แม่วัยรุ่น ถึงฮอร์โมนฯ บทเรียนสื่อเซ็กซ์วัยใส

          ภาพยนตร์ซีรีย์ “ฮอร์โมน วัยว้าวุ่น” กลายเป็นประเด็นวิพากษ์วิจารณ์ว่า เนื้อหาที่สะท้อนไลฟ์สไตล์เรื่องเพศของคนวัยมัธยมดังที่ปรากฏบนหน้าจอนั้น แท้จริงแล้วเป็นการให้ข้อคิดเตือนใจตามคำชี้แจงของผู้สร้าง หรือจะเป็นการชี้โพรงให้กระรอกกันแน่…

          ไม่ใช่แต่บ้านเราที่เถียงกันไม่จบเรื่องอิทธิพลของสื่อที่มีต่อผู้ชม โดยเฉพาะที่เป็นวัยรุ่น ในสหรัฐอเมริกาเกิดกรณีคล้ายๆ กันกับภาพยนตร์เรียลิตี้ 16 and Pregnant และ Teen Mom ซึ่งเริ่มออกอากาศทางช่อง MTV ตั้งแต่ปี 2552 ถึง 2554 เป็นการนำเสนอเรื่องราวชีวิตจริงของแม่วัยใส 4 ราย เพื่อสะท้อนชีวิตที่พลิกผันของวัยรุ่นหญิงกลุ่มนี้ ทั้งการเรียนที่สะดุดหยุดชะงัก การดำเนินชีวิตที่ต้องยุ่งวุ่นวายจากภาระรับผิดชอบไม่สมวัย ความขัดแย้งในครอบครัว และการทะเลาะกับคู่ชีวิตที่วัยไล่เลี่ยกัน จนท้ายที่สุด หลายคู่ต้องเลิกรากันไป รวมทั้งการต้องดิ้นรนเรื่องรายได้ของครอบครัววัยกระเตาะ

          ทุกครั้งที่ออนแอร์ รายการจะโปรโมทเว็บไซต์ที่ชื่อ Stayteen.org ซึ่งเป็นหน่วยงานเอกชนที่มีจุดยืนในการรณรงค์ให้คนรุ่นใหม่ใช้ชีวิตวัยรุ่นอย่างสมวัย หลีกเลี่ยงการท้องไม่พร้อม รวมทั้งให้ข้อมูลเรื่องการคุมกำเนิด การป้องกันการติดเชื้อจากการมีเพศสัมพันธ์ รวมไปถึงการยุติการตั้งครรภ์

          ภาพยนตร์ซีรีย์ชุดนี้กลายเป็นรายการที่มีจำนวนผู้ชมสูงสุดของ MTV ในช่วงเวลานั้น โดยบางตอนยอดคนดูพุ่งสูงเกิน 3,000,000 คน คนดูส่วนใหญ่เป็นกลุ่มวัยรุ่นหญิงตรงตามความต้องการของผู้ผลิต

          ประเด็นวิพากษ์วิจารณ์ก็คือ ตกลงแล้วเนื้อหาของภาพยนตร์ชุดนี้เป็นการป้องปรามหรือส่งเสริมการเป็นแม่วัยใสกันแน่ โดยเฉพาะพอเป็น “เรียลิตี้” ที่คนดูให้ความสนใจ คุณแม่วัยรุ่นซึ่งเป็นนักแสดงนำในเรื่องก็โด่งดังกลายเป็น “เซเลบ” ที่ได้รับเชิญไปออกรายการทีวี ได้ขึ้นปกนิตยสาร มีบทสัมภาษณ์ลงตามสื่อ ภาพแม่วัยรุ่นกระเตงลูกปรากฏในสื่อจนดูไปดูมาก็ชักจะเท่ บรรดาทีนมัมทำท่าจะกลายเป็นไอดอลของวัยรุ่น สาวๆ ที่คลอดลูกในช่วงนั้น หลายคนพากันตั้งชื่อลูกว่า “เบนท์ลีย์” หรือ “โซเฟีย” ซึ่งเป็นชื่อลูกของคุณแม่วัยใสในภาพยนตร์ชุดนี้

         สถานการณ์ท้องไม่พร้อมในสหรัฐฯ

          อัตราวัยรุ่นที่ท้องไม่พร้อม รวมทั้งจำนวนคุณแม่วัยใสในสหรัฐอเมริกาถือว่าสูงที่สุดในกลุ่มประเทศพัฒนาแล้ว สถิติสูงสุดคือปี 2534 เมื่อเปรียบเทียบอัตราแม่วัยใสผิวขาวอยู่ที่ 43:1,000 ขณะที่ชาวอเมริกันผิวสีอยู่ที่ 117:1,000 สาเหตุเกิดจากการที่หญิงอเมริกันผิวสีมักไม่กล้าบอกคนรักให้ใช้ถุงยางอนามัย รวมทั้งเชื่อว่าการคุมกำเนิดมีค่าใช้จ่ายสูง สำหรับบางกลุ่มการคุมกำเนิดและการทำแท้งก็ขัดกับหลักศาสนา

          เรื่องการทำแท้ง ในสหรัฐฯ กฎหมายแตกต่างกันตามแต่ละมลรัฐ บางรัฐการทำแท้งผิดกฎหมาย ขณะที่บางรัฐสามารถทำได้ในบางกรณี รวมทั้งอายุครรภ์ที่ทำแท้งได้ก็แตกต่างกันออกไป ปัญหาที่สหรัฐฯ เผชิญในเรื่องวัยรุ่นหญิงจึงมีทั้งการตั้งครรภ์โดยไม่พร้อมที่นำไปสู่การทำแท้งโดยผิดกฎหมายในบางมลรัฐ และการเปลี่ยนสถานะเป็นแม่วัยใสก่อนวัยอันควร

        สื่อปรามเซ็กซ์วัยใส ได้ผลแค่ไหน

          ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา อัตราการตั้งท้องและคลอดในกลุ่มหญิงอายุ 15-19 ปีของสหรัฐฯ ลดลง โดยตัวเลขเมื่อปี 2555 จำนวนแม่วัยใสลดลงกว่า 50 เปอร์เซ็นต์เมื่อเทียบกับตัวเลขสูงสุดเมื่อปี 2534 และเฉพาะในช่วงปี 2555 เพียงปีเดียว อัตราการตั้งท้องและคลอดของคนกลุ่มนี้ลดลงถึง 6 เปอร์เซ็นต์

           หลายสำนักวิจัยพยายามหาตัวชี้วัดที่จะพิสูจน์ว่า อัตราการตั้งครรภ์และคลอดบุตรของกลุ่มวัยรุ่นที่ลดลงนั้นเป็นผลมาจากภาพยนตร์เรียลิตี้ชุด 16 and Pregnant และ Teen Mom แต่การเชื่อมโยงข้อมูลทำได้ไม่ง่ายนัก และยังมีข้อถกเถียง โดยเฉพาะในประเด็นที่ว่า สาเหตุสำคัญประการหนึ่งมาจากความตื่นตัวของภาครัฐและองค์กรเอกชนที่มีการปรับปรุงหลักสูตรเพศศึกษา และการรณรงค์อย่างกว้างขวาง

           หนึ่งในผลการศึกษาที่น่าสนใจและได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร Sexuality and Culture แม้จะไม่ได้เป็นการวิจัยโดยตรงเกี่ยวกับซีรีย์ 16 and Pregnant และ Teen Mom แต่สื่อต่างๆ ในสหรัฐฯ นำมาใช้อ้างอิงเพื่อให้มุมมองต่อภาพยนตร์ชุดนี้ ได้แก่ ผลการรวบรวมความคิดเห็นจากนักเรียนและนักศึกษาหญิงในสถาบันการศึกษา 313 แห่ง ที่พบว่าการรับสื่อที่มีเนื้อหาเรื่องเพศสัมพันธ์ พร้อมกับได้รับคำชี้แนะอย่างเหมาะสมจากผู้ปกครอง ทำให้วัยรุ่นหญิงกลุ่มนี้มีแนวโน้มที่จะมีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัยมากกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับวัยรุ่นที่รับชมรายการเดียวกันโดยไม่ได้รับคำแนะนำจากผู้ปกครอง

           มุมมองเดียวกันนี้น่าจะเป็นประโยชน์สำหรับผู้ปกครองชาวไทย ที่จะต้องรับมือกับ ฮอร์โมน วัยว้าวุ่น ซีซั่น 2 ซึ่งเตรียมจะออนแอร์ในเร็ววันนี้ รวมทั้งสื่อเนื้อหาล่อแหลมอื่นๆ ที่มีกลุ่มเป้าหมายเป็นเด็กและเยาวชน แทนที่จะกังวลหรือเอาแต่โวยวาย อีกวิธีที่ทำได้คือการแปลงสื่อเหล่านี้ให้เป็นเครื่องมือในการพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเรื่องเพศกับสมาชิกรุ่นเล็กของครอบครัว

           ที่สำคัญต้องมีเป้าหมายเพื่อสร้างความเข้าใจ เพราะถ้าเผลอใช้ท่าทีที่ไม่หมาะสม แทนที่ช่องว่างระหว่างกันจะลดลง อาจกลายเป็นชวนทะเลาะ และปิดประตูสื่อสารให้แน่นสนิทยิ่งกว่าเดิมก็เป็นได้

            ที่มา : มูลนิธิสร้างความเข้าใจเรื่องสุขภาพผู้หญิง (สคส.) โดย รัชดา ธราภาค

              ภาพประกอบจากอินเตอร์เน็ต