เเนวทางบริการดูแลดวงตา ในช่วงโควิด-19
ที่มา : กรมการเเพทย์
แฟ้มภาพ
กรมการแพทย์โดย โรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) เผยอาการตาแดงที่จะสงสัยว่าเป็นจากการติดเชื้อโควิด ต้องมีอาการทางกายอื่น ๆ ของการติดเชื้อโควิดร่วมด้วย เช่น ตาแดง ผื่น น้ำมูกไหล มีไข้ หรือบางรายไม่มีไข้ ซึ่งสามารถพบผู้ป่วยติดเชื้อโควิดที่แสดงอาการทางตาเพียงอย่างเดียวได้ แต่พบเป็นส่วนน้อยมากมีประมาณ 0.8 – 31% เท่านั้น
นายแพทย์ไพโรจน์ สุรัตนวนิช รองอธิบดีกรมการแพทย์ กล่าวว่า โรคที่เกิดจากเชื้อไวรัสโควิด(COVID-19) ที่กำลังระบาดอยู่ในขณะนี้ พบว่าผู้ป่วยที่ติดเชื้อ COVID-19 จะมีอาการตาแดงร่วมด้วยพบเชื้อไวรัสนี้ในน้ำตาสารคัดหลั่งเยื่อบุตาแพร่กระจายจากคนสู่คนโดยได้รับสารคัดหลั่งเช่นน้ำตา น้ำมูก น้ำลายที่มีเชื้อโรคผ่านทางระบบทางเดินหายใจดังนั้น อาการที่ต้องเฝ้าระวังคือ ผื่น ตาแดง น้ำมูกไหล และบางรายไม่มีไข้ได้ อาการตาแดงนั้นไม่เฉพาะเจาะจงกับการติดเชื้อโควิด สามารถพบได้ในการติดเชื้อไวรัสทั่วไปได้เช่นเดียวกัน เช่น มีอาการน้ำตาไหล มีขี้ตาใสๆ ลักษณะเป็นเมือกได้ โดยอาการนี้พื้นฐานมีความใกล้เคียงกับโรคภาวะตาแห้ง อาการตาแดงจากการใส่ contact lens ภูมิแพ้ที่ตา ซึ่งอาจเป็นโรคประจำตัวของหลาย ๆ คน หากมีอาการผิดปกติดังกล่าวข้างต้น แนะนำปรึกษาจักษุแพทย์ เพื่อทำการรักษาอย่างถูกต้อง
นายแพทย์เกรียงไกร นามไธสง ผู้อำนวยการโรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์(วัดไร่ขิง) กล่าวเพิ่มว่า อาการตาแดงนั้นแยกเป็น 2 สาเหตุหลักๆ คือ 1. ตาแดงที่เกิดจากการติดเชื้อ เช่น เชื้อไวรัสที่พบบ่อยคือ Adenovirus หรือเชื้อแบคทีเรีย 2. โรคที่ไม่ติดเชื้อ เช่น ตาแดงจากโรคภูมิแพ้ เป็นต้น ซึ่งอาการตาแดงที่พบในโควิด-19 นั้นเข้าข่ายตกอยู่ในกรณีแรกคือ จากการติดเชื้อไวรัส โคโรนา 2019 โดยอาการตาแดงจากโควิด-19 ไม่ใช่อาการใหม่ หากแต่พบมากขึ้นจากการระบาดระลอกใหม่ เกิดได้กับความรุนแรงของโรคตั้งแต่ระดับเล็กน้อย ไปจนถึงระดับรุนแรง
โดยพบว่าหากอาการของการติดเชื้อโควิดอยู่ในระดับรุนแรง จะพบอาการแสดงทางตาเยื่อบุตาอักเสบได้ และยังสามารถพบเชื้อโควิดได้ในน้ำตา สามารถติดต่อโรคทางน้ำตาได้ จึงควรระวังการสัมผัสที่ตา ขยี้ตา อาจนำเชื้อเข้าสู่เยื่อบุตา และแพร่กระจายเชื้อให้ผู้อื่นได้ ดังนั้น หากมีอาการตาแดง อย่าเพิ่งตื่นตระหนกว่าติดเชื้อโควิด เพราะเยื่อบุตาอักเสบจากโควิดพบน้อยกว่าเยื่อบุตาอักเสบจากสาเหตุอื่น ๆ มาก และมักจะมีอาการทางกายอื่น ๆ ที่สัมพันธ์กับการติดเชื้อโควิดร่วมด้วย
แพทย์หญิงวธูกานต์ รุ่งภูวภัทร จักษุแพทย์ด้านกระจกตา และแก้ไขสายตาผิดปกติ กล่าวเสริมว่า จากอาการตาแดงที่เกิดจากเยื่อบุตาอักเสบแล้ว ยังมีสาเหตุอื่นๆที่ทำให้มีตาแดงนอกเหนือจากการติดเชื้อโควิดได้ ได้แก่ กระจกตาอักเสบเป็นแผล กระจกตาติดเชื้อ ม่านตาอักเสบ ต้อหินเฉียบพลัน เป็นต้น ซึ่งต้องวินิจฉัยแยกโรคกับการติดเชื้อกระจกตาจากสาเหตุอื่นๆ ช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ในผู้ที่ใส่ contact lens ควรงดการใช้ไปก่อนเนื่องจากมีการสัมผัส อาจมีโอกาสติดเชื้อได้ แนะให้ใช้แว่นสายตาแทนเพื่อความปลอดภัยจากเชื้อไวรัส ทั้งยังสามารถป้องกันการติดเชื้อได้
จากเชื้อไวรัสโควิด-19 ที่กำลังระบาดในระยะนี้ หากไม่จำเป็นควรงดการเดินทางมาที่โรงพยาบาล และเว้นระยะห่าง เพื่อเป็นการป้องกันการติดต่อและการแพร่กระจายเชื้อไวรัสโควิด-19 หากอาการทางตาไม่เร่งด่วน และมีอาการทางกายอื่น ๆ เช่น อาการทางระบบทางเดินหายใจ ให้ประเมินความเสี่ยงว่าต้องไปตรวจคลินิกที่ดูแลผู้ป่วยที่มีอาการทางระบบทางเดินหายใจก่อนหรือไม่ แต่ยังมีอาการทางตาด่วนที่ควรจะต้องน่ามาโรงพยาบาล เช่น อุบัติเหตุทางตาที่ก่อให้เกิดอาการระคายตาเคืองตา ตามัว เลือดออก สารเคมีหรือสิ่งแปลกปลอมเข้าตา กระแทกตาหรืออุบัติเหตุที่ใบหน้า หรือเปลือกตาที่อาจส่งผลต่อดวงตา
หรืออาการปวดตามากซึ่งอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น การติดเชื้อที่กระจกตา เยื่อบุตาเบ้าตา ถุงน้ำตา ม่านตาอักเสบ ต้อหินฉับพลัน หรืออาการเห็นจุดลอยใหม่ หรือไฟแฟลชในตาอาจเป็นได้จากภาวะน้ำวุ้นลูกตาเสื่อมซึ่งมีการดึงรั้งจอประสาทตา อาจก่อให้เกิดจอประสาทตาฉีกขาดหลุดลอก หรือเลือดออกในน้ำวุ้นลูกตา อาการการมองเห็นลดลงฉับพลัน อาการต้อหินฉับพลัน อาการจอประสาทตาฉีกขาดหลุดลอก อาการเลือดออกในน้ำวุ้นลูกตาหรือจุดรับภาพ อาการเส้นเลือดที่จอประสาทตาอุดตัน เส้นประสาทตาอักเสบ เป็นต้น
ขอเน้นในเรื่องการรักษาที่ต้องใช้ยาอย่างต่อเนื่องตามจักษุแพทย์สั่ง และห้ามขาดยาหรือขาดรักษาต้องมาตามนัด ตามระยะ และอยู่ในความดูแลของจักษุแพทย์ คือ โรคที่ห้ามขาดยา เช่น ต้อหินที่ต้องรับยาหยอดตาต่อเนื่อง หรือโรคจอประสาทตาที่ต้องฉีดยาเข้าน้ำวุ้นลูกตาต่อเนื่อง ภาวะนี้อาจไม่ด่วน แต่ควรต้องติดต่อโรงพยาบาลที่เคยรับการรักษาอยู่ถึงความจำเป็นในการต้องไปตรวจตามนัด ในกรณีฉีดยาเข้าน้ำวุ้นตาต่อเนื่อง สามารถซื้อยาเองหรือรับยาทางไปรษณีย์ได้หรือไม่ขึ้นกับสภาวะความรุนแรงของโรคของผู้ป่วย
อย่างไรก็ดี หากมีอาการตาแดง หรือสงสัยว่ามีตาแดงจาก โควิด-19 เช่น พบอาการตาแดงร่วมกับอาการทางทางเดินหายใจ มีไข้หรืออาจไม่มีไข้ ผื่นแดง แนะนำให้ไปรักษาโควิด-19 เป็นอย่างแรก เนื่องจากอาการทางตาพบได้น้อยกว่าอาการทางระบบทางเดินหายใจ อาการไม่รุนแรงสามารถหายเอง หากได้รับการดูแลรักษาความสะอาดดวงตาอย่างถูกวิธี ถ้าอาการทางตาเร่งด่วน แต่มีความเสี่ยงติดเชื้อโควิดสูงมาก ให้ไปที่หน่วยแยกโรคของโรงพยาบาลตามระบบขั้นตอนการรักษา
ในส่วนผลิตภัณฑ์อาหารเสริมต่าง ๆ ไม่ช่วยป้องกันการติดเชื้อโควิดได้ ไม่แนะนำให้คนที่มีอาการตาแดง ลงสระว่ายน้ำในช่วงนี้ เพราะหากติดเชื้อโควิดอาจแพร่กระจายเชื้อให้ผู้อื่นได้ และอาจรับเชื้อจากผู้อื่นได้เช่นเดียวกัน ส่วนวิธีการป้องกันตาแดงนั้น แม้อาการตาแดงจากโควิด-19 จะรักษาตามอาการ และโดยทั่วไปมักหายเองได้ หากการป้องกันการเกิดย่อมดีกว่า โดยแนะนำวิธีป้องกันการเกิดตาแดงไว้ คือ หมั่นล้างมือสม่ำเสมอ ใส่หน้ากากอนามัยทุกครั้ง พยายามไม่ใช้มือสัมผัสบริเวณตา หรือขยี้ตา เพราะอาจจะเป็นสาเหตุที่นำเชื้อเข้าไปสู่ดวงตาได้