เลิกบุหรี่ทำได้ง่ายๆ ด้วยความตั้งใจ

ที่มา : หนังสือบริการเลิกบุหรี่ทางโทรศัพท์แห่งชาติ (สายด่วนเลิกบุหรี่ 1600) โดย รศ.ดร.จินตนา ยูนิพันธุ์ ผู้อำนวยการเลิกบุหรี่ทางโทรศัพท์แห่งชาติ

ภาพประกอบจากแฟ้มภาพ

ศูนย์บริการเลิกบุหรี่ทางโทรศัพท์แห่งชาติ (1600 สายด่วนเลิกบุหรี่) อีกหนึ่งช่องทางและความหวังของสังคม และคนสูบที่ตั้งใจจริงอยากจะเลิกบุหรี่

โดยหนึ่งในภาระหน้าที่ที่ต้องรับผิดชอบต่อสังคมของคนสร้างทางด้วยการให้ความรู้ ความเข้าใจ และคำปรึกษาเพื่อปรับเปลี่ยนแนวคิดทัศนคติ รวมถึงพฤติกรรมความเคยชินบางอย่างเพื่อให้ผู้สูบบุหรี่เลิกสูบ แถมยังต่อรองกันด้วยความรู้สึก และยึดใจเป็นเดิมพัน ต้องบอกเลยว่างานนี้ไม่ง่ายนัก เพราะระหว่างการสนทนา ทำให้คาดเดาไม่ได้เลยว่าผู้รับสารกำลังคิดอะไรอยู่ แต่เขาเหล่านั้นในฐานะผู้ส่งสารก็มิเคยหวาดหวั่นหรือท้อถอย หากแต่ยินดีที่จะปฏิบัติหน้าที่ต่อไป พร้อมพูดเป็นเสียเดียวกันว่า ไม่เป็นไร ทำได้ แล้วเขาทำกันอย่างไร

ทำอย่างไรจึงจะเลิกบุหรี่ได้

แม้บุคคลอันเป็นที่รัก คนในครอบครัว หรือใครก็ตามอ้อนวอนขอให้เลิกสูบบุหรี่ แต่ไม่เป็นผลด้วยเหตุที่ว่าทนรับผลกระทบในระหว่างทางเลิกไม่ไหว ไหนจะความอยากที่เกินพิกัดอีกทั้งผู้มัดด้วยอารมณ์หงุดหงิด กระวนกระวายใจ จนท้ายสุดหาทางออกไม่เจอ บวกกับความเคยชินที่ทำบ่อยๆ รวมถึงสภาพอารมณ์และจิตใจ ฉะนั้นไม่มียาตัวใดที่สามารถเยียวยาหรือปรับเปลี่ยนพฤติกรรมดังกล่าวได้ ยกเว้นตัวคุณเอง

ผู้ให้คำปรึกษาสาวจากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เผยว่า เคยทำงานวิจัยเกี่ยวกับสุขภาพมาก่อน กล่าวถึงงานให้คำปรึกษาสายด่วนเลิกบุหรี่ว่า คนที่โทรเข้ามาขอรับบริการล้วนมีความหลากหลายและแตกต่างกันไป ไม่ว่าจะครอบครัว สภาพแวดล้อม สังคม ฯลฯ ฉะนั้นวิธีการพูดคุยก็จะไม่เหมือนกัน ขึ้นอยู่กับพื้นฐานของแต่ละคนด้วย

“งานในจุดนี้ทำให้เรามองโลกที่กว้างขึ้น สัมผัสกับผู้คนหลากหลายต่างความคิดแม้ชีวิตจะคล้ายๆ กัน อย่างคนคิดบวกมีความตั้งใจจริงที่จะเลิกง่าย เพราะเราสามารถต่อยอดความคิดเขาได้เลย ในขณะที่บางคนยังไม่ได้ตัดสินใจเลิกเราก็จะพูดคุยกัน ปรับทันคติให้เวลาเขา วันหนึ่งก็อาจจะเลิกได้” สาวจากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เผย

เธอย้ำว่า สาเหตุที่บางคนเลิกบุหรี่ได้แล้วแต่กลับไปสูบซ้ำก็มีอยู่หลายกรณี เช่น ร่วมวงเหล้าคลุกคลีกับคนที่สูบ เพื่อนที่ยังสูบก็ยื่นบุหรี่ให้ หรือหากเป็นนักสูบหน้าใหม่ สูบเพราะเลียนแบบอยากให้เป็นที่ยอมรับ และที่ฮิตที่สุดคือความเครียดการหาทางออกไม่เจอ บางคนบอกว่าสูบแล้วจะคลายลง หรือเด็กอายุประมาณ 10-15 ปี ซึ่งกลุ่มนี้พอคุยด้วยแล้วจะรู้เลยว่าที่เขาสูบบุหรี่นั้นเขาไม่ได้ติดสารนิโคติน เพราะไม่ได้สูบบ่อย และไม่มีอาการข้างเคียง เช่น หงุดหงิด แต่ที่สูบเพราะปฏิเสธเพื่อนไม่ได้ ใช้คำพูดไม่เป็น อยู่กับพ่อแม่ไม่สูบจะสูบตอนอยู่กับเพื่อน

ต้องทำอย่างไรถึงจะเลิกบุหรี่ได้สำเร็จ

จากการพูดคุยคนที่สูบน้อยๆ จะเลิกยากกว่า เพราะอาจยังไม่มีผลกระทบอะไรมากนัก ส่วนผู้ที่สูบเยอะๆ เขามีเป้าหมายชัดเจนอยากเลิก เพราะอาจมีผลกระทบหลายด้าน โดยเฉพาะเรื่องสุขภาพ อีกส่วนหนึ่งคือคนที่พยายามเลิกแล้วแต่เลิกไม่ได้ และมักจะตอกย้ำซ้ำเดิมว่าเลิกไม่ได้ เราก็ต้องค่อยๆ คุยให้ข้อมูลที่ถูกต้อง เพราะบางครั้งเขาอาจจะเข้าใจผิดว่าการเลิกบุหรี่คือจะช่วยลดหรือทำให้ไม่อยาก แต่ความจริงการเลิกบุหรี่จะต้องไม่สูบเลยแม้แต่ม้วนเดียว และระหว่างที่เลิกก็ยังอยากอยู่ ส่วนจะเลิกได้ต้องใช้กลไกของความมุ่งมั่นและตั้งใจจริงของการเลิก ไม่ว่าคุณจะอยู่ในสถานการณ์ใดๆ ก็ตามไม่ต้องกังวลกับอาการอยากให้อยู่กับตัวเองให้มากๆ แล้วคุณจะผ่านทุกอย่างไปได้

ทั้งนี้ความคาดหวังของผู้สูบที่โทรเข้ามา บางคนนึกว่ามียาหรือวิธีต่างๆ ในการเลิก หรือไม่ก็มีความเชื่ออยู่ส่วนหนึ่งแล้วว่าเราสามารถช่วยเขาได้จึงได้โทรเข้ามา เพราะเขาพยายามเลิกแล้วแต่เลิกไม่ได้หรือแม้กระทั่งใช้ยาก็เอาไม่อยู่ ทำให้ขาดความมั่นใจ จุดนี้อย่างที่บอกว่าเขายังขาดความเข้าใจในการเลิกคือแม้เลิกแล้วก็ยังอยากอยู่ ซึ่งมีอาการข้างเคียงมากน้อยต่างกัน บางคนคิดว่าอาการดังกล่าวอาจเป็นอันตรายหรือเปล่า เมื่อเราให้ข้อมูลที่ถูกต้องเขาก็จะค่อยๆ ทำความเข้าใจและพยายามนำปรับไปใช้ หรือบางกรณีขณะพูดคุยมีเรื่องวุ่นวายส่วนตัวทำให้ไม่สบายใจอยากระบายก็เป็นอีกส่วนหนึ่งที่สามารถแก้ไขไปพร้อมๆ กันได้ ในที่สุดก็ต้องดึงความสนใจกลับมาที่เป้าหมายเดียวกันคือให้เขาเลิกบุหรี่

อย่างไรก็ตามเธอยังบอกอีกว่า หลายท่านอาจจะตั้งคำถามว่า โรคนี้อาจจะหมดไปได้หรือไม่ ซึ่งเป็นสิ่งที่ตอบยาก เพราะจากที่เห็นก็ยังมีนักสูบหน้าใหม่เพิ่มขึ้นแม้สังคมอาจมองว่าสวนทางกันแต่เป็นหน้าที่ของเราที่ต้องทำ และการบริการเลิกทางโทรศัพท์ก็เป็นอีกช่องทางหนึ่งเพื่อให้คนที่อยากเลิกโทรเข้ามาขอคำปรึกษาและเลิกได้อย่างที่ตังใจ และต้องมาจากความตั้งใจจริงถึงจะเลิกได้ เพราะคนที่สูบบุหรี่มักติดอยู่ในฤทธิ์ของสารนิโคติน ความเคยชินและสภาพทางจิตใจ อารมณ์ ต่อให้ใครมาบอกให้เลิก หากไม่ได้มาจากความตั้งใจจริงก็ยากนักที่จะเลิกได้