หนังสือภาพ สิ่งมหัศจรรย์ของเด็กออทิสติก

ที่มา : พัชรี บอนคำ Team Content www.thaihealth.or.th

แฟ้มภาพ

การอ่าน ถือเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการช่วยพัฒนาสมองของเด็ก รวมไปถึงเด็กพิเศษอย่างกลุ่มเด็กออทิสติกด้วย การอ่านนอกจากให้ความสุขและความเพลินเพลินแล้วยังช่วยปลูกฝังสร้างเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ให้วัยเด็ก ดังนั้นการอ่านจึงเป็นฐานของภูมิปัญญาอันสำคัญที่จะช่วยให้เด็กออทิสติกเรียนรู้และเข้ากับสังคมได้

โรคออทิสติก คือ โรคที่มีความผิดปกติด้านพัฒนาการที่มีสาเหตุมาจากความผิดปกติของสมองตั้งแต่กำเนิด แต่ไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นสมองส่วนใด ทำให้ส่งผลต่อพัฒนาการทั้ง 3 ด้าน ได้แก่

1.ด้านปฏิสัมพันธ์ทางสังคม เช่น ไม่กล้าสบตา ไม่ค่อยแสดงความรู้สึกหรืออารมณ์  ไม่สามารถตอบสนองความต้องการของตนเองได้

2.ทักษะด้านภาษาและการสื่อสาร เช่น พูดภาษาแปลกๆ พูดช้า หรือใช้การชี้นิ้วในการบอกความต้องการ

3.ทักษะด้านการเล่น เช่น เล่นซ้ำๆ มองซ้ำๆ หมกมุ่นกับกิจกรรมใดกิจกรรมหนึ่งมากเกินไป และชอบเล่นคนเดียว

ในปัจจุบันการรักษาทางการแพทย์ โรคออทิสติกไม่สามารถรักษาได้ แต่สามารถทำให้อาการดีขึ้น และปรับตัวเข้ากับสังคมได้ ด้วยวิธีการใช้ยารักษา การปรับพฤติกรรม หรือวิธีการกระตุ้นพัฒนาการ อย่างเช่น “การอ่านหนังสือภาพ”

วันนี้เราจะมาเล่าถึงความสำคัญของการอ่านหนังสือกับเด็กออทิสติก โดย นางสุดใจ พรหมเกิด ผู้อำนวยการแผนงานสร้างเสริมวัฒนธรรมการอ่าน สสส. จะมาให้คำตอบว่าการอ่านหนังสือ จะส่งผลต่อพัฒนาการของเด็กออทิสติกได้อย่างไร

นางสุดใจ เผยว่าจากการศึกษาในกลุ่มเด็กออทิสติกได้พบว่า ‘หนังสือ’ สามารถเป็นเครื่องมือในการส่งเสริมพัฒนาการของเด็กออทิสติกได้ ถึงแม้จะไม่ใช่หนังสือเฉพาะก็ตาม แผนงานสร้างเสริมวัฒนธรรมการอ่าน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญในเรื่องของการอ่าน จึงได้ร่วมมือกับ สถาบันราชานุกูล ได้พัฒนาหนังสือภาพสำหรับกลุ่มเด็กออทิสติกขึ้นมา เพื่อแก้ปัญหาและช่วยกระตุ้นพัฒนาการด้านการเรียนรู้ของเด็กกลุ่มนี้ให้ดียิ่งขึ้น

นางสุดใจ เล่าอีกว่า การทำหนังสือเพื่อเด็กออทิสติก จะมีหลักการเดียวกันกับการทำหนังสือให้เด็กอายุแรกเกิดจนถึง 3 ปี คือ การใช้ ‘ภาพ’ เป็นตัวหลักในการสื่อสาร เช่น ภาพคน ภาพสัตว์ ภาพผลไม้ หรือภาพสิ่งของต่างๆ และเน้นการร้อยเรื่องให้เกิดความเข้าใจง่าย พร้อมกับสอดแทรกตัวหนังสือไปทีละนิดโดยเป็นประโยคสั้นๆ โดยขณะที่อ่านควรอ่านช้าๆ ซ้ำๆ เป็นทำนอง คล้ายๆ กับเสียงดนตรี ทำเช่นนี้จะช่วยให้เด็กเข้าใจ และจดจำได้ง่ายขึ้น ทั้งนี้ ในหนังสือภาพแต่ละเล่มที่จัดทำขึ้น เนื้อหาภายในหนังสือจะเกี่ยวกับพื้นฐานการใช้ชีวิต เช่น การสวัสดี ขอบคุณ กิจวัตรประจำวัน หรือจะเป็นการสร้างความอดทน เป็นต้น

โดยจากการดำเนินงานของ แผนงานสร้างเสริมวัฒนธรรมการอ่าน ยังพบว่า เมื่อพ่อ แม่ หรือผู้ปกครอง ได้นำหนังสือภาพไปใช้กับลูกที่เป็นออทิสติก สามารถทำให้เด็กปรับพฤติกรรมของตัวเองได้ภายใน 2-3 สัปดาห์ เช่น ความก้าวร้าวลดลง รู้จักเข้าสังคมมากขึ้น สามารถสื่อสารได้ดีกว่าเดิม และรู้จักรอคอยมากขึ้น เป็นต้น 

หนังสือภาพไม่ใช่แค่ช่วยพัฒนาสมอง การมองเห็น ได้ยิน หรือการแปลสัญลักษณ์เท่านั้น แต่จะทำให้เด็กเก็บคลังคำศัพท์ได้มากขึ้น จะส่งผลให้เด็กๆ เหล่านี้สามารถสื่อสารในสิ่งที่ตนเองต้องการได้ หนังสือภาพเป็นเพียงแค่สะพานที่ช่วยทอดสายสัมพันธ์ไปสู่ลูกน้อยเท่านั้น แต่สิ่งสำคัญที่สุดคือ การสร้างความรัก ความผูกพันให้เกิดสายใยในครอบครัว

หากพ่อแม่ หรือผู้ปกครองท่านใดสนใจในเรื่องของหนังสือภาพสำหรับเด็กออทิสติก สามารถเข้าไปหาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่เว็บไซต์แผนงานสร้างเสริมการอ่าน  http://www.happyreading.in.th มาร่วมสร้างสิ่งสิ่งมหัศจรรย์ให้กับเด็กๆกันนะคะ