เครื่องมือมหัศจรรย์ กับการพัฒนาเด็ก
ที่มาและภาพประกอบ : wearehappy องค์กรสาธารณประโยชน์
“วัยเด็กเป็นช่วงเวลาแห่งความมหัศจรรย์ เด็กเติบโต เรียนรู้ จากจินตนาการความคิดสร้างสรรค์ การได้มีปฏิสัมพันธ์เรียนรู้จากธรรมชาติแวดล้อมรอบตัว การให้ความสำคัญกับการสร้างสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม และสร้างสรรค์ ให้เด็กเติบโตอยู่ภายใต้สภาพแวดล้อมที่เติมไปด้วยความรัก และการดูแลเอาใจใส่ อยู่ในบรรยากาศแห่งความผาสุก ความเข้าใจ การได้รับการดูแลสวัสดิภาพ ทั้งทางร่ายกายและจิตใจ ด้วยวีถีของ ความรักและการเปิดโอกาส”
การจัดกิจกรรม กระบวนการเรียนรู้ผ่าน แนวคิด ของการสร้าง “พื้นที่สร้างสรรค์สำหรับเด็ก (Create Space for Children)” ที่เน้นไปที่การสร้างสุขภาวะที่ดี 4 ด้าน (กาย จิต สังคม ปัญญา) ด้วยเครื่องมือ 3 ดี นั่นก็คือ สื่อดี พื้นที่ดี และภูมิดี นั้นสามารถทำได้หลากหลาย เช่น
กิจกรรมอิสระ เป็นกิจกรรมที่ช่วยสร้างเสริมประสบการณ์และจินตนาการสำหรับเด็ก โดยเปิดโอกาสให้เด็กได้พัฒนากล้ามเนื้อและฝึกความแข็งแกร่งของร่างกาย เช่น เล่นอิสระ มุมประสบการณ์ เล่นไม้บล็อก บทบาทสมมุติ ดนตรี กีฬา ศิลปะ
กิจกรรมสร้างสรรค์ เป็นกิจกรรมที่ช่วยพัฒนาเด็กให้แสดงออกตามอารมณ์ ความรู้สึก ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ใช้ศิลปะหรือวิธีการต่าง ๆ เป็นเครื่องมือ ทำให้เด็กมีจิตใจอ่อนโยน มีจินตนาการกว้างไกล เช่น การวาดภาพ ระบายสี พิมพ์ภาพ ปั้น ฉีก ตัด ปะ การประดิษฐ์คิดค้นสิ่งใหม่ ละเลงสีด้วยมือ ร้อยเชือก ร้อยลูกปัด ทำสร้อยคอ ศิลปะประดิษฐ์ งานฝีมือต่างๆ
กิจกรรมเกมการเรียนรู้ เป็นเกมที่ช่วยพัฒนาสติปัญญา การคิด พัฒนากล้ามเนื้อเล็ก ประสาทสัมพันธ์ระหว่างมือกับตา มีกฎเกณฑ์ กติกาต่าง ๆ เด็กสามารถเล่นคนเดียวหรือเล่นเป็นกลุ่มได้ เกมจับคู่ แยกประเภท จัดหมวดหมู่
กิจกรรมเสริมประสบการณ์ เป็นกิจกรรมซึ่งให้เด็กได้มีโอกาสฟัง พูด สังเกต คิด และปฏิบัติ เพื่อให้เกิดความคิดรวบยอดเกี่ยวกับเรื่องที่เรียน โดยจัดในลักษณะต่าง ๆ เช่น สนทนา นิทาน สาธิต ทดลอง ทัศนศึกษา ประกอบอาหาร
กิจกรรมกลางแจ้ง เป็นกิจกรรมการเล่นเครื่องเล่นสนาม ช่วยพัฒนากล้ามเนื้อใหญ่ และการทำงานประสานสัมพันธ์กันของอวัยวะต่าง ๆ ช่วยให้เด็กมีร่างกายแข็งแรง จิตใจเบิกบานแจ่มใส สู่บทบาทของการเล่นและการอยู่ร่วมกัน
กิจกรรมเรียนรู้จากธรรมชาติ เป็นการให้เด็กได้เรียนรู้จากสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติ ที่ให้เปิดมุมมองของการเรียนรู้และสร้างสรรค์ ในพื้นที่กว้างไกลกว่าห้องเรียน เช่นกิจกรรมดูนก ศึกษาธรรมชาติ สัตว์ พืช การเรียนรู้วิถีเกษตรกรรมการทำนา ปลูกผัก เลี้ยงสัตว์ เพื่อการซึมซับถึงวัฒนธรรมอันดีงามและเติบโตภายใต้ธรรมชาติที่ทำให้จิตใจอ่อนโยน
กิจกรรมเคลื่อนไหวและจังหวะ เป็นกิจกรรมที่จัดให้เด็กได้เคลื่อนไหวส่วนต่าง ๆ ของร่างกายอย่างอิสระตามจังหวะ ส่งเสริมจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ จังหวะหรือดนตรีที่ใช้ประกอบ เช่น เสียงตบมือ เสียงเพลง เสียงเคาะไม้ เคาะระฆัง ตีกลอง การร้องเพลง การเคลื่อนไหว การเดิน การแสดงละคร ท่าทาง การเต้น การเล่นเครื่องดนตรี การทำเครื่องดนตรีเองอย่างง่ายๆประกอบการทำกิจกรรม
กิจกรรมการอ่าน กระตุ้นสมอง สร้างจินตนาการ เสริมสร้างสมาธิ และช่วยฝึกฝนทักษะด้านภาษาและการสื่อสาร ทั้งการฟัง การพูดและการเขียน กิจกรรมที่ส่งเสริมการอ่านเช่น สอนทำหุ่นมือ เล่านิทาน เล่นละคร ทำสมุดบันทึกทำมือ รวมกลุ่มแลกเปลี่ยนพูดคุยวิจารณ์เนื้อหาร่วมกัน
กิจกรรมการเล่น เล่นน้ำ เล่นทราย เล่นขายของ (บทบาทสมมุติ) ปีนต้นไม้ ไต่ถังฯลฯอะไรก็เป็นการเล่นทั้งสิ้นเด็กๆ สนุกและมีความสุขที่ได้เล่น มีผลต่อการกระตุ้นการเรียนรู้ พัฒนาการของสมอง สติปัญญา ความฉลาดทางอารมณ์ ความคิดสร้างสรรค์ การสื่อสาร การมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น
กิจกรรมบนสื่อใหม่ การใช้เครือข่ายอินเตอร์เน็ทสู่แหล่งข้อมูลที่มีอยู่อย่างมหาศาลสร้างกระบวนการเรียนรู้ เพื่อต่อยอดเรื่องราวของความรู้ที่เชื่อมต่อโยงไยกันทั่วโลก มีกิจกรรมดีๆ มากมายในการสร้างสรรค์ผลงาน ทั้งเรื่องงานเขียน โชว์ผลงานแอนิเมชั่น รูปถ่าย เพลงร้อง