โนราบิก ศิลปะพื้นบ้านภาคใต้ เพื่อคนทั้งประเทศ

ที่มา : หนังสือพิมพ์เดลินิวส์

ภาพประกอบจากอินเทอร์เน็ต

โนราหรือมโนราห์ ศิลปะการแสดงของภาคใต้ มีบทท่ารำอย่างเดียวกับละครชาตรี มีจังหวะดนตรีไม่เร็วหรือช้า ได้ยินเมื่อใดก็เร้าใจอยากขยับแข้งขา เป็นที่มาของการพัฒนาเป็นท่าออกกำลังกายที่เหมาะกับผู้สูงวัย และวัยรุ่นวัยเรียนก็ฝึกหัดเพื่อปลูกฝังให้รักในศิลปะของท้องถิ่นยิ่งขึ้น

มีการพัฒนาประยุกต์ท่ารำโนรา เป็นท่าออกกำลังกายต่อเนื่องหรือแอโรบิก เรียก "โนราบิก" ในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ได้แก่ ปัตตานี ยะลา นราธิวาส หน่วยงานส่งเสริมการออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ก็ยอมรับ และร่วมพัฒนาสื่อการออกกำลังกายจากถิ่นใต้มาเผยแพร่ให้ชุมชนที่สนใจนำไปเป็นแบบอย่าง

อรทัย ชูเมือง พยาบาลโรงพยาบาลปัตตานี และคณะที่ร่วมศึกษาในสาขาวิชาการพยาบาลผู้สูงอายุ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ นำเสนองานวิจัยผลของการออกกำลังกายแบบโนราแขก ต่อความดันโลหิตในผู้สูงอายุที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง โดยเป็นการวิจัยเชิงทดลองกับกลุ่มตัวอย่างคนไข้ที่เข้าร่วมฝึกโนราแขกกับคนไข้ที่ไม่ได้ฝึก

โรคความดันโลหิตสูง คือภาวะความดันในหลอดเลือดแดงสูงกว่าปกติอย่างต่อเนื่อง ความดันซิสโตลิก ที่เรียกความดันตัวบนมากกว่าหรือเท่ากับ 140 มิลลิเมตรปรอท ความดันโลหิตไดแอสโตลิก คือความดันตัวล่างมากกว่าหรือเท่ากับ 90 มิลลิเมตรปรอท ซึ่งจะส่งผลเสียต่อหลอดเลือดและอวัยวะต่าง ๆ ภายในร่างกาย ได้แก่ ความเสื่อมของหัวใจห้องล่างซ้ายโต หลอดเลือดฝอยบริเวณเรตินาตีบแคบ ในหลอดเลือดอาจตรวจพบคราบไขมัน และที่สุดอาจทำให้สมองขาดเลือดไปเลี้ยงชั่วคราว

อาการร้ายแรงจากความดันโลหิตสูง จะผ่อนเบาลงได้ด้วยการออกกำลังกายระดับปานกลางอย่างต่อเนื่อง หรือแอโรบิกโนราแขกที่ปรับเปลี่ยนเป็นการออกกำลังกายแบบแอโรบิก มีความหนักระดับปานกลาง มีแบบแผนที่ถูกต้องเหมาะสมในการออกกำลังกายสำหรับผู้สูงอายุ สร้างความสนุกสนานเพลิดเพลิน ซึ่งจะจูงใจให้ผู้สูงอายุสนใจออกกำลังกายสม่ำเสมอและต่อเนื่อง จนควบคุมความดันโลหิตได้ องค์ประกอบสำคัญของโนราแขกคือการเคลื่อนไหวของกล้าม เนื้อมัดใหญ่พร้อมกันหลาย ๆ มัด เป็นจังหวะและต่อเนื่อง ช่วยฝึกเน้นให้มีการหายใจเข้าออกยาว ๆ ให้สัมพันธ์กับท่าทางและจังหวะดนตรี

การวิจัยเชิงทดลองของอรทัยและคณะดำเนินการในช่วงเดือน ก.พ.54 กับกลุ่มตัวอย่าง 52 ราย โดยจัดเป็นกลุ่มทดลองและควบคุมกลุ่มละ 26 คน ทั้งสองกลุ่มคล้ายกันทั้งเพศ อายุ ความดัน และยาที่ใช้ควบคุมความดัน การออกกำลังแบบโนราแขก กำหนดครั้งละ 50 นาที 3 ครั้งต่อสัปดาห์ต่อเนื่อง 10 สัปดาห์ ส่วนกลุ่มควบคุมไม่ได้ออกกำลัง ผลที่ออกมา ความดันตัวบนและตัวล่าง หลังออกกำลังด้วยโนราแขก ลดลงต่ำกว่าการออกกำลังอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยกลุ่มที่ออกกำลังจะมีค่าความดันโลหิตที่ต่ำกว่ากลุ่มไม่ได้ออกกำลังอย่างมีนัยสำคัญเช่นกัน

บทสรุปสำคัญของงานวิจัยนี้ ชี้ชัดว่าการออกกำลังกายช่วยลด ความดันโลหิตลงได้ จึงเหมาะที่จะนำเอาการออกกำลังกายไปใช้ควบคุม ความดันโลหิตสูง โดยประยุกต์เอาศิลปะการแสดงพื้นบ้านอย่างโนราแขก ที่มีจังหวะเร้าใจในระดับที่ไม่กระชั้นเกินไปมาใช้ได้กับทุกคน โดยเฉพาะผู้สูงอายุ

กำเนิดโนราบิก

โนราบิก เป็นรูปแบบการออกกำลังกาย ประยุกต์จากท่ารำการแสดงโนรา ให้เป็นแอโรบิก เน้นการขยับร่างกาย ใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ เอ็น ข้อต่อที่ไม่ใช้แรงกระแทก มีความต่อเนื่อง ซึ่งจะส่งผลต่อระบบการหายใจ การไหลเวียนโลหิต เกิดขึ้นเป็นครั้งแรกในปี 2543 ที่หมู่บ้านวัฒนธรรมบ้านแขนน อ.ถลาง จ.ภูเก็ต โดย กัลยา จันทวงศ์ เป็นครูผู้พัฒนาจากท่ารำถึง 19 ท่าจุดเริ่มของการพัฒนาท่าโนราบิก เนื่องจากคหบดีท่านหนึ่งในจังหวัดภูเก็ต มีความรักในศิลปะการแสดงโนรา เห็นว่าภูเก็ตเป็นแห่งเดียวในภาคใต้ที่ไม่มีการแสดงชนิดนี้ จึงชักชวนคนรู้จักให้หาครูมาสอน ขณะที่ กัลยา ซึ่งยังเด็กก็สนใจและเป็นคนหนึ่งที่ได้รับการคัดเลือกให้มาเรียน จนมีความสามารถเพิ่มขึ้นโดยลำดับ ทั้งได้ศึกษาเพิ่มเติมจากครูโนราในจังหวัดอื่น และพยายามจะสานต่อแนวความคิดของคหบดีที่สนับสนุนให้ชาวภูเก็ต โดยเฉพาะเด็ก ๆ สนใจโนรา

วิธีจะทำให้เด็กสนใจ ไม่รู้สึกน่าเบื่อ จึงพัฒนาเป็นท่าออกกำลังกาย ที่เล่นได้ด้วยความสนุกสนาน นอกจากฝึกสอนเด็ก โนราบิก ยังเหมาะจะเป็นวิธีออกกำลังกายของผู้สูงอายุ ครูกัลยา จึงนำท่าดังกล่าวมาถ่ายทอด บันทึกเป็น

โนราแขก15 ท่าออกกำลังแบบโนราแขก กำหนดไว้ 15 ท่า

1.พรหมสี่หน้า ยืนแยกเท้า (พอประมาณ) ประนมมือระหว่างอก ค่อย ๆ ดันมือไปด้านหน้าจนสุด ย่อเข่าเล็กน้อย แล้วดึงมือกลับช้า ๆ พร้อมยืดตัวขึ้น อยู่ในท่าเริ่มต้น ทำสี่ทิศ ทำ 8 ครั้ง

2.ลูกม่วง ยืนแยกเท้าห่างกันเล็กน้อย ปลายเท้าออกข้างลำตัว ย่อเข่า ค่อย ๆ วาดมือทั้งสองข้างไปด้านหน้าลำตัว ตั้งวงระดับอก แล้ววาดแขนออกด้านข้างลำตัวในลักษณะเป็นวงกลม จีบมือระดับสะเอว ทำซ้ำ 8 ครั้ง

3.สะเดื้องเยื้องซ้าย-ขวา ยืนตรงเท้าชิดวาดแขนสองข้างไปด้านหน้า สะบัดข้อมือขึ้น มือซ้ายจีบคว่ำที่ระดับสะเอว มือขวาวาดแขนขึ้นไปด้านข้างในลักษณะตั้งวง ย่อเข่า ดึงแขนกลับพร้อมยืดตัวขึ้นมาอยู่ในท่าเริ่มต้น ทำสลับข้างละ 8 ครั้ง

4.ท่าหงส์ทองลอยล่อง ยืนแยกเท้า ยื่นแขนซ้ายไปด้านหน้า มือขวาจีบหงายด้านหลัง พร้อมวาดเท้าซ้ายไปด้านหน้า ส้นเท้าแตะพื้น ปลายเท้ากระดก ทำสลับข้างละ 8 ครั้ง

5.เมขลาล่อแก้ว ยืนแยกเท้า มือซ้ายจีบหงายโดยใช้นิ้วกลางแตะนิ้วชี้ มือขวาตั้งวงเหนือศีรษะ พร้อมวาดเท้าไปด้านข้างลำตัว ทำสลับข้างละ 8 ครั้ง

6.หลงใหลใฝ่สิ้น ยืนแยกเท้า มือซ้ายจีบหงาย มือขวาจีบคว่ำ พร้อมวาดเท้าซ้ายไปด้านข้าง ทำสลับข้างละ 8 ครั้ง

7.ผาหลา ยืนแยกเท้า ย่อเข่าเล็กน้อย ยื่นแขนสองข้างไปด้านหน้าลำตัว ค่อยวาดแขนออกด้านข้างลำตัว เข้าหาลำตัว โดยให้ปลายนิ้วหันออกด้านข้างลำตัว พร้อมย่อเข่า มือทั้งสองข้างตั้งฉากกับพื้น ดึงมือกลับมาในท่าเริ่มต้น ทำซ้ำ 8 ครั้ง

8.มัจฉาล่องน้ำ ยกแขนทั้งสองข้างไปด้านหน้า หัวแม่มือกางออก ให้แขนขวาทับแขนซ้าย ยกมือขึ้นลง พร้อมย่อเข่าพอประมาณ ทำซ้ำ 8 ครั้ง

9.เหยียดขา-ยืดแขน 1 ข้างยืนตัวตรงเท้าชิดกัน มือทั้งสองข้างวางข้างลำตัว มือซ้ายเท้าสะเอว ค่อยวาดแขนขวาไปข้างลำตัวตั้งวงระดับศีรษะ เอียงศีรษะไปด้านขวา พร้อมเหยียดขาขวาไปด้านข้างลำตัว กระดกปลายเท้าขึ้น ย่อเข่าซ้ายเล็กน้อย ทำสลับข้างละ 8 ครั้ง

10.เหยียดขา-ยืดแขน 2 ข้าง ยืนแยกเท้า มือเท้าสะเอว ค่อยวาดแขนทั้งสองข้างตั้งวงระดับศีรษะ พร้อมเหยียดขาซ้ายไปด้านข้างลำตัว กระดกปลายเท้าขึ้นทำสลับข้างละ 8 ครั้ง

11.นกแขกเต้าบินเข้ารัง ยืนแยกเท้า กางแขนสองข้างตั้งวงระดับอก บิดลำตัวไปด้านซ้ายตั้งวงระดับอก ทำสลับข้างละ 8 ครั้ง

12.กางแขนจีบคว่ำ-จีบหงาย ยืนแยกเท้า ย่อเข่าเล็กน้อยพร้อมโยกลำตัวไปด้านซ้าย กางแขนตั้งวงระดับอก แล้วโยกลำตัวไปด้านขวา พร้อมจีบหงายระดับอก ทำสลับข้างละ 8 ครั้ง

13.งามโสภา ยืนแยกเท้า หันปลายเท้าไปด้านทางซ้าย พร้อมย่อเข่า แขนซ้ายตั้งฉากด้านหน้าลำตัว ค่อย ๆ วาดแขนขวาไปที่บริเวณใบหน้า แล้ววาดออกไปด้านข้างลำตัวจนสุดแขน หันศีรษะมองตามแขนที่วาด พร้อมยืดตัวขึ้น กลับมาในท่าเริ่มต้น ทำสลับข้างละ 8 ครั้ง

14.สิงโตเล่นหาง ยื่นเท้าซ้ายไปด้านหน้า งุ้มมือซ้ายด้านหน้าลำตัว พร้อมย่อเข่า วาดแขนขวามาที่แขนซ้าย แล้วค่อย ๆ วาดแขนขวาไปที่ด้านหลัง ทำสลับข้างละ 8 ครั้ง

15.เขาควาย ยืนแยกเท้า ส้นเท้าเข้าหากัน ปลายเท้าชี้ออกด้านข้างลำตัว มือทั้งสองข้างจีบหงายระดับสะเอว ค่อย ๆ วาดแขนไปด้านข้างลำตัวตั้งวง ลักษณะเหมือนเขาควาย พร้อมย่อเข่า ค่อยวาดแขนลงมาอยู่ในท่าเริ่มต้น ทำซ้ำ 8 ครั้ง

ทั้งนี้ ก่อนออกกำลังกาย ต้องยืดเหยียดและอบอุ่นร่างกาย 10 นาที หลังการออกกำลังกาย ก็ต้องผ่อนคลายเช่นเดียวกับการอบอุ่นร่างกาย