เตือนผู้ป่วยจิตเวช ดื่มน้ำเกิน 3 ลิตร/วัน อันตรายถึงชีวิต

แฟ้มภาพ

กรมสุขภาพจิต เตือนผู้ป่วยจิตเวช ห้ามดื่มน้ำเกิน 3,000 ซีซีต่อวัน อาจเกิดอาการน็อคน้ำ-ภาวะน้ำเป็นพิษ ชัก หมดสติได้ กำชับญาติดูแล

กรมสุขภาพจิต เตือนผู้ป่วยจิตเวช โดยเฉพาะโรคจิตเภท ห้ามดื่มน้ำเกิน 3,000 ซีซีต่อวัน เนื่องจากอาจทำให้เกิดอาการที่เรียกว่าภาวะน้ำเป็นพิษ  เกิดอาการน็อคน้ำ สับสนเดินเซ กระตุก เป็นผลจากระดับเกลือแร่ในเลือดต่ำผิดปกติ  มีอันตรายถึงชีวิต  อาการมักเกิดช่วงบ่ายๆ หรือเย็น  เช่นกระวนกระวาย กระสับกระส่าย หงุดหงิดก้าวร้าวขึ้น แนะวิธีลดปริมาณน้ำกิน ต้องค่อยๆทำ  เลี่ยงใช้ถ้อยคำรุนแรงต่อว่าผู้ป่วย  

โดย น.ต.นพ.บุญเรือง  ไตรเรืองวรวัฒน์  อธิบดีกรมสุขภาพจิต ให้สัมภาษณ์ว่า มีความเป็นห่วงผู้ป่วยจิตเวชที่ได้รับการรักษาและแพทย์ให้กินยารักษาควบคุมอาการป่วย ซึ่งขณะนี้มีผู้ป่วยจิตเวชทั่วประเทศที่อยู่ในระบบการรักษาในปี 2560 แล้ว  2,600,000 กว่าคน  ประมาณร้อยละ 60 เป็นผู้ป่วยโรคจิตเภท ( Schizophrenia) ชนิดเรื้อรัง  ซึ่งยาที่ใช้รักษาควบคุมอาการส่วนใหญ่อาจมีผลข้างเคียงทำให้คอแห้ง  ปากแห้ง กระหายน้ำได้  ทำให้ผู้ป่วยมีความเสี่ยงดื่มน้ำมากเกินปกติ คือเกินวันละ 3,000 ซีซี.

ตามปกติร่างกายคนเราต้องการน้ำวันละ 1,500-3,000 ซีซี.หรือลิตรครึ่ง – 3 ลิตร ขึ้นอยู่สภาพอากาศของแต่ละท้องที่ หากผู้ป่วยดื่มในปริมาณมากกว่า วันละ 3000 ซีซี.ติดต่อกัน อาจจะทำให้เกิดภาวะที่เรียกว่าภาวะน้ำเป็นพิษได้ หรือที่ชาวบ้านเรียกว่าน็อคน้ำ    ทำให้ระดับเกลือแร่ในร่างกายคือเกลือโซเดียมในเลือดลดต่ำกว่าปกติ   โดยภาวะน้ำเป็นพิษนี้สามารถพบได้ในคนทั่วไปที่ไม่ได้ป่วยเป็นโรคจิตเภทแต่ดื่มน้ำมากเกินความต้องการร่างกายได้เช่นกัน

"โดยผู้ป่วยจิตเวชที่มีภาวะน้ำเป็นพิษ  มักจะปรากฏอาการตอนบ่ายหรือช่วงเย็นๆ  เช่นกระวนกระวาย กระสับกระส่าย หงุดหงิด ก้าวร้าวมากขึ้น  บางรายปวดศีรษะมาก มีนงง สับสน  อาเจียนเป็นน้ำ กลั้นปัสสาวะไม่ได้ทำให้ปัสสาวะราด หากเป็นมากอาจเดินเซ เนื่องจากกล้ามเนื้ออ่อนแรง อาจเกิดอาการชักเกร็ง กระตุกถึงขั้นเสียชีวิตได้" อธิบดีกรมสุขภาพจิต ระบุ         

จึงขอให้ญาติระมัดระวังดูแลเรื่องการดื่มน้ำของผู้ป่วยจิตเวชด้วย ในกรณีที่พบผู้ป่วยจิตเวชมีอาเจียนเป็นน้ำ มีนงง สับสน หรือชัก ให้รีบนำสั่งโรงพยาบาลใกล้บ้านทันที และแจ้งประวัติผู้ป่วยให้แพทย์ทราบทุกครั้ง  เพื่อการรักษาที่รวดเร็วและถูกต้อง           

ขณะที่ "นพ.นพดล วาณิชฤดี" รักษาราชการแทน ผอ.สถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา เขตคลองสาน กทม. กล่าวว่า ปริมาณน้ำดื่ม ที่ควรดื่มในแต่ละวันนั้น  สามารถคำนวณได้จากสูตรดังนี้คือ น้ำหนักตัวเป็นกิโลกรัมแล้วคูณด้วย 33  เช่น คนน้ำหนักตัว 60 กิโลกรัม ปริมาณที่ควรดื่มต่อวันคือ 1,980 ซีซี. หรือประมาณ 2 ลิตร 

โดยพฤติกรรมของผู้ป่วยจิตเวชที่เสี่ยงเกิดปัญหาดื่มน้ำมากผิดปกติที่พบได้บ่อยๆ มี 3 ลักษณะเด่นดังนี้

1. มักจะถือแก้วน้ำหรือขวดน้ำติดตัวบ่อยๆเกือบตลอดเวลา
2. เข้าห้องน้ำนานและเสื้อเปียกบ่อยๆ
3. ไม่ยอมกินอาหาร หรือกินอาหารน้อยลงแต่จะขอดื่มน้ำชนิดต่างๆแทน ที่ผ่านมาที่สถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา พบผู้ป่วยจิตเวชเกิดปัญหาน้ำเป็นพิษเฉลี่ยเดือนละ 3-4 คน

"นพ.นพดล" รักษาราชการแทน ผอ.สถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา กล่าวต่อว่า หากพบว่าผู้ป่วยจิตเวชมีพฤติกรรมดื่มน้ำมากเกินปกติ ขอแนะนำให้ญาติควรพูดคุยด้วยความนุ่มนวลหลีกเลี่ยงการตำหนิ หรือการว่ากล่าวผู้ป่วยอย่างรุนแรง เนื่องจากอาจสร้างความเครียดให้ผู้ป่วย ทำให้อาการกำเริบได้ ขอแนะนำให้ดำเนินการต่อไปนี้

1. ควรทำข้อตกลงและให้ผู้ป่วยค่อยๆปรับลดปริมาณน้ำดื่ม โดยให้จดบันทึกปริมาณน้ำดื่ม หากทำได้ อาจมีรางวัลให้ผู้ป่วย  
2. อาจให้ผู้ป่วยจิบน้ำทีละน้อย หรือให้อมน้ำแข็งก้อนเล็กๆหรือเคี้ยวหมากฝรั่งชนิดที่ไม่มีส่วนผสมของน้ำตาลแทนก็ได้  จะทำให้ชุ่มคอ ช่วยลดอาการกระหายน้ำได้
3. ควรหลีกเลี่ยงไม่ให้ผู้ป่วยอยู่ใกล้แหล่งน้ำ ไม่สำรองน้ำอัดลมหรือน้ำขวดทุกชนิดไว้ในบ้าน
4. หากิจกรรมเบี่ยงเบนความสนใจ ไม่ให้ผู้ป่วยหมกมุ่นกับการดื่มน้ำอย่างเดียว เช่น ชวนเล่นเกมง่ายๆที่ผู้ป่วยเล่นได้ หรือสนุกสนาน
5. หลีกเลี่ยงการปรุงอาหารรสจัด เช่น เค็ม เผ็ด หวาน เนื่องจากจะกระตุ้นให้ดื่มน้ำมากขึ้น  

ทั้งนี้หากไม่สามารถควบคุมการดื่มน้ำของผู้ป่วย ให้ปรึกษาเจ้าหน้าที่สาธารณสุขใกล้บ้าน หรือโทรปรึกษาสายด่วนสุขภาพจิต 1323 ฟรีตลอด 24 ชั่วโมง