราเชื่อว่า ใครหลายคนที่ได้ฟังได้อ่านแล้วต้องลุกขึ้นมาทำอะไรสักอย่าง พลังของเยาวชน เป็นสิ่งเดียวที่อาจเป็นความหวังให้กับผู้คนในสังคมประชาธิปไตยไม่เต็มใบบ้านเราก็เป็นได้
โครงการพลังพลเมืองเยาวชนสงขลา ดำเนินการโดยกลุ่มสงขลาฟอรั่มในการสนับสนุนของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และมูลนิธิสยามกัมมาจล ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน)
